Πως μπορώ να βοηθήσω ένα αθλητή ν’ αποδώσει καλύτερα και να επιδείξει το μέγιστο των ικανοτήτων του;
Συχνά, παρατηρούμε αθλητές που ενώ στην προπόνηση αποδίδουν καλύτερα, και γενικά δείχνουν σημάδια βελτίωσης στην απόδοση τους, κατά τη διάρκεια του αγώνα αδυνατούν να δείξουν τον πραγματικό τους εαυτό και να αποδώσουν στο μέγιστο των ικανοτήτων τους.
Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό;
Η αλήθεια είναι πως πολλοί είναι οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την απόδοση ενός αθλητή κατά την διάρκεια του αγώνα, όπως το άγχος για τον αν θα αποδώσει στο μέγιστο που μπορεί, το άγχος για το εάν θα ικανοποιήσει και ευχαριστήσει τον προπονητή του, τους φιλάθλους ή την οικογένειά του. Το φαινόμενο αυτό, συνήθως παρατηρείται όταν ασκείται πίεση και δίνεται έμφαση στη νίκη. Οι αθλητές στην περίπτωση που νιώθουν την πίεση για την νίκη, έχουν αυξημένα επίπεδα άγχους αλλά και μειωμένα επίπεδα συγκέντρωσης. Αυτή η στάση οφείλεται στο γεγονός ότι η σκέψη τους βρίσκεται στην επιδίωξη της νίκης αντί στο τρόπο που θα τους βοηθήσει να αποδώσουν όσο πιο καλά μπορούν, αν παραμείνουν συγκεντρωμένοι στον αγώνα τους.
Παράλληλα, άλλοι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση είναι η μειωμένη αυτοπεποίθηση, κόπωση, αλλά και εξωτερικοί παράγοντες όπως προβλήματα στην οικογένεια, ή με σημαντικά πρόσωπα όπως λόγου χάρη, προβλήματα στις σχέσεις με τον προπονητή ή τους συμπαίκτες. Τέλος, ένας τραυματισμός επηρεάζει την απόδοση αφού ένας αθλητής χρειάζεται αρκετό χρόνο για να επανέλθει και να φτάσει στο επίπεδο που βρισκόταν πριν. Ο αθλητής που τραυματίζεται έχει αυξημένα επίπεδα άγχους για το εάν θα καταφέρει να επανέλθει πίσω στην αγωνιστική δράση και για το αν θα καταφέρει να αποδώσει ξανά όπως πριν ή ακόμα για το εάν θα τραυματιστεί ξανά.
Άρα, πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους αθλητές να αποδώσουν καλύτερα και να φτάσουν στην κορυφαία τους επίδοση;
Επί του πρακτέου, για να μεγιστοποιηθεί η απόδοση ενός αθλητή θα πρέπει καταρχήν να βρεθούν οι παράγοντες που την επηρεάζουν. Αφού εντοπιστούν, προπονητής και Αθλητικός Ψυχολόγος θα βρουν λύσεις και τρόπους για να βοηθήσουν τον κάθε αθλητή να βελτιωθεί, πάντα μέσα από το συνεχή διάλογο με τον ίδιο τον αθλητή.
Επιπλέον, η στοχοθεσία, είναι ένα από τα βασικότερα συστατικά που μπορούν να συντελέσουν στην βελτίωση της απόδοσης. Όλοι οι αθλητές πρέπει να έχουν ξεκάθαρους στόχους, βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους. Έτσι μ’ αυτό τον τρόπο θα συγκεντρώνονται σ’ αυτούς και θα προσπαθούν για την επίτευξή τους. Οι στόχοι όμως θα πρέπει να είναι ρεαλιστικοί, εφικτοί, συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι και χρονικά δεσμευτικοί.
Ένα άλλο στοιχείο που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στη ψυχολογία του αθλητή είναι η αυτογνωσία του παίκτη. Οι αθλητές μετά από κάθε αγώνα θα πρέπει να εστιάζονται και στα θετικά αλλά και στ’ αρνητικά της επίδοσης τους. Καλό όμως είναι να εξετάζουν τα θετικά της απόδοσης τους και έπειτα τ’ αρνητικά. Εξετάζοντας αρχικά τα θετικά της απόδοσης αυξάνεται η αυτοπεποίθηση του αθλητή, και ακολούθως με την εξέταση των αρνητικών στοιχείων της απόδοσης θέτει ως στόχο του την βελτίωση τους. Εξάλλου, είναι καλό να γίνεται ξεκάθαρο στους αθλητές ότι μέσα από τα λάθη μας μαθαίνουμε έτσι ώστε να μην τα επαναλάβουμε ξανά. Ο καθένας κάνει λάθη, έτσι καλό θα είναι να αποδεχτούμε το λάθος μας και να σκεφτούμε θετικά, ότι μέσα από τα λάθη μας γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι και συνάμα αθλητές.
Ο προπονητής επίσης μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό και καθοριστικό ρόλο τόσο στη ψυχολογία του αθλητή, όσο και στην απόδοση του. Πώς;;
Μέσω της επιβράβευσης, της ενθάρρυνσης αλλά και της ανατροφοδότησης τόσο στη προπόνηση, όσο και μετά από κάθε αγώνα.
O Αθλητικός ψυχολόγος βοηθά Αθλητές και Προπονητές να φτάσουν στην κορυφαία επίδοση είτε με συμβουλευτική, είτε με την εκμάθηση διαφόρων δεξιοτήτων όπως: Νοερή Εξάσκηση, αυτοδιάλογος, έλεγχος του στρες, ιδανική διέγερση, στοχοθεσία κλπ.
Βοηθά τους αθλητές, να μάθουν να διαχειρίζονται τους παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση τους και δίνει γνώσεις για προσωπική ανάπτυξη και κατά συνέπεια, οδηγεί στην καλυτέρευση του ατόμου. Δηλαδή, βοηθά τους αθλητές να ελέγχουν το σώμα και το μυαλό τους. Παράλληλα, ο Αθλητικός Ψυχολόγος αναπτύσσει στενή συνεργασία με τον προπονητή έτσι ώστε μαζί, αφού εντοπίζουν τα ιδιαίτερα στοιχεία με τα οποία το άτομο-αθλητής μπορεί να βελτιωθεί ή ακόμη και τα στοιχεία εκείνα που εμποδίζουν ή παρεκκλίνουν τον αθλητή από τις πραγματικές δυνατότητές του, εστιάζουν στις μεθόδους που βοηθούν τον αθλητή να πετύχει τους στόχους του και να μεγιστοποιήσει την απόδοσή του.
Είναι ξεκάθαρο ότι η απόδοση ενός αθλητή μπορεί να επηρεαστεί από πολλούς και ποικίλους παράγοντες, αλλά μπορεί επίσης να βελτιωθεί. Απαιτεί βέβαια κόπο, προσπάθεια και χρόνο. Χρειάζεται η συνεργασία του αθλητή, του προπονητή αλλά και του αθλητικού Ψυχολόγου. Αυτό το τρίγωνο είναι το κλειδί πάνω στο οποίο οφείλει και πρέπει να στηρίζεται ο αθλητισμός γιατί είναι αυτό που μπορεί να φέρει την επιτυχία στον αθλητή.
Στο χέρι του κάθε αθλητή και κυρίως του προπονητή βρίσκεται η απόφαση να ενσωματωθεί η Ψυχολογική προετοιμασία στην καθημερινή προπόνηση μέσα από ποικίλες δράσεις που στοχεύουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και εκμάθηση τεχνικών, με τις οποίες ο αθλητής μαθαίνει να ελέγχει την ψυχολογία του στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Κι εφόσον, όσα εξαρτούνται από μας τους ίδιους, ξεκινούν από τη ψυχοσύνθεσή μας, «εκ των έσσω», η σωστή και επαγγελματική καθοδήγηση είναι το πλεονέκτημα που θα οδηγήσει στην επιτυχία.
Γράφει: Θάλεια Παναγή
