Πολυήμερες εντατικές διαβουλεύσεις για μια διεθνή Συνθήκη κατά των πλαστικών αποβλήτων

Στη Γενεύη, βρίσκονται σε εξέλιξη οι προσπάθειες για την οριστικοποίηση μιας διεθνούς συμφωνίας για την αντιμετώπιση της ραγδαίως αυξανόμενης ποσότητας πλαστικών αποβλήτων και των επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία, τη θαλάσσια ζωή και την οικονομία.

Εάν δεν υπογραφεί συμφωνία, τα πλαστικά απόβλητα προβλέπεται να τριπλασιαστούν έως το 2060, συνιστώντας σοβαρή απειλή για τον πλανήτη, σύμφωνα με το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP).

Οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις αποτελούν συνέχεια απόφασης που είχε ληφθεί το 2022 από τα κράτη-μέλη να αναπτύξουν εντός τριών ετών ένα διεθνές νομικά δεσμευτικό μέσο για τον τερματισμό της κρίσης ρύπανσης από πλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των θαλασσών.

Η έκταση του προβλήματος είναι τεράστια, με καλαμάκια, ποτήρια και αναδευτήρες, σακούλες μεταφοράς και καλλυντικά που περιέχουν μικροσφαιρίδια. Μόνο μερικά από τα προϊόντα μιας χρήσης καταλήγουν στους ωκεανούς και στους χώρους υγειονομικής ταφής μας.

«Δεν θα ανακυκλώσουμε την έξοδό μας από την κρίση ρύπανσης από πλαστικά: χρειαζόμαστε έναν συστημικό μετασχηματισμό για να επιτύχουμε τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία», υπέδειξε η Εκτελεστική Διευθύντρια του UNEP, Ίνγκερ Άντερσεν.

Κυκλική δράση

Στόχος της συμφωνίας είναι να συμπεριλάβει ολόκληρο τον κύκλο ζωής των πλαστικών, από τον σχεδιασμό έως την παραγωγή και την απόρριψη, «για την προώθηση της κυκλικότητας των πλαστικών και την πρόληψη της διαρροής πλαστικών στο περιβάλλον», σύμφωνα με το προσχέδιο συζητήσεων στη Διακυβερνητική Επιτροπή Διαπραγμάτευσης (INC) που συνεδριάζει στην ελβετική πόλη.

Σε ένα κείμενο 22 σελίδων, στο προσχέδιο συμφωνίας περιλαμβάνονται 32 προτεινόμενα άρθρα τα οποία συζητούνται λεπτομερώς. Το κείμενο έχει σχεδιαστεί για να αποτελέσει τη βάση εκκίνησης των διαπραγματεύσεων.

(Photo by Naja Bertolt Jensen – Unsplash)

Εντατικός διάλογος 10 ημερών

Για 10 ημέρες, από τις 5 έως τις 14 Αυγούστου, αντιπροσωπείες από 179 χώρες εξετάζουν λεπτομερώς το κείμενο κατά τη συνάντησή τους στην έδρα του ΟΗΕ στη Γενεύη, μαζί με περισσότερους από 1.900 άλλους συμμετέχοντες από 618 Οργανισμούς παρατηρητών, συμπεριλαμβανομένων επιστημόνων, περιβαλλοντολόγων και εκπροσώπων της βιομηχανίας.

Ένας βασικός στόχος της συνάντησης είναι η επίτευξη τελικής συμφωνίας επί του κειμένου. Ο ευρύτερος σκοπός είναι να καθιερωθούν δοκιμασμένοι τρόποι μείωσης της ρύπανσης από πλαστικά παγκοσμίως.

Πριν από τις συνομιλίες στη Γενεύη, το έγκυρο ιατρικό περιοδικό The Lancet δημοσίευσε μια προειδοποίηση ότι τα υλικά που χρησιμοποιούνται στα πλαστικά προκαλούν εκτεταμένες ασθένειες «σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής των πλαστικών και σε κάθε στάδιο της ανθρώπινης ζωής».

Σύμφωνα με μεγάλο αριθμό επαγγελματιών Υγείας, τους οποίους επικαλείται το περιοδικό, τα βρέφη και τα μικρά παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. «Τα πλαστικά αποτελούν ένα σοβαρό, αυξανόμενο και υποτιμημένο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον στον πλανήτη και ευθύνονται για οικονομικές απώλειες που σχετίζονται με την υγεία και υπερβαίνουν το ενάμισι τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως», σημειώνει το έγκυρο επιστημονικό περιοδικό.

Επικεφαλής των συνομιλιών στη Γενεύη είναι η Jyoti Mathur-Filipp, Εκτελεστική Γραμματέας της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγμάτευσης (INC) για τη Ρύπανση από Πλαστικά, και Επικεφαλής της Γραμματείας της INC. Όπως η ίδια δήλωσε, «μόνο το 2024, η ανθρωπότητα προβλέπεται να καταναλώσει πάνω από 500 εκατομμύρια τόνους πλαστικού, εκ των οποίων οι 399 εκατομμύρια τόνοι θα γίνουν απόβλητα».

Οι τελευταίες προβλέψεις δείχνουν ότι η διαρροή πλαστικού στο περιβάλλον θα αυξηθεί κατά 50% έως το 2040. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, «το κόστος των επιπτώσεων της ρύπανσης από πλαστικά θα μπορούσε να φτάσει συνολικά τα 281 τρισεκατομμύρια δολάρια μεταξύ 2016 και 2040».

Ο δρόμος προς μια διεθνή συμφωνία

Μέχρι στιγμής, έχουν πραγματοποιηθεί πέντε διαπραγματευτικές συνεδρίες, με στόχο τη συνομολόγηση της Συνθήκης κατά της ρύπανσης από πλαστικά.

Η πρώτη ήταν στην Ουρουγουάη, τον Νοέμβριο του 2022.

Ακολούθησαν άλλες δύο το 2023, στη Γαλλία και την Κένυα.

Τον Απρίλιο του 2024, η Διακυβερνητική Επιτροπή Διαπραγματεύσεων (INC) συνεδρίασε στον Καναδά.

Πιο πρόσφατα, οι συζητήσεις πραγματοποιήθηκαν στο Μπουσάν της Δημοκρατίας της Κορέας, στα τέλη του περασμένου έτους. Αυτές οι συνομιλίες διακόπηκαν, αφού οι αντιπροσωπείες συμφώνησαν να επαναλάβουν τις συζητήσεις στη Γενεύη, υπό την ηγεσία του Προέδρου της Επιτροπής, Πρέσβη Luis Vayas Valdivieso, από τον Ισημερινό.

Πηγή: ΟΗΕ

ΣΤΣ