Απολύτως κατανοητές και δικαιολογημένες οι αντιδράσεις εντός Κύπρου για την Τουρκική πρόκληση.
Η Τουρκία όμως κατέχει μέρος της Κ.Δ για σαράντα χρόνια και υπέρτατος στόχος μας όμως πρέπει να είναι η απαλλαγή από την κατοχή έστω και αν δεν καταφέρουμε την άμεση αποχώρηση του BARBAROS. Υπό το φως και των τελευταίων εξελίξεων για τη διαχείριση του φυσικού μας πλούτου, η εξωτερική μας πολιτική χρίζει επαναξιολόγησης. Άμεσο κόστος για την Τουρκία από την ΝΑVΤΕΧ μπορεί να μην υπήρξε αλλά υπήρξε κέρδος; Θα υπήρχε αν σταματούσαν οι γεωτρήσεις. Θα υπήρχε αν τρίτες χώρες μας καλούσαν να τα βρούμε με την Τουρκία, αμφισβητώντας ουσιαστικά την κυριαρχία της Κ.Δ, ή εάν στρέψουμε την αντίδραση μας προς τους Τ/Κ.
Ας ξαναθυμηθούμε όμως τη στρατηγική μας για απαλλαγή από την κατοχή. Εδώ και είκοσι τέσσερα χρόνια αξιοποιούμε τον παράγοντα Ευρώπη. Με ένταξη μας στην Ε.Ε, αλλά και στήριξη της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας από Κύπρο και Ελλάδα, επιτυγχάνουμε επίλυση πολλών ζητημάτων που αφορούν τη λύση και ωθούμε την Τουρκία σε μια θεσμικά ελεγχομένη σχέση με την Ε.Ε. Αυτή η στρατηγική έχει προοπτική;
Ακούστηκαν πρόσφατα φωνές για διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Τουρκίας-EE. Αυτές έχουν ουσιαστικά διακοπεί. Άρα τι θα διακόψουμε και πιο το κόστος για την Τουρκία; Θα πρέπει να προβληματιστούμε για το αντίθετο. Η επανέναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, με αυστηρό χρονοδιάγραμμα, θα ήταν μια πολιτική μέγγενη για την Τουρκία. Με ολοκλήρωση της ενταξιακής της πορείας και με απόκτηση ακόμα και ειδικής σχέσης με την ΕΕ, η Τουρκία θα πλήττει τα δικά της συμφέροντα από συμπεριφορές που διαταράζουν την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο. Η κρίση στην Ουκρανία ανέδειξε την ευαισθησία της Ε.Ε σε πολιτικές που αγγίζουν ενεργειακά θέματα.
Έρχομαι τώρα στην Τουρκική ΝΑVΤΕΧ αυτή καθεαυτή. Η Τουρκία κατέχει ένα σημαντικό γεωστρατηγικό ρόλο. Το ερώτημα είναι απλό. Πώς πριν τη λύση του Κυπριακού δημιουργούνται συνθήκες έτσι ώστε η Τουρκία, παρόλη τη στρατηγική της σημασία, να μην παρεμποδίζει την αξιοποίηση του Φ.Α της Κύπρου;
Η Κύπρος διεκδίκησε και αυτή γεωστρατηγικό ρόλο. Μια μικρή χώρα αποκτά γεωστρατηγική σημασία είτε όταν διαθέτει τεράστια αποθέματα φυσικού πλούτου, που δεν ισχύει για την Κύπρο, είτε όταν επιτυγχάνει να μετατραπεί σε κόμβο διάθεσης Φ.Α γειτονικών χωρών. Έτσι μπορεί να μειώνει τις πιθανότητες παρεμβάσεων από τρίτους γιατί θα πλήττονται τα συμφέροντα και γειτονικών χωρών. Η συνεργασία Κύπρου-Ισραήλ, όταν άρχισε, είχε ακριβώς αυτό το στόχο, ο οποίος θα υλοποιείτο με τη δημιουργία τερματικού υγροποίησης Φ.Α. Πριν από ενάμισι χρόνο οι Ισραηλινοί προειδοποιούσαν την κυβέρνηση για το παράθυρο ευκαιρίας που κλείνει. Το παράθυρο τελικά έκλεισε με παρέμβαση των Αμερικάνων και η Τουρκική ενέργεια απέδειξε ακριβώς ότι η Κύπρος απώλεσε τη γεωστρατηγική της σημασία. Θα ήταν η ίδια κατάσταση σήμερα αν είχαμε συμφωνήσει τη δημιουργία τερματικού με το Ισραήλ; Εδώ η Τουρκία κέρδισε. Τερματικό δεν θα γίνει και το παραδέχτηκε προχθές και η κυβέρνηση η οποία με την πολιτική της τώρα τρέχει πίσω από τα γεγονότα και στρέφεται προς την Αίγυπτο, ακλουθώντας το Ισραήλ. Ουσιαστικά η Κύπρος, εκ των εξελίξεων, αναγκάζεται να ενταφιάσει το δυνητικό γεωστρατηγικό της ρόλο και να διεκδικήσει ρόλο πωλητή των συγκριτικά περιορισμένων ποσοτήτων Φ.Α που θα της προσδίδουν φυσικά και το ανάλογο εκτόπισμα σημαντικότητας.
Αυτό που απομένει για την κυβέρνηση είναι η υιοθέτηση μιας στρατηγικής που να θωρακίζει πολιτικά την εξόριση του Φ.Α. Η ΝΑVΤΕΧ ήρθε και θα φύγει η κατοχή όμως παραμένει. Αν εμείς επιδείξουμε μεγαλύτερη ευαισθησία για την ΝΑVΤΕΧ παρά για την κατοχή, η Τουρκία θα συνεχίζει να μας «παίζει» με επιμέρους κινήσεις αποπροσανατολισμού από τη λύση, η κατοχή θα εδραιώνεται και η αξιοποίηση του Φ.Α θα αργοπορήσει. Και το κέρδος για την Τουρκία θα πολλαπλασιάζεται.
Γράφει: Σταύρος Μαλάς
