Το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα, ήταν για αιώνες το κέντρο του ελληνισμού στον Πόντο. Ξεκίνησε να χτίζεται το 386 μΧ από τους Αθηναίους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο, οι οποίοι οδηγήθηκαν στις απρόσιτες βουνοκορφές του Πόντου μετά από αποκάλυψη της Παναγίας για την εικόνα της – έργο του Ευαγγελιστή Λουκά – και χτίζοντας μέσα στον βράχο την εκκλησία της.
Μέσα στους αιώνες, τη μονή προίκισαν…
