Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, και τον εκδημοκρατισμό των κρατών που βρισκόντουσαν υπό την επιρροή της, η διεθνής αριστερά έχασε το σημείο αναφοράς της.
Του Μανώλη Καλατζή
Ωστόσο, χωρίς να αποστεί σημαντικά από την ρητορική της, συνέχισε να έχει στο κάδρο της αντιπαλότητας την Δύση, έστω και αν δεν υπήρχε (και δεν υπάρχει) υπαρκτή ρεαλιστική πρόταση για το τι επιδιώκει.
Σταδιακά, λόγω απώλειας της Μέκκας του υπαρκτού σοσιαλισμού, σημειώθηκε η ανάδειξη νέων τοτέμ,