Ο δανεισμός από τα ταμεία σύνταξης δεν συνάδει με καμιά στοιχειώδη αρχή διαχείρισης κινδύνων.
Δεν υπάρχει χρόνος για να αναπτύξω προσεκτικά όλα τα επιχειρήματα. Όμως η παγίδα είναι τόσο μεγάλη που προτιμώ να προειδοποιήσω αποσπασματικά αντί καθυστερημένα.
Ο δανεισμός του κράτους από τα ταμεία σύνταξης δεν συνάδει με καμιά στοιχειώδη αρχή διαχείρισης κινδύνων. Όταν αγνοούμε βασικές Αλήθειες για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε, η θεραπεία αποδεικνύεται χειρότερη από την ασθένεια.
Αποτελεί ο δανεισμός από τα ταμεία σύνταξης λύση σε οποιοδήποτε πρόβλημα; Η απάντηση, υπό τις παρούσες συνθήκες, είναι ΟΧΙ. Το κράτος θα αναλάβει ακόμη μια δέσμευση την οποία δεν μπορεί να τιμήσει. Ακόμη χειρότερο όμως είναι ότι η μη ικανοποίηση της νέα δέσμευσης προκαλεί πολύ μεγαλύτερα κοινωνικά προβλήματα από αυτά που δημιουργούνται από την μη ικανοποίηση των άμεσων αναγκών. Πρόκειται για την δέσμευση προς τους συνταξιούχους. Δηλαδή μια κατηγορία πολιτών που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν άλλες πηγές εισοδήματος.
Το δίδυμο πρόβλημα Τράπεζες—Δημόσια Οικονομικά οδηγεί την χώρα σε παρατεταμένη ύφεση και αντιμετωπίζουμε σημαντικό πρόβλημα ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων. Ας μην προσθέσουμε και προβλήματα φτώχειας των συνταξιούχων. Ο δανεισμός από τα ταμεία σύνταξης δεν θα λύσει προβλήματα, θα τα συσσωρεύσει.
Αυτά από πλευράς δημόσιων οικονομικών. Και τι γίνεται από πλευράς ταμείων σύνταξης;
Ζητούμε από τα ταμεία να δανείσουν ένα κράτος του οποίου η φερεγγυότητα είναι στην κατηγορία «σκουπίδια». Όταν ασκούμε κριτική στον πρώην διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας ότι δεν προστάτευσε τις τράπεζες από αγορές ελληνικών ομολόγων, πως μπορούμε να ζητούμε από τα ταμεία σύνταξης να αγοράσουν κυπριακά ομόλογα; Η κυβέρνηση κατηγορεί τον Διοικητή ο τι δεν σταμάτησε τις Τράπεζες από επενδύσεις σε αφερέγγυα ελληνικά ομόλογα–και είναι αμφίβολο αν μπορούσε να τις σταματήσει— και κατηγορούμε τις διευθύνσεις των τραπεζών ότι επένδυσαν σε αφερέγγυα ομόλογα τις καταθέσεις του κόσμου. Αντιλαμβανόμαστε πολύ καλά τα λάθη που έγιναν, έστω και αν έγιναν κατανοητά εκ των υστέρων. Ας μην επαναλάβουμε με τα ταμεία σύνταξης.
Τα Συμβούλια των Ταμείων Σύνταξης είναι υπεύθυνα προς τα μέλη τους και κανένα άλλο. Ας το θυμούνται αυτό. Ο Διοικητής επόπτευε αυτόνομους οργανισμούς με τα δικά τους Συμβούλια και κατηγορείται οτι δεν τους σταμάτησε από καταστροφικά λάθη. Το κράτος απευθύνεται σε δημόσιους οργανισμούς τα Συμβούλια των οποίων ελέγχει με κομματικούς διορισμούς. Αν ο Διοικητής της Κεντρική έδειξε αδυναμία στο να προστατεύσει τις Τράπεζες, πως να χαρακτηρίσουμε την κυβερνητική πολιτική όπως εξωθήσει τους δημόσιους οργανισμούς στην ίδια παγίδα;
Όταν η γνωστή εταιρεία ENRON χρεοκόπησε οι υπάλληλοι όχι μόνο έχασαν τις δουλειές τους, έχασαν μαζί και τις οικονομίες τους. Γιατί; Διότι η εταιρεία επένδυε τα ταμεία σύνταξης των υπαλλήλων στις μετοχές της. Ας μην ετοιμάσουμε παρόμοιου μεγέθους καταστροφή.
Σε λίγες μέρες έρχεται στην Κύπρο η τρόικα. Το μέγεθος των προβλημάτων «Τράπεζες-Δημόσια Οικονομικά» δεν είναι πλήρως γνωστό. Στους επόμενους λίγους μήνες πολλά μπορεί να συμβούν. Αν γίνει κούρεμα του δημόσιου χρέους, το Ταμείο Σύνταξης θα δει τα αποθέματα του να κουρεύονται. Αν γίνει ιδιωτικοποίηση των ημικρατικών οργανισμών, ο επενδυτής δεν θα αναγνωρίσει τις εγγυήσεις με κυβερνητικά ομόλογα (όπως δεν τις αναγνωρίζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα). Ούτε γνωρίζω προηγούμενο που η τρόικα έδωσε χρήματα για να ανακεφαλαιοποιηθούν ταμεία σύνταξης. Δυστυχώς, δεν μπορώ να σκεφτώ κάποιο θετικό σενάριο.
Δανεισμός από τα ταμεία σύνταξης οδηγεί σε παγίδα φτώχειας τους συνταξιούχους. Έχουμε ήδη παγίδα ανεργίας για μια γενιά νέων. Έχουμε τους 500 της Χοιροκοιτίας με τις εξοικονομήσεις τους σε ανυπόληπτα αξιόγραφα. Ας μην έχουμε ακόμη μια ομάδα απατημένων.
«Ο έξυπνος μαθαίνει από τα λάθη του, ο σοφός από τα λάθη άλλων.» Αν δανειστούμε από τα ταμεία σύνταξης ούτε έξυπνοι είμαστε, ούτε σοφοί.
Γράφει: Σταύρος Α. Ζένιος
