Συχνά ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τις συζητήσεις των ερευνητών της ιστορίας: το φάντασμα της «φωνής της κοινωνίας». Πώς προσεγγίζουμε τον λόγο, τις σκέψεις, τις αναπαραστάσεις και τις πράξεις όσων δεν έχουν επίσημη φωνή; Σε αυτό το ερώτημα έχουν δοθεί πολλές διαφορετικές απαντήσεις, ανάλογα με την ιστορική περίοδο αναφοράς, τις μεθοδολογικές επιλογές των ερευνητών (άλλες απαντήσεις έχει δώσει η κοινωνική ιστορία και άλλες η πολιτισμική), και, κυρίως ανάλογα με το πώς θέτουμε τα ίδια μας τα ερευνητικά ερωτήματα. Σε κάθε περίπτωση,
