Το δικαίωμα των γυναικών να αποφασίζουν για το σώμα και τη ζωή τους. Της Σκεύης Κουκουμά

Μετά από πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ και της ΠΟΓΟ έχει κατατεθεί πρόταση νόμου για τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας που διέπει τις αμβλώσεις, η οποία συνυπογράφεται από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΑΚΕΛ Αριστερά Νέες Δυνάμεις, την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΔΗΚΟ και τους βουλευτές Στέλλα Κυριακίδου, Ρίκκο Μαππουρίδη και Ρούλα Μαυρονικόλα.

Η πρόταση μας βασίζεται στην ελληνική νομοθεσία η οποία θεωρείται προοδευτική και ολοκληρωμένη. Αφ’ ενός θα επιτραπεί η άμβλωση με ελεύθερη επιλογή της γυναίκας εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί ο τρίτος μήνας κύησης. Αφ’ ετέρου θα ρυθμιστούν νέες περιπτώσεις (πολλαπλή κύηση που απειλεί τη βιωσιμότητα όλων εμβρύων),  θα τεθούν χρονικοί περιορισμοί για τις υφιστάμενες περιπτώσεις στις οποίες επιτρέπεται η άμβλωση (βιασμός, σοβαρή αναπηρία του εμβρύου) και θα απαγορευθεί η διαφήμιση φαρμάκων για έκτρωση (με σαφή διάκριση από τη διαφώτιση που γίνεται από κέντρα οικογενειακού προγραμματισμού και η ενημέρωση από γιατρούς) .

Το δικαίωμα της γυναίκας να αποφασίζει εαν και πότε θα κάνει παιδιά είναι μέρος των κατοχυρωμένων σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των γυναικών και θεμελιώδες για την ισότητα των φύλων. Υπάρχουν σίγουρα και διαφωνίες. Όπως έλεγε άλλωστε η Πρόεδρος της Χιλής Μισιέλ Μπατσελέτ όταν υπέγραφε το νόμο αποποινικοποίησης των αμβλώσεων «Δεν υπάρχει πάντοτε γενική συναίνεση για θέματα που σχετίζονται με τη συνείδηση του καθενός μας».Η Εκκλησία διαφωνεί και δικαιούται να μεταφέρει ή και να επιβάλλει τις απόψεις της στο ποίμνιο της. Όμως το κράτος οφείλει να νομοθετεί με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας και τα κατοχυρωμένα ατομικά δικαιώματα. Όχι με βάση τους κανόνες της Εκκλησίας η οποία άλλωστε απαγορεύει την αντισύλληψη, τις προγαμιαίες σχέσεις και τον αυνανισμό. Πράγματα που δεν θα διανοούμασταν ως κοινωνία και Πολιτεία να τα απαγορεύσουμε δια νόμου. Στη δική μας αντίληψη λοιπόν το κράτος οφείλει να κατοχυρώσει το δικαίωμα της επιλογής για άμβλωση και απο εκεί και πέρα η κάθε μια μπορεί να επιλέξει ελεύθερα με βάση τη συνείδηση και τις πραγματικότητες της ζωής της. Θα είναι όμως μια επιλογή που θα την κάνει η ίδια η γυναίκα και όχι ο νόμος.

Άλλωστε η νομοθετική απαγόρευση των αμβλώσεων δεν οδηγεί σε εξάλειψη τους.Οδηγεί σε αμβλώσεις που διενεργούνται χωρίς τις απαραίτητες υγειονομικές εγγυήσεις και προδιαγραφές ασφάλειας. Αν το κράτος δεν συμβαδίζει με την κοινωνία, τότε δεν μπορεί να παρέμβει για να θέσει κανόνες και να προβεί σε ελέγχους. 50 χιλιάδες γυναίκες πεθαίνουν κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο λόγω μη ασφαλών αμβλώσεων. Υπάρχουν βέβαια και άλλα φαινόμενα όπως στην Κύπρο, όπου σύμφωνα με πληροφορίες, γυναίκες καταφεύγουν στα κατεχόμενα για να προμηθευτούν σκευάσματα για άμβλωση, τα οποία όμως δεν υπόκεινται στους απαραίτητους ελέγχους. Επιπρόσθετα, η απαγόρευση της άμβλωσης δημιουργεί και συνθήκες ανισότητας, αφού όσες έχουν την οικονομική δυνατότητα μπορούν να ταξιδέψουν σε μια άλλη χώρα όπου επιτρέπονται οι αμβλώσεις. Αυτός είναι ο λόγος που ως ΑΚΕΛ και ΠΟΓΟ, πέρα από την νομοθετική τροποποίηση που θα προτείνουμε τώρα, έχουμε ως στόχο και διεκδίκηση να γίνουν δωρεάν οι υπηρεσίες άμβλωσης στο πλαίσιο ενός δημόσιου συστήματος υγείας υψηλής ποιότητας.

Πρέπει όμως να ξεκαθαρίσουμε ότι για εμάς, είναι ο οικογενειακός προγραμματισμός και η αντισύλληψη –όχι η άμβλωση- το  ιδανικό μέσο άσκησης του δικαιώματος της γυναίκας στην επιλογή του αν και πότε θα γίνουν μητέρες. Πώς μειώνουμε τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες είναι το πιο σημαντικό από όλα και εδώ πρέπει να συμφωνούμε όλοι και όλες. Για αυτό θα πρέπει να αναβαθμίσουμε τη σεξουαλική εκπαίδευση στα σχολεία και να την εντάξουμε παιδαγωγικά προσαρμοσμένη και επιστημονικά θεμελιωμένη σε όλο το φάσμα του Αναλυτικού Προγράμματος, ακόμα και από την προσχολική ηλικία. Ενώ τα προηγούμενα χρόνια είχαν γίνει κάποια βήματα, σήμερα όπως επισημαίνει και ο Κυπριακός Σύνδεσμος Οικογενειακού Προγραμματισμού, υπάρχει στασιμότητα (δεν εκδόθηκαν ακόμα τα εγχειρίδια για εκπαιδευτικούς, δεν υλοποιείται επαρκώς η σχετική ενότητα του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος κλπ). Ποιοι φοβούνται και ποιοι δεν θέλουν μια περιεκτική και σύγχρονη εκπαίδευση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία που θα εμπνέει την υπευθυνότητα στους νέους και θα τους θωρακίζει από μια σειρά από κινδύνους και κακοτοπιές; Είναι λογικό άραγε οι πιο συντηρητικοί κύκλοι να κατακεραυνώνουν τη διακοπή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και την ίδια στιγμή να μην ευνοούν (το ολιγότερο που μπορώ να πω) τη διαπαιδαγώγηση των νέων στη αντισύλληψη; Πρέπει ακόμα ως Κύπρος να ανταποκριθούμε στη σύσταση που μας έγινε πριν δύο χρόνια από την αρμόδια Επιτροπή του ΟΗΕ (CEDAW) σχετικά με την έλλειψη συγκεκριμένων σύγχρονων μεθόδων γυναικείας αντισύλληψης στην χώρα μας που να είναι σε κόστος προσιτό από όλες τις γυναίκες.

Αυτά τα ζητήματα αποτελούν ταμπού για μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας μας ενώ παρατηρείται και διεθνώς μια τάση πισωγυρίσματος στα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα της γυναίκας, μέρος των οποίων είναι και το δικαίωμα να αποφασίζουν οι γυναίκες για το σώμα τους. Αυτό καταδεικνύουν τα οπισθοδρομικά νομοθετήματα των Ρεπουμπλικάνων σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ, το νομοσχέδιο που προσπάθησε να επιβάλει στην Ισπανία η κυβέρνηση Ραχόι με εντολές της Καθολικής Εκκλησίας αλλά και τις θέσεις που εκφράζει μέσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η Δεξιά η οποία μάλιστα κατάφερε πέρσι να μπλοκάρει την Έκθεση Εστρέλα «Για τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών». Επιπρόσθετα, η άνοδος του θρησκευτικού φονταμενταλισμού και των ακροδεξιών κινημάτων που εμπνέονται από το ναζιστικό δόγμα των «τριών Κ» για τις γυναίκες («Kinder, Küche, Kirche» δηλαδή Παιδιά, Κουζίνα και Εκκλησία) διαχέουν μέσα στις κοινωνίες απόψεις αντιδραστικές και σκοταδιστικές για τη θέση της γυναίκας. Απαιτείται αγώνας από το γυναικείο κίνημα και αντίσταση από το σύνολο της κοινωνίας για να απορριφθούν αυτές οι απόψεις.

Από την άλλη, πολλοί θεωρούν ότι το να υποστηρίζεις το δικαίωμα των γυναικών στην ελεύθερη και ασφαλή άμβλωση αποτελεί από μόνο του πιστοποιητικό προοδευτικότητας. Σίγουρα είναι συντηρητισμός να το αρνείσαι. Για την Αριστερά όμως υπάρχει ακόμα μία παράμετρος στο όλο θέμα που έχει να κάνει με τους κοινωνικοοινομικούς λόγους που εξαναγκάζουν ουσιαστικά μια γυναίκα να μην προχωρεί στην απόκτηση παιδιού. Ποιες οικονομικές πολιτικές τσακίζουν τις συνθήκες ζωής και δουλειάς των νεαρών ζευγαριών ωθώντας τα να αναβάλλουν διαρκώς την απόκτηση παιδιών ή και να αποφασίζουν την άμβλωση; Ποιοι διεκδικούν και ποιοι αντιτίθενται σε πολιτικές στήριξης της μητρότητας και της φροντίδας των παιδιών, όπως η αύξηση της πληρωμένης άδειας μητρότητας, η επέκταση των δημόσιων και δωρεάν βρεφοκομικών/παιδοκομικών σταθμών; Πώς αντιμετωπίζουμε εκείνους τους εργοδότες που αποφεύγουν να προσλαμβάνουν νέες γυναίκες επειδή δεν θέλουν να συμμορφωθούν με όσα προνοεί ο νόμος σε περίπτωση που μείνουν έγκυες (άδεια μητρότητας, γονική άδεια κλπ); Πώς θα προχωρήσει μια νέα γυναίκα στην απόκτηση παιδιού (και πόσες δυσκολίες συναντά μια εργαζόμενη μητέρα) όταν καλείται να εργάζεται 10ωρα και 12ώρα, όπως συμβαίνει πλέον με τα φιλελευθεροποιημένα ωράρια; Πότε θα απαντήσουμε ως Κύπρος σε όλα αυτά με μια συνεκτική και ολοκληρωμένη στρατηγική όταν η κυβέρνηση αναβάλλει διαρκώς την προώθηση της οικογενειακής και δημογραφικής πολιτικής που έχει σχεδιαστεί εδώ και τέσσερα χρόνια; Χρειάζονται κι αυτά απαντήσεις.   

Γράφει: Σκεύη Κουκουμά