Η πρωτοβουλία του Ινστιτούτου «Προμηθέας» για εκστρατεία υπέρ της αποδόμησης στερεοτύπων σε σχέση με το φύλο, το σεξουαλικό προσδιορισμό, την εθνική ταυτότητα κλπ, που έχει κατακλύσει τελευταία το διαδίκτυο, είναι πολύ ενδιαφέρουσα και αναγκαία.
Ιδιαίτερα σε μια εποχή που η κυπριακή κοινωνία μαστίζεται από σεξιστικές, ρατσιστικές, ξενοφοβικές και ομοφοβικές συμπεριφορές.
Ωστόσο, πέραν της χρησιμότητάς της, πιστεύω ότι, στην περίπτωση της εθνικής ταυτότητας, εκ του αποτελέσματος είναι αμφίβολο εάν καταρρίπτει το στερεότυπο που προσεγγίζει. Αναφέρομαι συγκεκριμένα στο βίντεο για τις διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ Ε/Κ – Τ/Κ.
Το γεγονός ότι σε αυτό δεν συμμετέχουν Τουρκοκύπριοι, δεν συμβάλλει στην επιτυχία του στόχου, καθώς δε βοηθά τον δέκτη να βγει, έστω και λίγο, από το comfortzone του και να αντιληφθεί από μόνος/η του/της ότι πρόκειται περί ανθρώπων κι όχι τεράτων, εισβολέων, βαρβάρων, εξωγήινων.
Επιπλέον, ο τρόπος με τον οποίο επιχειρείται η αποδόμηση του στερεότυπου θα μπορούσε να γίνει αντιληπτός ως σεξιστικός. Αυτό γιατί, όπως θα προσέξετε στο βίντεο, επιτυγχάνεται όταν οι δύο Ε/Κ γυναίκες που απαξιούν να συναναστραφούν με τους δύο Τ/Κ άνδρες, αντιλαμβάνονται ότι μια τρίτη, «πολύ όμορφη» γυναίκα -χωρίς να διευκρινίζεται αν ανήκει σε κάποια από τις δύο κοινότητες-, συναναστρέφεται και φλερτάρει μαζί τους.
Οι ερμηνείες λοιπόν είναι τουλάχιστον δύο:
Α) Ότι η όμορφη γυναίκα είναι Τ/Κ άρα ΚΑΙ οι Τ/Κ γυναίκες μπορούν να είναι όμορφες
ή
Β) Ότι μια όμορφη γυναίκα αποδέχεται και κάνει παρέα με Τ/Κ, άρα γιατί όχι κι εμείς, που θέλουμε να θεωρούμαστε όμορφες;.
Δεν αμφιβάλλω ότι πολλές γυναίκες ή και άνδρες θα σκέφτονταν το ίδιο υπό παρόμοιες περιστάσεις. Εντούτοις, ποιο είναι το ζητούμενο, αλήθεια; Να απορρίψουμε ένα στερεότυπο αντικαθιστώντας το με άλλο;
Εναλλακτικά, ενδεχομένως η συγκεκριμένη θεματολογία να ήταν πιο στοχευμένη εάν προσέγγιζε πιο ουσιώδη θέματα που αφορούν τις διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ Τ/Κ και Ε/Κ, όπως είναι:
- Οι μικτές οικογένειες που στιγματίζονται από τη μια ή την άλλη κοινότητα και την πολιτεία
- Οι Τ/Κ που εργάζονται σε επιχειρήσεις στο Νότο, στις οποίες όμως ενδεχομένως να μην ανελίσσονται όπως ένας/μια Ε/Κ λόγω εθνικής ταυτότητας
- Το στερεότυπο που διατηρούν οι Ε/Κ ότι μόνοι αυτοί είναι πρόσφυγεςκαι ότι μόνο αυτοί έχουν αγνοούμενους
- Η αναγωγή του κυπριακού προβλήματος σε διαπροσωπικό και τα παρεπόμενα αυτού σε συμπεριφορές απέναντι σε Τ/Κ
- Η έκπληξη ενός/μιας Ε/Κ που γνωρίζει για πρώτη φορά Κύπριο/α (κυρίως στα πανεπιστήμια του εξωτερικού) που όμως δεν μιλά Ελληνικά.
Πέραν του σχολιασμού, η προσπάθεια του Ινστιτούτου δεν παύει να είναι θεμιτή και άξια συγχαρητηρίων. Μέσα από την κατάλληλη προώθηση και διαβούλευση μπορεί, πιστεύω, να προβληματίσει αρκετό κόσμο και ιδιαίτερα τους νέους. Η επιτυχία, εξάλλου, μιας λύσης στο κυπριακό πρόβλημα, θα κριθεί εν τέλει μέσα από την ικανότητά της να αλλάξει τις συνειδήσεις του κόσμου, και ως προς αυτό, το Ινστιτούτο «Προμηθέας» φαίνεται ότι δε μένει στα λόγια.
Αξίζει λοιπόν να επιδιωχθεί γενικότερα μια πιο ουσιαστική προσέγγιση του θέματος, ενώ χρειάζεται, παράλληλα, ιδιαίτερη προσοχή στην περί στερεοτύπων συζήτηση που ο ίδιος ο οργανισμός -ορθά πράττοντας- έχει ανοίξει.
Γράφει: Χαρά Ζυμαρά
