10 Πραγματικότητες για τις Αποκρατικοποιήσεις
1. Η υποχρέωση για προώθηση των αποκρατικοποιήσεων σε περίπτωση μη βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους, συμπεριλαμβανόταν στο Μνημόνιο του Νοεμβρίου του 2012. Εάν υπήρξε τότε, έστω και ένα άτομο που για κάποιο παράδοξο λόγο πίστεψε ότι το χρέος μας ήταν βιώσιμο, τα τραγικά γεγονότα του περασμένου Μαρτίου σίγουρα θα τον έπεισαν να μην έχει αυταπάτες.
2. Οι αποκρατικοποιήσεις αποτελούν μνημονιακή υποχρέωση, και όπως ισχύει για όλες τις πρόνοιες του Μνημονίου, η πιστή εφαρμογή τους αποτελεί τον πιο σημαντικό παράγοντα για τη διατήρηση της αξιοπιστίας της Κύπρου. Το πλάνο αποκρατικοποιήσεων της Κύπρου, το οποίο εγκρίθηκε από το Eurogroup την περασμένη Δευτέρα, ήταν απαραίτητη προυπόθεση για την εκταμίευση της τρίτης δόσης, ύψους €186εκ., χωρίς την οποία, σε λίγο καιρό, δεν θα μπορούμε να πληρώσουμε το κρατικό μισθολόγιο, με ότι αυτό συνεπάγεται.
3. Δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, πέρα από τις αποκρατικοποιήσεις, για την άντληση εσόδων ύψους €1.4δις για τη μείωση του δημόσιου χρέους. Όσοι προβάλουν ευφάνταστες και ανέφικτες ιδέες, μπορούν να συνεχίσουν να λαϊκίζουν. Οι πολίτες όμως προτιμούν να γνωρίζουν τις πραγματικότητες, έστω και εάν αυτές δεν είναι πάντοτε αρεστές.
4. Ο κοινωνικός διάλογος και η διασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης, είναι από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες για μια επιτυχημένη αποκρατικοποίηση. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν λόγο και ρόλο στην όλη διαδικασία, η οποία αφορά το μέλλον τους και από την οποία έχουν πολλά να επωφεληθούν.
5. Τα δικαιώματα των εργαζομένων, καθώς και θέματα ασφάλειας και δημόσιου συμφέροντος του κράτους, μπορούν να διασφαλιστούν μέσα από τη διαδικασία αποκρατικοποίησης του κάθε οργανισμού ξεχωριστά. Τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν γίνει εκατοντάδες αποκρατικοποιήσεις διεθνώς, από τις οποίες η Κύπρος μπορεί να διδαχθεί.
6. Αναφορικά με την παραφιλολογία περί ξεπουλήματος κερδοφόρων οργανισμών, επισημαίνονται τα εξής: (α) Η κερδοφορία των οργανισμών, η οποία μειώνεται κάθε χρόνο, βασίζεται στη μονοπωλιακή τους θέση στην αγορά, εις βάρος του φορολογούμενου πολίτη. (β) Οι οργανισμοί οφείλουν να εκσυγχρονιστούν, να «νοικοκυρέψουν» τα του οίκου τους και να προχωρήσουν σε προγράμματα εθελούσιας αποχώρησης. Η διαδικασία αυτή ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη σε ΑΤΗΚ και ΑΗΚ, και θα ενισχύσει την αξία του οργανισμού. (γ) Οι αποκρατικοποιήσεις θα γίνουν σε βάθος χρόνου, με την ολοκλήρωση τους μέχρι και το 2017. Με βάση πρόσφατα μακροοικονομικά στοιχεία, η κυπριακή οικονομία θα εισέλθει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το 2015, συνεπώς όταν έρθει η ώρα των αποφάσεων, η οικονομία θα βρίσκεται ήδη σε ανάκαμψη. (δ) Η αξία ενός οργανισμού μεγιστοποιείται μέσα από διαφανείς διαδικασίες ανοικτών διεθνών διαγωνισμών και όχι μέσα από «κουβέντες του καφενέ». Τέλος, όσοι επιμένουν στα «περί ξεπουλήματος», καλό είναι να θυμηθούν το παράδειγμα των Κυπριακών Αερογραμμών, τους εργαζόμενους που έχουν ήδη απολυθεί και την αποτυχημένη, μέχρι στιγμής, προσπάθεια εξεύρεσης στρατηγικού επενδυτή.
7. Οι αποκρατικοποιήσεις, πέρα από τη μείωση του δημόσιου χρέους, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως εργαλείο για προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Οι ξένες επενδύσεις θεωρούνται η κινητήριος δύναμη της ανάπτυξης και η ανάπτυξη θα οδηγήσει στη μείωση της ανεργίας, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στην πολυπόθητη επανεκκίνηση της οικονομίας μας.
8. Σε αντίθεση με το τι δογματικά πιστεύουν κάποιοι, ο ιδιωτικός τομέας, κυρίως όσο αφορά τις εμπορικές δραστηριότητες, είναι πιο δυναμικός, πιο προσαρμοστικός και πιο ανταγωνιστικός σε σχέση με το δημόσιο τομέα. Μέσω των αποκρατικοποιήσεων θα αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα και η αποδοτικότητα των οργανισμών, θα αξιοποιηθεί καλύτερα το ανθρώπινο δυναμικό, θα προσφέρονται ποιοτικότερες υπηρεσίες, θα ενισχυθεί η εταιρική διακυβέρνηση και θα μειωθούν οι κομματικές παρεμβάσεις.
9. Ο ρόλος του κράτους σε αυτή τη νέα εποχή είναι ρυθμιστικός. Θα πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες εποπτικές αρχές, οι οποίες θα ασκούν με αυστηρότητα τον εποπτικό τους ρόλο, ούτως ώστε να αποτρέψουν φαινόμενα ιδιωτικού μονοπωλίου και αισχροκέρδειας.
10. Για να πετύχει μια αποκρατικοποίηση πρέπει να γίνει, εξαρχής, μια σωστή και σοβαρή προετοιμασία από όλους τους εμπλεκόμενους. Πρέπει να υπάρχει πραγματική βούληση, ικανά άτομα να αναλάβουν, διαφανείς διαδικασίες και ανεξάρτητες εποπτικές αρχές. Το στοίχημα είναι μεγάλο. Αλλά μεγάλο είναι επίσης και το διακύβευμα.
Γράφει: Σάβια Όρφανίδου
