Δεν αποτελεί μυστικό το γεγονός πως η Τουρκία εισήλθε στο 2014 με σημαντικά προβλήματα που κληρονόμησε από το 2013.
Μια έρευνα για τη διαφθορά που ξεκίνησε στις 17 Δεκεμβρίου του 2013 μετατράπηκε σε μια αλυσιδωτή αντίδραση συζητήσεων, αφενός μεταξύ της κυβέρνησης του Πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν και της αντιπολίτευσης και αφετέρου μεταξύ της κυβέρνησης και του στενότερου συμμάχου της, Φετουλάχ Γκιουλέν ένας μετριοπαθούς λόγιου ισλαμιστή που ζει στις Ηνωμένες Πολιτείες, και του κινήματος του Χιζμέτ. Η αντίδραση αυτή παρατηρήθηκε επίσης μεταξύ του δικαστικού κλάδου και της αστυνομίας, καθώς και εντός των διαφόρων κλάδων της δικαιοσύνης. Η κυβέρνηση έχει ξεκινήσει μια διαδικασία εκκαθάρισης στη γραφειοκρατία, που ξεκινάει από το Αστυνομικό Τμήμα και φτάνει μέχρι και το Υπουργείο Οικονομικών, εναντίον εκείνων που πιστεύεται πως πρόσκεινται στον Φετουλάχ Γκιουλέν. Και οι εισαγγελείς με διαφορετικές συμμαχίες εκκίνησαν έρευνες εναντίον δημοσίων υπαλλήλων που πρόσκεινται στην αντίπαλη συμμαχία.
Σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα, μια αναταραχή τέτοιου είδους θα είχε οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές. Ο Πρωθυπουργός Ερντογάν όμως απέρριψε αυτή την επιλογή υποστηρίζοντας ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν όπως έχουν προγραμματιστεί: οι τοπικές εκλογές θα διεξαχθούν στις 30 Μαρτίου 2014, οι προεδρικές εκλογές τον Αύγουστο του 2014 και οι γενικές εκλογές τον Ιούνιο του 2015.
Εάν πράγματι συμβεί έτσι, είναι εύλογο το εξής σενάριο: το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν (ΑΚΡ) και το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) θα διαγωνιστούν για τις μεγάλες πόλεις, όπως η Κωνσταντινούπολη και η Άγκυρα (όπου είναι πλειοψηφία το ΑΚ) αλλά και η Σμύρνη (όπου είναι πλειοψηφία το CHP). Ο ανταγωνισμός στο νοτιοανατολικό τμήμα, όπου η πλειοψηφία του πληθυσμού αποτελείται από Κούρδους, θα λάβει χώρα μεταξύ του ΑΚΡ και του κουρδικού κόμματος Κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDP), το οποίο επικεντρώνεται στο κουρδικό πρόβλημα. Το Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης (MHP) θα προσπαθήσει να πάρει πίσω τις ψήφους του από το AK στην Κεντρική Ανατολία, στο εσωτερικό του Αιγαίου και του Εύξεινου Πόντου. Αλλά τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι εύκολο. Ωστόσο, διάφορα σενάρια συζητιούνται παρασκηνιακά. Μέχρι σήμερα, η υποψηφιότητα του Ερντογάν για την προεδρία θεωρείται δεδομένη, αντί για μία από τις επιλογές. Ως εκ τούτου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αμπντουλάχ Γκιούλ (θα αναλάβει την ηγεσία του ΑΚΡ και θα γίνει πρωθυπουργός, αλλά λόγω του ότι δεν είναι μέλος του Κοινοβουλίου, μπορεί να εφαρμοστεί κάτι ανάλογο της εκλογής του Ερντογάν στο Κοινοβούλιο από το Σιίρτ το 2003. Στην περίπτωση του Γκιουλ, η επαρχία του Μπαϊμπούρτ θα είναι “κλειδί”. Η επαρχία Μπαϊμπούρτ έχει ένα νομοθέτη στο Κοινοβούλιο ο οποίος είναι από το κυβερνών κόμμα. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, ο βουλευτής του ΑΚΡ θα παραιτηθεί και ο Γκιουλ θα τον αντικαταστήσει σε επαναπρογραμματιζόμενες εκλογές.
Μια άλλη επιλογή που εικάζεται είναι η διεξαγωγή πρόωρων εκλογών τον Νοέμβριο του 2014, λίγους μόνο μήνες μετά τις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου. Σε αυτή την περίπτωση, ένα πρόσωπο από το ΑΚΡ μπορεί να αναλάβει προσωρινά την πρωθυπουργία για λίγους μήνες. Το όνομα του Αναπληρωτή Προέδρου του ΑΚΡ Μεχμέτ Αλί Σαχίν ακούγεται έντονα για μια προσωρινή αποστολή τέτοιου είδους.
Η επιτυχία ή η αποτυχία στις τοπικές εκλογές θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στα σχέδια σχετικά με τις προεδρικές εκλογές. Εάν το ποσοστό του AKP στις τοπικές εκλογές μειωθεί έστω και λίγο από το 50 τοις εκατό (γενικές εκλογές του 2011), θα μπορούσε να απειλήσει τις πιθανότητες του Ερντογάν να εκλεγεί ως επόμενος Προέδρου της χώρας. Ο Γκιούλ από την άλλη πλευρά , έχει το συνταγματικό δικαίωμα να θέσει υποψηφιότητα για μια δεύτερη θητεία.
Ανάλογα λοιπόν με τα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών, καθώς και τις μεταβολές των οικονομικών και πολιτικών συνθηκών, ο Ερντογάν χρησιμοποιώντας την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία μπορεί να θελήσει να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές αμέσως μετά τις προεδρικές εκλογές, ίσως και τον Οκτώβριο-Νοέμβριο , ή ακόμα και πριν το Μάιο – Ιούνιο του 2014, προκειμένου να εξασφαλίσει άλλα τέσσερα χρόνια για την κυβέρνησή του, πριν χειροτερεύσουν οι συνθήκες. Το μόνο πράγμα που πρέπει να κάνει γι’ αυτό είναι να άρει έναν κομματικό κανόνα που απαγορεύει σε κάποιον να διατελέσει περισσότερες από τρεις συνεχόμενες θητείες.
Δημοκρατία α λα καρτ! Ζήτω δημοκρατία!
Γράφει: Κυριάκος Τριανταφυλλίδης
