Το CyTalks είναι η νέα στήλη του CyprusNews.eu όπου έχει ως στόχο την δημοσίευση συνεντεύξεων, με πρόσωπα που έχουν πράγματα να πουν…

Τα κόμματα, το κυπριακό ποδόσφαιρο, τα στημένα παιχνίδια και οι παράγοντες του…

Το ποδόσφαιρο και στην Κύπρο θεωρείται το μαζικότερο άθλημα. Ένα άθλημα που μεγάλωσε γενιές και γενιές ενώ την ίδια στιγμή γράφει την δική του Ιστορία μέσα από τα χρόνια. Ήδη  από τις αρχές του 20^ου αιώνα μέχρι και σήμερα το λαοφιλές άθλημα  έχει στενές σχέσεις με το πολιτικό χώρο, ενώ συχνά αναζωπυρώνει τις υπαρκτές πολιτικές αντιπαραθέσεις και στα γήπεδα.

Μαζί μας για το νέο CyTalk έχουμε τον Ντίνο Φοινικαρίδη, ένα άνθρωπο που ασχολήθηκε στενά με το Κυπριακό Ποδόσφαιρό ενώ το 2013 έκδωσε μετά από κοινωνιολογική μελέτη με αφορμή την μεταπτυχιακή του διατριβή το βιβλίο « ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ – Άθλημα του λαού ή των κομματικών ελίτ». Παράλληλα για χρόνια ασχολείτο με το αθλητικό ρεπορτάζ ενώ το τελευταίο διάστημα εργάζεται στο τμήμα Ειδήσεων του ΡΙΚ. 

• Κυπριακό Ποδόσφαιρό. Πως ξεκίνησε η πολιτικοποίησή του και πως αναβιώνει μέχρι σήμερα;

Στην κυπριακή κοινωνία στο ξεκίνημα του 20^ου  αιώνα είχαν δημιουργηθεί τα πρώτα  αθλητικά σωματεία ενώ το μεγαλύτερο μέρος του λαού ήταν αμόρφωτοι και ζούσαν σε συνθήκες φτώχειας και εξαθλίωσης. Οι επιρροές που είχαμε ως κοινωνία ήταν από την Ελλάδα και από την εκκλησία η οποία εξασκούσε ηγεμονικό ρόλο στην κοινωνία του νησιού. Έτσι η εκκλησία, οι αστοί και οι δάσκαλοι που έρχονταν από την Ελλάδα ξεκίνησαν να δημιουργούν την παιδεία και ήταν οι πρώτοι άνθρωποί που συνέβαλαν στην δημιουργία των πρώτων αθλητικών σωματείων. Τα πρώτα σωματεία που ιδρύθηκαν στις αρχές του αιώνα λόγω και του εθνικού προβλήματος που ήταν τότε η Αγγλοκρατία, ένταξαν στο καταστατικό τους ότι στόχος τους είναι η ένωση της Ελλάδας με την Κύπρο και γι αυτό ήθελαν να καλλιεργήσουν τα εθνικά και ελληνοχριστιανικά ιδεώδη. Μετά όμως όταν εμφανίστηκε γύρο στο 1920 η κουμμουνιστική ιδεολογία που ήταν συνέπεια της σοσιαλιστής επανάστασης στη Ρωσία του 1917 ξεκίνησε και η αριστερά να δημιουργεί  στα τέλη του 1930 πολιτιστικούς και μορφωτικούς συλλόγους όπου μέσα από αυτούς πραγματοποιούσε διάφορες δραστηριότητες όπως αθλητισμό, θέατρο, μουσική, ποίηση και χορούς με στόχο την δημιουργία και την καλλιέργεια της  αριστερής ταυτότητας. Όλα αυτά συνέθεσαν το προζύμι στην κοινωνία για την μετέπειτα πορεία του ποδοσφαίρου.

Η έντονη πολιτικοποίηση του ποδοσφαίρου προήλθε την δεκαετία του 1940 και ειδικότερα το 1948 λόγω διάφορων πολίτικων και κοινωνικών συνθήκων όπου ο αθλητισμός  διχάστηκε όπως και η ευρύτερη κοινωνία. Υπήρχε ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα αλλά και το ξεκίνημα του ψυχρού πολέμου διεθνώς. Η έντονη αντιπαράθεση δεξιάς και αριστεράς η οποία ήταν σε όλα τα επίπεδα, δίχασε τον κόσμο ακόμα και σε οικονομικό πόλεμο αφού οι δε εκκαλούσαν τους μεν να ψωνίζουν από τον δικό τους μπακάλη να πηγαίνουν στο δικό τους κουρείο, σινεμά κτλ. Έτσι σε αυτό το έντονο πλαίσιο διχάστηκε και ο αθλητισμός. Γι’ αυτό το 1948 είχαμε την δημιουργία των αριστερών σωματείων ως αποτέλεσμα μιας προσπάθειας κυρίως από την δεξιά να ελέγχει τα σωματεία με αποτελέσματα να φύγουν ή να εκδιωχθούν από τα σωματεία αριστεροί αθλητές και παράγοντες και να δημιουργήσουν τα νέα σωματεία αριστερής καταβολής. Έκτοτε «από το 1948 έχουμε δεξιές και αριστερές ομάδες στην Κύπρο».

• Η πολιτικοποίηση του ποδοσφαίρου είναι κάτι που συμβαίνει μόνο στην Κύπρο ή μήπως το μικρό μέγεθος της χώρας μας φανερώνει έντονα αυτή την σχέση που σε άλλες χώρες γίνεται πιο υπόγεια;

«Πολιτικοποίηση του ποδόσφαιρου υπάρχει παντού» και μπορώ να αναφέρω παραδείγματα. Στην Ισπανία είναι εθνοτικές οι διάφορες. Η Ρεάλ αντιπροσωπεύει του Καστελάνους της Μαδρίτης και η Μπαρτσελόνα είναι η ομάδα των Καταλανών που ζητούν αυτονομία από την Ισπανία. Η Αθλέτικ Μπιλμπάο είναι η ομάδα των Βάσκων και οι ομάδες αυτές αποτελούν σύμβολα των περιοχών τους. Στην Σκωτία υπάρχουν θρησκευτικές διαφορές η Ρέιντζερς είναι η ομάδα των προτεσταντών και η Σέλτικ είναι η ομάδα των καθολικών και έχουν έντονη αντιπαράθεση γι’ αυτό τον θρησκευτικό λόγο. Στην Ιταλία υπάρχουν ομάδες της αριστεράς και της δεξιάς. Ξέρουμε ότι η Ρόμα είναι ομάδα της κεντροαριστεράς στη Ρώμη και η Λάτσιο της ακροδεξιάς με οπαδούς που είναι φανατικοί υποστηρικτές ακόμα και του Μουσολίνι και παίρνουν σβάστικες στο γήπεδο. Ο Μπερλουσκόνι που ανάφερες είναι κλασικό παράδειγμα καθώς ήταν πρόεδρος της Μίλαν και μετά πρωθυπουργός Ιταλίας. Είτε πολίτικες, είτε κοινωνικές, είτε ταξικές υπάρχουν αυτές οι διαφορές. « Η διαφορά στην Κύπρο είναι ότι έχει μείνει ο κομματικός ομφάλιος λώρος ο οποίος κρατάει δεμένες τις ομάδες με τα κόμματα». Καθώς ο κομματικός χώρος απ’ όλο το φάσμα του προσπαθεί να ελέγξει σε κάποιο βαθμό την αγορά ψήφου και να στείλει μηνύματα σε ένα κομματικό ακροατήριο. Ευκολά παίρνουν μηνύματα μέσω της δύναμης του ποδοσφαίρου καθώς υπάρχει συμβολισμός: μια νίκη μια δεξιάς η αριστερής ομάδας, δεν είναι νίκη μόνο της ομάδας αλλά και συμβολική νίκη του κόμματος, της παράταξης ή ακόμα και της ιδεολογίας. Επίσης για πάρα πολλά χρόνια στην ουσία ήταν και είναι ερασιτεχνικός ο τρόπος διοίκησης του ποδοσφαίρου. Μπορεί να λέμε ότι έχουμε επαγγελματικές ομάδες αλλά αυτό ισχύει μόνο στους αριθμούς. Έχουμε επαγγελματισμό σε ότι αφορά το πως πληρώνουνε τους παίχτες αλλά δεν υπάρχει επαγγελματισμός στη διαχείριση των ομάδων όπως οι ομάδες του εξωτερικού. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι υπάρχει η κομματοποίηση και όχι τόσο η πολιτικοποίηση στο κυπριακό ποδόσφαιρο.

• Τα σύμβολα, τα συνθήματα αλλά και η συμπεριφορά των οπαδών είναι έντονα σημάδια κομματικοποίησης αλλά και πολιτικοποίησης. Πιστεύετε ότι αυτό είναι κάτι που μπορεί να ξεπεραστεί και να βγει εκτός των γηπέδων;

Θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολο, γιατί είναι ιστορικές οι καταβολές της ιδεολογικής ταύτισης και προσέγγισής της κάθε ομάδας. «Δηλαδή δεν θα σταματήσει ποτέ ο οπαδός του ΑΠΟΕΛ να ανήκει σε πολύ μεγάλο βαθμό στην κεντροδεξιά και ο οπαδός της Ομόνοιας να ανήκει στην ευρύτερη αριστερά. Σιγουρά εξαιρέσεις υπάρχουν αλλά η μεγάλη πλειοψηφία αυτό δείχνει». Δεν πιστεύω ότι θα εξαλειφθεί αυτό αλλά εκείνο που μπορεί να γίνει στην Κύπρο είναι να ασκηθεί μεγάλος έλεγχος στο να απομακρυνθούν τα ακραία σύμβολα και όχι μόνο τα κομματικά. Αν προσπαθήσουμε και καταφέρουμε «να εξαλείψουμε τα ακραία σύμβολα και καταλάβουμε ότι το γήπεδο είναι ένας χώρος με μεγάλο συμβολισμό αλλά παράλληλα κατεξοχήν αθλητικός χώρος». Δεν ξέρω αν θα τα καταφέρουμε δεν είμαι πολύ αισιόδοξος αλλά προς τα εκεί πρέπει να κινηθούμε.

• Η πολιτικοποίηση του ποδοσφαίρου είναι κάτι που πιστεύετε ενισχύει την σήψη του κυπριακού ποδοσφαίρου αν αναλογιστούμε και τα γεγονότα που συμβαίνουν αυτό το διάστημα με την καταγγελία διαιτητή για στημένα παιχνίδια;

Πιστεύω ότι ναι ενισχύεται. Γιατί όταν έχεις κομματική εξάρτηση ανά πάσα στιγμή θα προσπαθήσεις να εξυπηρετήσεις ευρύτερα συμφέροντα από το καλώς νοούμενο συμφέρον ενός σωματείου και τα παραδείγματα είναι πολλά. Οι πρόσφατες καταγγελίες είναι η κορυφή του παγόβουνου. «Ο Μάριος Παναγή δεν κατάγγειλε κάτι νέο, κατάγγειλε πράγματα που κουβέντιαζε ολόκληρη η κοινωνία απλά βρέθηκε ένας άνθρωπος και τα είπε με τόλμη προς τα έξω». Το θέμα είναι να τεκμηριωθούν αυτά τα πράγματα και να στοιχειωθετηθεί μια υπόθεση έτσι ώστε να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Παρόλα αυτά είναι βαθύ το πρόβλημα και δεν αγγίζει μόνο τις καταγγελίες του κ. Παναγή. Η κομματική-πολιτική εξάρτηση που έχουν τα σωματεία οδηγούν σε συμπεριφορές όπως είδαμε στις καταγγελίες του κ. Παναγή για παράδειγμα συγκεκριμένου ατόμου της επιτροπής διαιτησίας που ήθελε να ελέγχει το πώς σφυρίζουν οι διαιτητές ενάντιων συγκεκριμένης παράταξης αλλά είδαμε και υπόθεση όπως αυτή της Δρομολαξιάς όπου αθλητικά σωματεία ήταν άκρως εμπλεκόμενα στην όλη διαδικασία. Αρά πρέπει να φύγει η κομματική εξάρτηση από τα σωματεία. 

Μαζί με τον Ντίνο Φοινικαρίδη συζητήσαμε εκτός απ’ όλα αυτά, και την ένταξη Ελληνοκυπρίων Ποδοσφαιριστών στο πρωτάθλημα των κατεχομένων, ενώ ο ίδιος δηλώνει ότι υπάρχει δημοκρατία στις επιλογές του καθενός, αλλά είναι κάτι μη αποδεκτό αφού δυστυχώς δεν έχει επιτευχθεί λύση του Κυπριακού. Επίσης μας επισήμανε την παγκόσμια αποκλειστικότητα που έχει το κυπριακό ποδόσφαιρο καθώς είναι συγχωνευμένο στην ανώτατη βαθμίδα του (1^η κατηγορία) ενώ στις πιο κάτω βαθμίδες όχι (Αγροτικό). Θεωρεί μέχρι στιγμής ότι οι μεγαλύτερες στιγμές της καριέρας του ως αθλητικογράφος ήταν η κάλυψη των γεγονότων εκ μέρους του ΡΙΚ για τους τρείς τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες  με ιδιαίτερη στιγμή την έναρξη των Ολυμπιακών της Αθήνας 2004.

Της Χριστιάνας Μανώλη