Όπως αναφέρει ο Μακιαβέλλι «η πολιτική είναι πεδίο σύγκρουσης μεταξύ ατόμων ή ομάδων για την κατάκτηση της εξουσίας»…
Ο σημαντικός αυτός στοχαστής διαχωρίζει την πολιτική από την ηθική και με βάση την προσωπική του εμπειρία, σημειώνει πως στην σκακιέρα της πολιτικής είναι σημαντικό οι «παίχτες» να παίζουν ακολουθώντας του κανόνες του παιχνιδιού. Και οι κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού δεν αποκλείουν, δυστυχώς, την χρήση αθέμιτων μέσων! Σημασία στην πολιτική, τονίζει ο Μακιαβέλλι, έχει η κατάκτηση και η διατήρηση της εξουσίας. Η ηθική, ως εκ των πραγμάτων, δεν συμβαδίζει με την εξουσία.
Στην εποχή μας γινόμαστε συχνά μάρτυρες περιπτώσεων διαφθοράς, με τους πολίτες να εκτοξεύουν κατηγορίες εναντίον των πολιτικών για θέματα που συνδέονται με κατάχρηση εξουσίας και με σκάνδαλα που κάθε λίγο και λιγάκι συγκλονίζουν την κοινή γνώμη. Εάν θέλουμε όμως να είμαστε ειλικρινείς, από τη στιγμή που παραδεχόμαστε ότι η πολιτική είναι ένας αγώνας ισχύος, ένα παιχνίδι εξουσίας, τα παρασιτικά αυτά φαινόμενα δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσουν. Είναι ωστόσο παρήγορο το γεγονός ότι ενίοτε η κοινωνία με πρωταγωνιστές ορισμένους αμόλυντους θεσμούς, αλλά και δημοσιογράφους, καταφέρνουν ν’ αποκαλύπτουν τα φαινόμενα αυτά και να τιμωρούν τους ενόχους. Η πολιτική ιστορία μας δίνει αρκετά παραδείγματα όπου διεφθαρμένοι πολιτικοί οδηγήθηκαν σε παραίτηση (περίπτωση Νίξον για την υπόθεση Watergate) ή ακόμη και στη φυλακή (Μπερλουσκόνι, Σαρκοζί, Τσοχατζόπουλος) πληρώνοντας με τον τρόπο αυτό το τίμημα της κατάχρησης της εξουσίας. Η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση του κανόνα. Είχαμε κι εδώ παρόμοια σκάνδαλα με τελευταίο αυτό με τα «χρυσά διαβατήρια» που ξέσπασε μετά το αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ του Al Jazeera. Η αγανάκτηση και η πίεση που ασκήθηκε από τον κόσμο ήταν τόσο μεγάλη που στο τέλος ανάγκασε ορισμένους πολιτικούς, όχι όλους τους εμπλεκόμενους, σε παραίτηση.
Και ενώ η κοινή γνώμη είναι συγκλονισμένη από τα σκάνδαλα και τη διαφθορά, οι δημοσκοπήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας δείχνουν ότι στις επικείμενες εκλογές στον τόπο μας οι περισσότεροι ψηφοφόροι θα παραμείνουν προσκολλημένοι στα παραδοσιακά κόμματα. Θα μπορούσε κάποιος να μιλήσει για οξύμωρο σχήμα. Διότι δεν γίνεται από τη μια να φωνάζεις και ν’ αγανακτείς για τη διαπλοκή και τη διαφθορά των πολιτικών και την ίδια στιγμή, από την άλλη, να εμπιστεύεσαι την ψήφο σου στους ίδιους πολιτικούς και στα ίδια κόμματα….
Τι συμβαίνει και πώς εξηγείται η εν λόγω συμπεριφορά του Κύπριου ψηφοφόρου; Μεγαλώσαμε σε ένα περιβάλλον με έντονη κομματική προσήλωση. Μέσω της οικογένειας μυηθήκαμε στις κομματικές καταβολές και παραδόσεις, τις έχουμε ενστερνιστεί και τις ακολουθούμε πιστά, στοχεύοντας κατά κύριο λόγο στο προσωπικό όφελος. Προσφέρουμε την ψήφο μας και σαν αντίτιμο αναμένουμε από τον βουλευτή, όταν χρειαστούμε βοήθεια, να μας την προσφέρει προκειμένου να εξασφαλίσουμε μια θέση εργασίας, μια καλή μετάθεση ή οτιδήποτε άλλο ζητήσουμε. Ψήφος έναντι ικανοποίησης προσωπικών συμφερόντων. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούμε πελατειακές σχέσεις και στο βωμό του ιδιοτελούς συμφέροντος πουλάμε ουσιαστικά την ψήφο μας.
Αν προσεγγίσουμε την όλη κατάσταση αντικειμενικά, θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι ψηφίζουμε και χτίζουμε το πολιτικό μας σύστημα με γνώμονα το δικό μας συμφέρον και όχι το κοινό καλό. Ψηφίζουμε έναν πολιτικό η ένα κόμμα, επειδή περιμένουμε ανταπόδοση, αντάλλαγμα. Πάνω σε αυτή την συναλλαγή στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό και τα ίδια τα κόμματα. Με άλλα λόγια στηρίζονται στις πελατειακές σχέσεις.
Όπως προανέφερα, ο Μακιαβέλλι διαχωρίζει την πολιτική από την ηθική και τονίζει πως οι πελατειακές σχέσεις εξυπηρετούν τον ηγεμόνα – ή στην περίπτωση μας τα κόμματα και τους πολιτικούς -. Επιπρόσθετα, ο Μακιαβέλλι αναφέρεται στην ανθρώπινη ψυχολογία, περνώντας με αρκετό γλαφυρό τρόπο το μήνυμα ότι ο χαρακτήρας των ανθρώπων παραμένει ο ίδιος, αφού πάντα επιδιώκουν τον πλούτο, τη δόξα και τα υλικά αγαθά.
Μπορεί η εικόνα αυτή ν’ αλλάξει; Είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, μονό μέσα από τη σωστή διαπαιδαγώγηση του ανθρώπου από μικρή ηλικία, η κοινωνία μπορεί να καλλιεργήσει αξίες και να εμπεδώσει τη θέση ότι τα προσωπικά, ιδιοτελή συμφέροντα πρέπει να υποτάσσονται στο δημόσιο καλό. Απλά μαθήματα δημοκρατίας και πολιτικής δεοντολογίας. Πάντως, θεωρώ ότι η πρόσφατη απόφαση της Βουλής για περιορισμό των θητειών του Προέδρου και άλλων αξιωματούχων του Κράτους μπορεί να συμβάλει προς την κατεύθυνση αυτή. Εξάλλου είναι πασιφανές ότι η παραμονή ενός πολιτικού, ενός ηγεμόνα στην καρέκλα της εξουσίας φθείρει τη δημοκρατία και από μόνη της δημιουργεί τις προϋποθέσεις διαφθοράς, διαπλοκής και πελατειακών σχέσεων με τους ψηφοφόρους.
