Η μεγαλύτερη επιτυχία όσων με συνέπεια πολεμούν την επανένωση του τόπου είναι η δαιμονοποίηση συγκλίσεων, εννοιών, αλλά και προσώπων.
Η εκ περιτροπής προεδρία, η σταθμισμένη ψήφος, οι έποικοι και οι τέσσερις ελευθερίες για Τούρκους πολίτες, με φόντο τους Χριστόφια και Ταλάτ, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Η εκ περιτροπής προεδρία
Συναντάται σε έγγραφα του ΟΗΕ από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, είχε γίνει αποδεκτή επί προεδρίας Κληρίδη, περιλαμβάνεται και στις πέντε εκδοχές του σχεδίου Ανάν και ποτέ δεν αμφισβητήθηκε, ούτε πριν ούτε μετά τα δημοψηφίσματα. Οι Χριστόφιας και Ταλάτ εύστοχα συνέδεσαν την εκ περιτροπής προεδρίας με τη διασταυρούμενη ψήφο, με άμεση εκλογή από το λαό στο σύνολό του. Για να διασκεδαστούν βάσιμες ανησυχίες της τουρκοκυπριακής πλευράς, προστέθηκε στο πακέτο η στάθμιση της ψήφου, ώστε να μην μπορούν οι πολυπληθέστεροι Ελληνοκύπριοι να καθορίζουν από μόνοι τους, ακόμη και χωρίς καμιά τουρκοκυπριακή ψήφο, τον αξιωματούχο της άλλης πλευράς. Χωρίς στάθμιση η τουρκοκυπριακή κοινότητα θα μετατρεπόταν σε μειονότητα. Το πακέτο «εκ περιτροπής προεδρία, με διασταυρούμενη και σταθμισμένη ψήφο» είναι ό,τι πιο προοδευτικό έχει υπάρξει ιστορικά στην Κύπρο προς την κατεύθυνση της εκλογικής και πολιτικής συνεργασίας ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Ας έχουμε υπόψη πως από το 1883 που γίνονται εκλογές σε αυτό το νησί οι δύο κοινότητες, διαιρεμένες σε χωριστούς καταλόγους, εκλέγουν χωρίς οποιαδήποτε συνεργασία τους δικούς τους χωριστούς εκπροσώπους.
Οι έποικοι
Παρότι ο εποικισμός είναι έγκλημα πολέμου, με το πέρασμα του χρόνου όλες οι πολιτικές δυνάμεις έχουν δεχτεί ότι αριθμός εποίκων θα παραμείνει για ανθρωπιστικούς λόγους. Η πλευρά μας, με έγγραφο προς τον ΟΗΕ (30 Μαρτίου 2004) δήλωνε ετοιμότητα να δεχθεί ένα αριθμό γύρω στις 55 χιλιάδες. Έντεκα χρόνια μετά, κάθε λογικός άνθρωπος καταλαβαίνει ότι ο αριθμός αυτός δεν μπορεί να μείνει αναλλοίωτος. Δεν μιλάμε βέβαια για μισό εκατομμύριο, όπως κατά καιρούς διέδιδαν ορισμένα ανεύθυνα πρόσωπα. Το κρίσιμο για την ελληνοκυπριακή πλευρά δεν είναι μερικές χιλιάδες περισσότεροι ή λιγότεροι έποικοι, αλλά η αναλογία Ελληνοκυπρίων προς Τουρκοκύπριους πολίτες στην ομοσπονδιακή Κυπριακή Δημοκρατία. Αν η αναλογία θα είναι 4 προς 1, ή ακόμη και 3 προς 1, αυτό σημαίνει ότι παρά τις εύλογες ανησυχίες μας η ιστορική εθνοτική δημογραφική σύνθεση της Κύπρου διασφαλίζεται για το παρόν και για το προβλεπτό μέλλον.
Οι τρεις και οι τέσσερις ελευθερίες
Οι τέσσερις ελευθερίες εντός της ΕΕ αφορούν στην ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων, κεφαλαίων, υπηρεσιών και εργαζομένων. Οι τρεις βασικές ελευθερίες – διακίνησης, εγκατάστασης και απόκτησης περιουσίας – είναι κάτι διαφορετικό. Η πλευρά μας διεκδικεί την εφαρμογή των τριών βασικών ελευθεριών για όλους τους Κυπρίους, χωρίς κανένα περιορισμό, μέσα από μια λογική μεταβατική περίοδο, σε όλη την κυπριακή επικράτεια. Έχουμε δεχθεί οροφή στον τρόπο άσκησης πολιτικών δικαιωμάτων, όχι στην εγκατάσταση Κυπρίων πολιτών. Στην απαίτηση της τουρκοκυπριακής πλευράς να έχουν οι Τούρκοι πολίτες ίση μεταχείριση με τους Έλληνες πολίτες ως προς τις τρεις βασικές ελευθερίες, αποδεχθήκαμε την πρόνοια που υπάρχει και στη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατία για μόνιμη εγκατάσταση και πολιτογράφηση σε αναλογία 4 προς 1. Εύλογα η τουρκοκυπριακή πλευρά έθεσε και το ζήτημα των τεσσάρων ελευθεριών, που είναι υποχρέωση κάθε κράτους μέλους της ΕΕ να διασφαλίζει για όλους τους πολίτες της ΕΕ. Οι Χριστόφιας και Ταλάτ πέτυχαν σύγκλιση πακέτο με βάση το οποίο δεν θα υπάρχουν περιορισμοί στην εγκατάσταση Κυπρίων οπουδήποτε στο νησί (αυτό επιτεύχθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία των συνομιλιών μετά το 1974) και ότι οι Τούρκοι πολίτες θα ασκούν τις τέσσερις ελευθερίες κατά τρόπο που να μην αλλοιώνεται η πληθυσμιακή αναλογία (4 προς 1). Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν στοιχεία υπαναχώρησης της τουρκοκυπριακής ηγεσίας και η αντίδραση της ελληνοκυπριακής πλευρά είναι δικαιολογημένη. Τώρα καταλαβαίνουμε καλύτερη τη σημασία εκείνης της σύγκλισης, στη διατήρηση της οποίας πρέπει να επιμείνουμε.
Χάρη στην καλή δουλειά που έγινε ανάμεσα σε Χριστόφια και Ταλάτ, τους οποίους με μεγάλη ευκολία απαξιώσαμε, μπορούν σήμερα οι Αναστασιάδης και Ακιντζί να εξεύρουν νέες συγκλίσεις και να ανοίξουν το δρόμο για μια συνολική συμφωνία. Η ώρα για μια συνολική συμφωνία είναι τώρα. Η άλλη επιλογή είναι να παραδώσουμε ξανά την κοινή λογική, μαζί με το παρών και το μέλλον του τόπου και των παιδιών μας, στους «δαίμονες» και στους «δαιμονοποιούς». Δεν το αξίζει αυτός ο τόπος.
Γράφει: Βασίλης Πρωτοπαπάς
