Η Eurostat έχει ανακοινώσει πως τον Φλεβάρη (για πρώτη φορά από τον Σεπτέμβρη) και παρά τα μέτρα της ΕΚΤ (αρνητικά επιτόκια, νομισματική χαλάρωση), οι τιμές στην ευρωζώνη πάνε κατά διαόλου.
Στον λεγόμενο αποπληθωρισμό. Αυτό δεν είναι μόνο λόγω της ραγδαίας πτώσης της τιμής του πετρελαίου (πτώση πέραν του 40% τους τελευταίους 12 μήνες). Ακόμα και οι τιμές προϊόντων που δεν εξαρτώνται απ’ αυτό, τα λεγόμενα πιο ασταθή προϊόντα, δείχνουν επίσης πως επηρεάζονται.
Η παγκόσμια οικονομία ξαναπαίρνει στροφή προς τα κάτω. Η ‘κοσμική στασιμότητα’, με άλλα λόγια το long depression, στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο καπιταλισμός από τη κρίση του 2008 και μετά, συνεχίζεται. Επίκεντρο των αδυναμιών εδώ και ένα χρόνο είναι πλέον οι λεγόμενες αναδυόμενες αγορές και κυρίως η Κίνα. Και αυτό βάζει μεγάλη πίεση στις ευρωπαϊκές οικονομίες και κυρίως στην ευρωζώνη.
Το πιο λογικό θα ήταν μια ραγδαία αύξηση των δημόσιων δαπανών και επενδύσεων. Τα πρακτικά της συνάντησης του κυβερνητικού συμβουλίου της τράπεζας του Γενάρη – που δημοσιεύτηκαν στις 18 Φλεβάρη, δείχνουν πως πάμε για νέο κύκλο ποσοτικής χαλάρωσης. Τύπωμα χρήματος πιο απλά.
Είναι όμως καιρός να δοκιμαστούν καινούρια μέτρα!
Δεν είμαι οικονομολόγος, αλλά μήπως οι οικονομολόγοι βρήκαν λύσεις; Η οικονομία είναι πολύ μεγάλη υπόθεση για να την αφήσουμε στα χέρια των οικονομολόγων.
Όπως πρότεινε και ο καινούριος ηγέτης του Εργατικού Κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν, και όπως προτείνουν, ακόμα και σχολιαστές φίλοι του συστήματος (π.χ. ο Μάρτιν Γούλφ), γιατί η ποσοτική χαλάρωση να μην πάρει την μορφή ‘λαϊκής ποσοτικής χαλάρωσης’; Να τυπώνει δηλαδή χρήμα η ΕΚΤ και να το διανέμει στα νοικοκυριά αντί να το διοχετεύει στις τράπεζες αγοράζοντας ομόλογα από τα χαρτοφυλάκια τους. Στην αρχή ακούστηκε αστείο. Μα όλο και πιο πολλοί προσανατολίζονται πάνω στην ιδέα του helicopter money. Για όσους αγνοούν αυτόν τον όρο, αναφέρω πως ουσιαστικά η πρόταση αυτή λέει, πως η λύση στο πρόβλημα είναι το τύπωμα χρήματος και ένα ελικόπτερο να γυρίζει και να ρίχνει το χρήμα στις στέγες.
Εγώ θα πρότεινα κάτι πιο απτό και συγκεκριμένο. Στην ευρωζώνη, και κυρίως στη Κύπρο, έχουμε ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα – τα κόκκινα δάνεια. Οι τράπεζες δε, λόγω των κόκκινων δανείων έχουν και πρόβλημα να δανείζουν. Και η τρόικα λέει πως αυτό είναι το κυριότερο μας πρόβλημα. Λοιπόν, γιατί να μην το λύσουμε με την ‘λαϊκή ποσοτική χαλάρωση’;
Ιδού η πρόταση μου.
Η ΕΚΤ να αποπληρώνει τους τόκους των στεγαστικών δανείων των νοικοκυριών (σε κάποιο όριο και με βάση κάποιο συντελεστή για να υπάρχει και μια δίκαιη διανομή του χρήματος) εφ’ όσον ταυτόχρονα οι χρεώστες αποπληρώνουν έστω ένα κομμάτι του δανείου τους. Αν πληρώνουν την δόση τους, η ΕΚΤ να πληρώνει τον τόκο. Πολλοί σήμερα δυσκολεύονται να αποπληρώσουν. Αν τους βοηθήσει η ΕΚΤ, πολλοί απ’ αυτούς θα κάνουν προσπάθεια να αποπληρώσουν όσο μπορούν. Έτσι λοιπόν, η νομισματική χαλάρωση θα μετατραπεί σε φίλο-λαϊκό μέτρο που θα αμβλύνει και την κοινωνική κρίση που αντιμετωπίζουμε και θα βοηθήσει στην επίλυση ενός από τα μεγαλύτερα μας προβλήματα – τα κόκκινα δάνεια.
Δεν λέω πως αυτό θα λύσει όλα μας τα προβλήματα. Ο καπιταλισμός έχει τεράστια προβλήματα και εδώ που είμαστε το κυριότερο είναι η ανυπαρξία των επενδύσεων. Στην ευρωζώνη οι επενδύσεις είναι σε χαμηλότερο επίπεδο από αυτό που ήταν πριν την κρίση του 2008! Κι έχουμε δει πως τα τραπεζικά συστήματα που δουλεύουν ως κερδοφόρες επιχειρήσεις έχουν δημιουργήσει τεράστια κρίση. Άλλωστε πως αλλιώς να εξηγηθούν όλες αυτές οι φούσκες με πρώτη και καλύτερη την φούσκα των ακινήτων που μας έχουν φέρει εδώ που είμαστε; Το 2012 είχα ήδη προτείνει πως αυτό που έχουμε ανάγκη είναι ένα δίκτυο κοινωνικών τραπεζών – πανευρωπαϊκό και με ομοσπονδιακή δομή – το οποίο να διοχετεύει χρηματικούς πόρους στις επενδύσεις και στις καταναλωτικές ανάγκες των νοικοκυριών και όχι στις κερδοσκοπικές δραστηριότητες των μεγάλων επενδυτών.
Ξέρω πως τίποτα απ’ όλα αυτά δεν θα γίνουν. Δυστυχώς οι νέες ιδέες αρχίζουν αν συζητούνται μόνο όταν προκύψει τέφρα.
Γράφει: Τάκης Χατζηγεωργίου
