Η κατάρριψη του ρωσικού πολεμικού από τουρκικό μαχητικό μας βάζει με το πιο δραματικό τρόπο σε μια νέα εποχή. Η δε αντίδραση της Τουρκίας η οποία ζήτησε σύγκληση του Νάτο δείχνει ακόμα πιο καθαρά για το που παν τα πράγματα.
Η πλεον ευκταία εξέλιξη θα ήταν η άμεση προσμέτρηση της ανάγκης για συνεργασία Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας προκειμένου να καταπολεμηθεί το Ισλαμικό Κράτος. Ελπίζω δηλαδή πως οι κίνδυνοι που διαφαίνονται από μια περαιτέρω όξυνση του κλίματος θα οδηγούσε τις Ηνωμένες Πολιτείες κυρίως, σε ωριμότερες σκέψεις που δεν είναι άλλες από τη συνεργασία των ιδίων, με τη Ρωσία, με τους Κούρδους της Rojava (περιοχή που ελέγχεται από τους Κούρδους της Συρίας) άλλα και με τον ίδιο τον Άσσαντ.
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος εξουδετέρωσης του Iσλαμικού Κράτους (ΙΚ) χωρίς ουσιαστική ενίσχυση επί του εδάφους, των μαχητών της αντίστασης. Και αυτοί είναι μόνο οι δυνάμεις τους Άσσαντ και οι Κούρδοι της Συρίας.
Εδώ όμως είναι που χωρίς σοφία, μπορεί εύκολα όλη η περιοχή να μπει στην δίνη ενός ανεξέλεγκτου πολέμου. Δυστυχώς η Τουρκία άλλα και οι ΗΠΑ υπέθαλψαν και εξακολουθούν ουσιαστικά με ενέργειες τους να μειώνουν τις πιθανότητες επιβολής επί του Ισλαμικού Κράτους.
Πως το κάνουν αυτό; Πρώτα απ όλα γιατί πολεμούν τις δυνάμεις που μπορούν να τα βάλουν με το τέρας. Το μεγαλύτερο όμως ερώτημα είναι γιατί το κάνουν. Εδώ χρειάζεται μια μικρή εισαγωγή για το πως δημιουργήθηκε αυτό το μόρφωμα. Πως εμφανίστηκε από το πουθενά και κατέκτησε τόσο μεγάλες περιοχές σε τόσο λίγο χρόνο. Δεν θα καταπιαστώ εδώ με όλες τις αιτίες γιατί σίγουρα είναι πολλές και αλληλεπικαλυπτόμενες. Θα αναφέρω όμως την κυριότερη πηγή που γέννησε το Ισλαμικό Κράτος.
Με την κατάληψη ουσιαστικά του Ιράκ από τους Αμερικάνους, εγκαταστάθηκε ένα νέο καθεστώς. Αυτό το νέο καθεστώς αφαίρεσε κάθε εξουσία από τους τοπικούς αρχηγούς, στρατιωτικούς, φύλαρχους, έπαρχους κλπ, και τους αντικατέστησε με εγκάθετους (ίσως και οι προηγούμενοι να ήταν εγκάθετοι και διορισμένοι, αλλά αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για την ανάλυση μας). Με την αποχώρηση των Αμερικανών, αυτοί, έχοντας πια ριζοσπαστικοποιηθεί, φανατισθεί από την καταπίεση, επέστρεψαν στην εξουσία τους μέσα σε μια νύχτα. Την επομένη το πρωί είχε γεννηθεί το Ισλαμικό Κράτος.
Φυσικό επακόλουθο η αναζήτηση της επέκτασης. Ο συριακός εμφύλιος ήταν υποβοηθητικός. Συντάχθησαν με τις δυνάμεις που πολεμούσαν τον Άσσαντ προκειμένου να επεκταθούν στη Συρία. Αν τώρα προσθέσει κανείς και την στόχευση της Τουρκίας για μια Συρία δορυφόρο, προκειμένου να αποφύγει τον κίνδυνο δημιουργίας νέου Κουρδικού “κράτους” στα πρότυπα του Ιρακινού Κουρδιστάν, έχουμε σχεδόν την ολοκλήρωση του πάζλ. Γι αυτούς τους λόγους αφήνουν μόνους τους Κούρδους, γι αυτό πολεμούν τον Άσσαντ. Η Ρωσία μπήκε στο παιγνίδι για μερικούς λόγους. Πρώτα γιατί βάσει των αιώνιων διεθνών “κανόνων” δεν μπορεί να θεωρείται μια χώρα παγκόσμια δύναμη, αν απουσιάζει από το θέατρο επιχειρήσεων με παγκόσμια σημασία. Εκ δευτέρου γιατί έχει συμφέροντα στη περιοχή (ναυτική βάση στην Ταρτούς) και τρίτο γιατί με αυτό τον τρόπο αμβλύνει την πίεση (μείωση ή και εξάλειψη κυρώσεων) που της ασκούν στο θέμα της Ουκρανίας. Αφού έχουν την ανάγκη της θα καμωθούν πως έκαμαν πως δεν βλέπουν. Όπως το λέει ο λαός μας πολύ σοφά “Την ανάγκη φιλοτιμίαν εποίησαν”.
Επανέρχομαι τώρα στην κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους. Δεν νομίζω ότι η Ρωσία θα ξεκινήσει πόλεμο με την Τουρκία. Για να το πω εξ αρχής καθαρά και ωμά. Δεν συμφέρει κάτι τέτοιο. Η Ρωσία γνωρίζει καλά πως κάτι τέτοιο ισοδυναμεί ουσιαστικά με νέο παγκόσμιο πόλεμο. Σημαίνει εμπλοκή του ΝΑΤΟ με ανυπολόγιστες συνέπειες. Ταυτόχρονα όμως δεν μπορεί να αφήσει αναπάντητο ένα τέτοιο πισώπλατο κτύπημα. Προσωπικά πιστεύω βέβαια πως καθόλου πισώπλατο δεν ήταν. Η Τουρκία μάλλον έριξε το αεροσκάφος για να αποκλείσει, να ακυρώσει, τη διαφαινόμενη συνεργασία Ρώσων και Αμερικανών. Και το έκανε συνειδητά γνωρίζοντας τη δυσκολία που έχει οποιοσδήποτε να μπει στη δίνη ενός ευρύτερου πολέμου. Η Ρωσία, πιστεύω πως θα απαντήσει με ένα ή δυο “αμφισβητούμενα” κτυπήματα. Τέτοια που δεν αποκλείεται να υποχρεώσουν πρωτίστως τις ΗΠΑ να κάτσουν στο τραπέζι και να καταλήξουν από κοινού στο σχεδιασμό κατά του Ισλαμικού Κράτους αλλά ίσως και στον σχεδιασμό νέων συνόρων. Και όταν αναφέρομαι σε σύνορα, δεν εννοώ κατ’ ανάγκην εδαφικά σύνορα, αλλά σύνορα συμφερόντων. Αυτά δεν αποκλείεται να μοιάζουν και εδαφικά. Και αναφέρομαι στη Συρία και το Ιράκ. Προς το παρών δεν βλέπω κάτι τέτοιο μέσα στην ιδία την Τουρκία, αν και υπάρχουν πολλοί που το σκέφτονται. Όχι όμως σπανίως η σκέψη γεννά γεγονότα.
Γράφει: Τάκης Χατζηγεωργίου
