Σύμφωνα με τις έρευνες που γίνονται στον τομέα της Αθλητικής Ψυχολογίας (Fletcher & Hanton, 2001), το άγχος αποτελεί πλέον τον πιο συχνό παράγοντα που επηρεάζει την επίδοση, την απόδοση αλλά και την αυτοπεποίθηση των αθλητών.
Πρόκειται για μια κατάσταση κατά την οποία ο κάθε αθλητής νιώθει σε γνωστικό επίπεδο να κυριαρχείται το μυαλό του από ανησυχία και φόβο τόσο για τον αγώνα όσο και για την απόδοσή του. Σε σωματικό επίπεδο νιώθει τους μύες του να είναι σφιγμένοι, ιδρώνει, έχει αυξημένους καρδιακούς παλμούς, νιώθει σφύξιμο στο στομάχι.
Γιατί αγχώνονται οι αθλητές;
Το άγχος είναι μια «φυσιολογική» αντίδραση του αθλητή στις απαιτήσεις της προσπάθειάς του να έχει υψηλή απόδοση. Είναι επίσης μια «φυσιολογική» αντίδραση στην αντιλαμβανόμενη υψηλή πίεση του αγώνα. Όλοι οι αθλητές αγχώνονται, απλά κάποιοι αθλητές αυτή την ένταση που νοιώθουν πριν το αγώνα, την εκλαμβάνουν ως κάτι κακό ή δεν έχουν μάθει να τη χειρίζονται μέσω τεχνικών ώστε να διατηρούν το επίπεδο ηρεμίας που τους ταιριάζει (Chroni, 2014)
Πότε αγχώνονται οι αθλητές;
Ο κάθε αθλητής μπορεί να εμφανίσει την πίεση που αντιλαμβάνεται εμφανίζεται μέρες, ώρες αλλά και λίγα λεπτά πριν από έναν αγώνα. Τις πιο πολλές φορές το άγχος αυτό διατήρείται (τα γνωστικά και σωματικά συμπτώματα) και κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά το τέλος του αγώνα. Οι δύο κύριες αιτίες δημιουργίας άγχους είναι η αβεβαιότητα του κάθε αθλητή, σχετικά με το αποτέλεσμα και η σημασία που δίνεται στο αποτελέσμα, έτσι όμως ως την αντιλαμβάνεται ο κάθε αθλητής. Πολλοί αθλητές αναφέρουν ως άλλες πηγές άγχους τους θεατές, προπονητές, τους γονείς.
Σύμφωνα όμως με τις έρευνες που έχουν γίνει στην Αθλητική Ψυχολογία, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι κάποια μικρά επίπεδα άγχους έχουν αποδειχτεί ως διεγερτικά για την απόδοση του αθλητή, και εφόσον ο αθλητής μπορεί να τα διαχειριστεί, του δίνουν την απαιτούμενη ενέργεια που χρειάζεται για να αποδώσει με επιτυχία (Hanton &Connaughton 2002, Neil et al., 2006)
Πως μπορεί ο κάθε αθλητής να διαχειριστεί το άγχος του;
Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση των συμπτωμάτων (σωματικών και γνωστικών). Εφόσον γίνει αναγνώριση τούς, υπάρχουν διάφορες τεχνικές που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο κάθε αθλητής για να μειώσει τα επίπεδα του άγχους του πρίν και κατά την διάρκεια του αγώνα. Η χρήση των τεχνικών της χαλάρωσης, της νοερής απεικόνισης και του θετικού αυτο-διαλόγου φαίνεται ότι βοηθούν αποτελεσματικά, τον κάθε αθλητή που τις χρησιμοποιεί πριν αλλά και κατά την διάρκεια του αγώνα.
Πριν ξεκινήσει τον αγώνα, ο κάθε αθλητής μπορεί να διδαχθεί και να σκέφτεται ότι «κλειδώνει» τις προσδοκίες και τις αμφιβολίες, δικές του και των άλλων, στη ντουλάπα του δωματίου του και βγαίνει απο εκεί ανάλαφρος.
Όταν οι αθλητές νιώθουν την ένταση κατα την διάρκεια του αγώνα, μπορούν να χρησιμοποιούν κάποια από τις τεχνικές χαλάρωσης που έχουν ήδη εξασκήσει κατά την προπόνηση με την οποία είναι σίγουροι ότι θα μειώσουν την ένταση του άγχους που νιώθουν. Χρειάζεται όμως προσοχή απο τον αθλητή, στο πότε θα εφαρμόσει την τεχνική της σωματικής χαλάρωσης, ώστε να μη μειώσει τη σωματική ετοιμότητά του για τον αγώνα. Συνηθίζεται οι τεχνικές μυικής χαλάρωσης να χρησιμοποιούνται τουλάχιστον 1 – 2 ώρες πριν την έναρξη της εκτέλεσης. Μέσα στον αγώνα οι αθλητές προτιμούν τη χαλάρωση με αναπνοές, τη χρήση των θετικών σκέψεων, και του θετικού αυτο-διαλόγου (Chroni, 2014)
Συμπερασματικά, το άγχος φαίνεται να έχει θετικές αλλά κυρίως αρνητικές επιπτώσεις στην απόδοση του κάθε αθλητή. Επί του πρακτέου, καλό θα ήταν ο κάθε αθλητής σε συνεργασία με τον προπονητή του, να ενσωματώσουν τις πιο πάνω τεχνικές στην καθημερινή τους προπόνηση έτσι ώστε να μάθουν να ελέγχουν την ψυχολογία τους στο μέγιστο δυνατό βαθμό.
References:
Fletcher, D. & Hanton, S. (2001). The relationship between psychological skills usage and competitive anxiety responses. Psychology of Sport and Exercise, 2, 89-101.
Washington.Hanton, S. & Connaughton, D. (2002). Perceived control of anxiety and its relationship with self-confidence and performance: A qualitative explanation. Research Quarterly for Exercise and Sport, 73, 87-97.
Chroni. (2014). Εφαρμογές της Αθλητικής Ψυχολογίας στο Σκι.
Γράφει: Θάλεια Παναγή
