Όταν ένας ληστής πυροβολείται συνήθως ο Τύπος γράφει «τραυματίστηκε θανάσιμα» ενώ όταν ένας ληστής σκοτώνει η γραφή ξαφνικά αποκτά δραματουργικές προεκτάσεις. Σκέφτομαι πως ούτε το ένα σενάριο μα ούτε και το άλλο μου κάνουν προσωπικά.
Η περίπτωση του ληστή που πυροβολήθηκε τρεις φορές στη προσπάθειά του να ληστέψει, ένοπλα, έναν φούρνο μου προκαλεί προβληματισμό. Κυρίως γιατί στη σφαίρα του δημόσιου λόγου, και δη σε αυτή των κοινωνικών δικτύων διαβάζει κανείς τις πλέον ακραίες απόψεις, γεμάτες ημιμάθεια, εμμονές και δημοσιογραφική αμορφωσιά…
Δύο κατηγορίες ατόμων χρίζουν ψυχιατρικής εξέτασης: Αυτοί που από ψες γράφουν κι αναρτούν σχόλια τύπου «καλά του έκανε», «εγώ εννά του έριχνα πέντε πα στη κκελέ» κι αυτοί που προσπαθούν να ανακαλύψουν στίγματα αιτιολόγησης στη κοινωνική και ψυχολογική προέλευση του εγκλήματος και δη στη περίπτωση μιας ένοπλης ληστείας. Οι πρώτοι μάλλον έβλεπαν πολλά b–moviesμε τον Τσαρλς Μπρόνσον να κυνηγάει εγκληματίες με 44άρι σε μια κακέκτυπη crimeεκδοχή του ‘DirtyHarry’ και σίγουρα ήταν οι τύποι που στο σχολείο τις έτρωγαν τις σφαλιάρες τους… οι δε δεύτεροι έχουν σοβαρές διαστρεβλώσεις ανάμεσα σε βασικές έννοιες που δεν θα κάτσω να τους τις αναλύσω –γιατί θα τους κάνω χάρη- εμπεριέχουν όμως τους όρους: Έγκλημα, σύστημα δικαιοσύνης, απονομή δικαιοσύνης, αστυνομική ενέργεια, επιείκεια, έννομη βία κοκ.
Στη περίπτωση της ληστείας στο φούρνο έχουμε θύτη και θύμα. Και οφείλει να πέσει άπλετο φως στις συνθήκες κάτω από τις οποίες ο αστυνομικός έκανε χρήση του επιχειρησιακού του όπλου για να πυροβολήσει τον ληστή τρεις φορές και στα σημεία που έχουν γίνει μέχρι στιγμής γνωστά. Μέχρι τότε οποιαδήποτε δημόσια τοποθέτηση τύπου «έπρεπε να κάνει αυτό» «δεν πυροβολάς άμα ο άλλος κρατά μαχαίρι αλλά όταν κρατά G3» είναι «κουβέντες του καφενέ» και δεν πρέπει να ακούγονται ή να διατυπώνονται με την βαρύτητα χιλίων πορισμάτων και τη συνηθισμένη «ξερολάδικη» αντίληψη του μέσου Κυπραίου…
Υπάρχει και η κατηγορία βέβαια εκείνων που παντού διαβλέπουν «αστυνομική έλλειψη εκπαίδευσης» λες και οι ίδιοι είναι τίποτα ειδικοί στη χρήση πιστολιών ή στην επιχειρησιακή αντιμετώπιση συμβάντων ένοπλης ληστείας. Η ποιότητα της εκπαίδευσης των αστυνομικών στη Κύπρο είναι μέγα θέμα, αλλά αντί να αποτελεί στόχο policymakingστους κόλπους του υπάρχοντος θεσμοθετημένου συστήματος κάτω από το οποίο διαρθρώνεται και λειτουργεί η Κυπριακή Αστυνομία (προκειμένου να υπάρξει βελτίωση κι αποτροπή στη πράξη συμβάντων θανάτου από πυροβολισμούς) στη δημόσια σφαίρα επικαλείται κάθε φορά που σε ένα περιστατικό έχουμε θύμα είτε από τη πλευρά αυτού που συντελεί το έγκλημα είτε από τη πλευρά του αστυνομικού που χάνει τη ζωή του εν ώρα καθήκοντος (σ.σ. για να μη πούμε τι γίνεται όταν τη ζωή του χάνει ένας randomπεραστικός…).
Υπάρχει βέβαια και η κατηγορία αυτών που συγκρίνουν μια ένοπλη ληστεία για 200 ευρώ σε ένα φούρνο με αυτούς που… «τα έφαγαν» «που κάθε μέρα κλέβουν αλλά κανείς δεν τους πιάνει». Είναι αυτοί που έχουν χάσει κάθε εμπιστοσύνη στην θεσμοθετημένη έννοια του Κράτους δικαίου. Τους δικαιολογώ αλλά δεν τους καταλαβαίνω. Ο Αλ Καπόνε δηλαδή δεν ήταν καταχράστης, φοροφυγάς, πλαστογράφος αλλά και ηθικός αυτουργός σε δολοφονίες που έγιναν με μαχαίρια και με πιστόλια; Γιατί συγκρίνεται ένας διεφθαρμένος π.χ. πολιτικός που καταχράστηκε χρήμα και διαφεύγει της σύλληψης –ακόμη και με τη κάλυψη κάποιου άλλου διεφθαρμένου –προσώπου ή συστήματος με έναν ένοπλο ληστή που εισέβαλλε σε μια τράπεζα, δολοφόνησε δύο ταμίες και έναν αστυνομικό φρουρό και στο τέλος το έσκασε και παραμένει ασύλληπτος; Ποιο το pointρε κουμπάρε; Και οι δύο φορείς εγκλήματος είναι, οφείλουν να συλληφθούν και να σωφρονιστούν…
Τρέμω στην ιδέα του να κρατάς «το χέρι στη πούγκα» και ένας αστυνομικός να σε «παίξει» με την pre–emptiveαντίληψη ότι μέσα στη τσέπη σου κράταγες πέντε χειροβομβίδες. Δεν πρέπει να φτάσουμε εκεί… Σκέφτομαι όμως τι άλλο εμετικό θα διάβαζα, δυο μέρες τώρα, αν ο ληστής στο φούρνο στη Λακατάμεια ήταν π.χ. Ρουμάνος ή Βούλγαρος… Δηλαδή θα είχαμε πογκρόμ κατά των αλλοδαπών για δύο ημέρες; Σκέφτομαι δε τι θα γίνει αν όλοι προσπαθήσουμε να επιλύσουμε τις διαφορές μας με τα τυφέκια G3 που έχουμε έσσω μας για σκοπούς εφεδρείας. Η κυπριακή κοινωνία έχει μια φυσική αποστροφή προς το έγκλημα (εξετάζοντας κανείς τους επίσημους δείκτες εγκληματικότητας ετησίως) αλλά παράλληλα μια φοβερά ακραία και βίαιη ενίοτε αντίδραση προς περιστατικά όπως αυτό που επισυνέβη με τη ληστεία στο φούρνο. Αρκετά παράδοξα και σίγουρα κυπριακό… Για να το εξαλείψεις όμως οφείλεις να λειτουργείς προς όφελος των πολιτών και να αντιμετωπίζεις το έγκλημα όχι μόνο αποτελεσματικά αλλά και στα πλαίσια του Νόμου, ψυχή τε και πνεύματι. Η διαφθορά του πυλώνα της δικαιοσύνης και του συστήματος απόδοσης της, οι αστυνομικοί που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους και «βαράνε στο ψαχνό» δεν διαφέρουν πουθενά από έναν ληστή που εισβάλλει σπίτι σου ένοπλος ή από έναν άνθρωπο που διατυπώνει, με περίσσια υπεραπλούστευση μια γνώμη του τύπου «ο ληστής είχε τρία παιδάκια να θρέψει, μάνα στο νοσοκομείο και προβλήματα αλκοολισμού». Όλες αυτές οι καταστάσεις εμπεριέχουν, άμεσα ή έμμεσα βία και όταν η βία εκτελεί τον ατέρμονο κύκλο της η συντεταγμένη κοινωνία μετατρέπεται σε Φαρ Ουέστ.
Στο τελευταίο επιβιώνει το γρηγορότερο εξάσφαιρο, «άμα παίξεις» ληστές παίρνεις αμοιβή και η απονομή δικαιοσύνης γίνεται στο πλησιέστερο δέντρο…
Γράφει: Γιάννης Ιωάννου
