Ο Τζέιμς Νέισμιθ (James Naismith) ήταν καναδο-αμερικανός καθηγητής της σωματικής αγωγής, που επινόησε την αθλοπαιδιά της καλαθοσφαίρισης (basketball).
Ο Τζέιμς Νέισμιθ γεννήθηκε στο Όλμοντ της επαρχίας Οντάριο του Καναδά στις 6 Νοεμβρίου 1861. Ήταν ο πρωτότοκος από τα τρία παιδιά των μεταλλωρύχων Τζον και Μάργκαρετ Νέισμιθ, που είχαν μεταναστεύσει στον Καναδά από τη Σκωτία.
Έμεινε ορφανός σε ηλικία 10 ετών, καθώς έχασε και τους δύο γονείς του μέσα σε διάστημα τριών εβδομάδων από τυφοειδή πυρετό. Η γιαγιά του (από την πλευρά της μητέρας του),
