Τους τελευταίους μήνες και τώρα μέρες το θέμα Grexit κυριαρχεί.
Ακούγονται πολλά για την επόμενη μέρα και γίνονται πολλές αναλύσεις. Σε αυτό το άρθρο θα επιχειρήσω με απλά λόγια να καταγράψω τυχών επιπτώσεις στο υπόβαθρο του ευρώ. Προτού πάμε όμως στις επιπτώσεις να δούμε γιατί η Ευρωζώνη είναι τοσο κοντά σε έξοδο ενός μέλους.
Σήμερα έχουμε στην Ευρώπη το έξης παράδοξο, ένα κοινό νόμισμα με 18 ανόμοιες χρηματοπιστωτικές διαβαθμίσεις χωρών. Για παράδειγμα η Γερμανία, μια καθαρά εξαγωγική χώρα, επωφελείται από το ευρώ, επειδή είναι υποτιμημένο σε σχέση με το αν είχε ως νόμισμα το μάρκο. Ο λόγος είναι ότι το ευρώ αντανακλά στην αξία του όλες τις οικονομίες της Ευρωζώνης και γι’αυτό είναι και πιο φτηνό από το μάρκο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η Γερμανία να επωφελείται στις εξαγωγές της γιατί είναι πιο φθηνές και πιο δελεαστικές με αποτέλεσμα η χώρα αυτή να έχει δημοσιονομικά και εμπορικά πλεονάσματα. Επίσης η Γερμανία δανείζεται σχεδόν με μηδενικό επιτόκιο απο τις αγορές και χρηματοδοτεί την κρατική της μηχανή. Υπολογίζεται ότι η κυβέρνηση της Γερμανίας και συνεπώς ο Γερμανός φορολογούμενος εχουν κερδίσει απο το 2012 πέραν των 40δις ευρώ.
Αυτό όμως δεν συμβαίνει στο κόστος δανεισμού των Νοτίων ειδικά χωρών αφού η κάθε χώρα αξιολογείται ξεχωριστά. Η Γερμανία λοιπόν πληρώνει λιγότερα όταν δανείζεται ενω η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία και Γαλλία, πολύ περισσότερα και όμως έχουν το ίδιο νόμισμα.
Η Ευρώπη πολλών οικονομικών ταχυτήτων και χωρίς την ίδια πιστοληπτική διαβάθμιση αναπόφευκτα στερεί πόρους απο τις χώρες του Νότου, η τις “αδύναμες” οικονομίες και τις αναγκάζει να μπούν σε προγράμματα βοήθειας απο την Τρόϊκα και την επιβολή μέτρων λιτότητας. Η περίπτωση της Ελλάδος φαίνετε οτι ίσως να είναι η πρώτη χώρα στη οποία ξεχείλισε το ποτήρι. Μετα απο 5 χρόνια λιτότητας, μειώσεις μισθών και συντάξεων, ανεργία στο 27% και εξανέμιση του ΑΕΠ της τάξης του 25%, πλέον δεν νιώθει την αλληλεγγύη της Ευρώπης και ίσως πάρει την απόφαση να φύγει απο τη ζώνη του Ευρώ.
Ποιες οι επιπτώσεις λοιπόν στο Ευρώ και στις υπόλοιπες χώρες; Άμεσα φένεται ότι το Ευρώ σε σχέση με το δολλάριο και τη στερλίνα θα υποτιμηθεί λόγω περισσοτερο της ποσοτικής χαλάρωσης, δηλαδή της εκτύπωσης χρήματος απο την ΕΚΤ και την αγορά ομολόγων. Σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδος απο το Ευρώ η ΕΚΤ θα αντιδράσει άμεσα και θα δώσει πολλή ρευστότητα στο σύστημα με αποτέλεσμα την πτώση του ευρώ. Αυτό θα έχει βραχυπροθεσμα ωφέλη στις εξαγωγικές χώρες, συμεριλαμβανομένης και της Κύπρου λόγω δελεαστικού τουριστικού προορισμού.
Τα χρηματηστήρια πιθανότατα θα αντιδράσουν αρνητικά αλλά δεν αναμένεται αυτό να κρατήσει για πολύ καιρό αφου η συστεμικότητα (βραχυπρόθεσμα) της Ελλάδας έχει περιοριστεί. Το χρεός της δεν βρίσκεται πλεον σε Ευρωπαικές τράπεζες αλλα στους Θεσμούς (ΕΚΤ, ΔΝΤ, ΕΕ).
Στην μεσο μακροπρόθεσμη προοπτική του ευρώ ίσως όμως να δουμε την “βαλκανιοποίηση” του. Αυτό βασικά θα σημαίνει την αποσταθεροποίηση του Ευρώ αφού πλέον δεν θα θεωρείται μη αναστρέψιμο νόμισμα, όπως αρχικά το είχαν εκτιμήσει οι αγορές. Πάρα πολλές χώρες έχουν αποθεματικά σε ευρώ και θα αρχίσουν να σκέφτονται να το εγκαταλείψουν αφου θα φοβούνται οτι θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες. Σαν παράδειγμα να πώ μονο ότι η Κίνα έχει 20% του αποθεματικού της σε Ευρώ. Φανταστείτε τι θα γίνει αν αποφασίσει να τα ξεφορτωθεί. Επίσης λόγω της “βαλκανιοποίησης” του ευρώ τρίτες χώρες θα αποφύγουν να κάνουν επενδύσεις στο χώρο αυτό και θα προτιμήσουν χώρες με σταθερό νόμισμα, όπως π.χ στερλίνα, δολλάριο, ελβετικό φράγκο. Αυτό θα έχει αρνητικές συνέπειες και στη ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας της Ευρωζώνης.
Λόγω αυτής της “βαλκανιοποίησης”- αποσταθεροποίησης, ακόμη και οι χώρες μέλη θα αρχίσουν να διερωτώνται για τα ωφέλη του κοινού νομίσματος και ειδικά οι χωρες του νότου. Αυτό θα είναι σαν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία που αυτό που φοβάσαι ότι θα συμβεί τελικά το προκαλεις εσύ να συμβεί. Ετσι μ’αυτές τις εξελίξεις και άλλες χώρες με υψηλή ανεργία και δημόσιο χρέος αλλα και αναιμική ανάπτυξη θα πάρουν την απόφαση εξόδου. Αυτό θα είναι και το τέλος του ευρώ.
Η Ευρώπη δυστυχώς ΔΕΝ είναι έτοιμη ακόμη να παίρνει συλλογικά αποφάσεις για πολύ σημαντικά θέματα και αφήνει την κατάσταση να ξεφεύγει από τον έλεγχο. Η Γερμανία έστω και αργά, ας πάρει τις απαραίτητες αποφάσεις και να δει ότι η ενιαία πορεία είναι προτιμότερη παρά την αποστασιοποίηση από τα προβλήματα γιατί αν δεν το κάνει τότε κινδυνεύει και η ίδια από την οικονομική κατάρρευση της Ευρώπης.
Γράφει: Χάρης Σταυρινίδης
