Ο Δεκάλογος του Δημόσιου Διαλόγου για το Κυπριακό. Της Ρένας Χόπλαρου

(Πώς θα βγάλουμε νόημα από την αντιπαράθεση). 

Έχουν ειπωθεί πολλά τις τελευταίες μέρες για την καλή συγκυρία που δημιουργείται στο Kυπριακό. Έχουν σχολιαστεί οι πρώτες κινήσεις και έχουν υπάρξει θετικές και αρνητικές αντιδράσεις για την προοπτική που ανοίγεται μπροστά μας. Δεν θα επαναλάβω τα ίδια με άλλα λόγια. Θα κάνω δέκα εισηγήσεις για το τι πρέπει να προσέξουμε κατά τη διάρκεια του διαλόγου που θα γίνει τους επόμενους μήνες.

1. Ας μη χαθούμε στη μετάφραση. Επειδή ελάχιστοι δημοσιογράφοι μιλούν τουρκικά, καλό είναι να διπλοτσεκάρονται οι δηλώσεις Τούρκων ή ΤΚ παραγόντων. Δεν αρκεί να διαβάσουμε τη δήλωση ενός πολιτικού σε ένα ελληνόφωνο ιστοχώρο και να την αναπαράγουμε χωρίς προηγούμενο έλεγχο της πηγής μας. Το ίδιο ισχύει για τις δηλώσεις των δικών μας πολιτικών. Ήδη υπήρξαν δύο ατυχή περιστατικά. Το ένα με τις δηλώσεις Κασουλίδη για το αεροδρόμιο της Τύμπου  και η δεύτερη με τις δηλώσεις Τσαβούσογλου περί «κρατών», που ευτυχώς διόρθωσε η ανταποκρίτρια του ΡΙΚ στην Τουρκία, Άννα Ανδρέου.
2. Να απομονωθούν οι αντιδραστικοί: Στην τηλεόραση και στα άλλα μέσα να καλούνται οι σοβαροί υποστηρικτές των αντιτιθέμενων απόψεων, αυτοί δηλαδή που μπορούν να συζητήσουν πολιτισμένα, με επιχειρήματα, με σεβασμό στον αντίπαλο. Να μην καλούνται τα «νούμερα» που μπορεί ίσως να είναι πιο «θεαματικά» αλλά υποβιβάζουν το επίπεδο και τη σοβαρότητα του ζητήματος.  Όποιος γράφει κατάπτυστα κείμενα αφήνοντας υπόνοιες για “προδότες” και “πράκτορες της CIA” έχει σκοπό να διαταράξει την ομαλότητα, να προκαλέσει ατμόσφαιρα πολιτικής ανωμαλίας. Δεν χρειαζόμαστε τραμπουκισμούς και διαβολή, αλλά νηφαλιότητα, τεκμηριωμένες αναλύσεις, χώρο για διάλογο, δημοκρατικό ήθος.
3. Να ακουστούν όλες οι τεκμηριωμένες απόψεις: Χωρίς καμία λογοκρισία ή φόβο. Προσωπικά, ενώ συντάσσομαι με την προσπάθεια του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη και όλων των φωνών που αποδέχονται τη ΔΔΟ, θα ήθελα να ακούσω μια τεκμηριωμένη άποψη για τη λύση δύο κρατών. Είμαι από αυτούς που υποστηρίζουν ότι χωρίς συζήτηση όλων των εναλλακτικών προτάσεων δεν κάνουμε σοβαρή συζήτηση ούτε για την ομοσπονδία. Επιπλέον, υπάρχει και η καλοπροαίρετη κριτική για πολύ σοβαρά ζητήματα, σαν αυτό της ελεύθερης εγκατάστασης.
4.  Πάνω από όλα είναι το μέλλον του τόπου μας: Δημοσιογράφοι και πολίτες να μη φοβηθούν να ξεσκεπάσουν τους πολιτικούς που χρησιμοποιούν το Κυπριακό, επενδύοντας στην «πατριωτική ατζέντα» με το βλέμμα στραμμένο στις εκλογές του 2016 ή στις προεδρικές του 2018.
5. Η σύνθετη διαχείριση του λόγου των «μητέρων πατρίδων»: Η κυβέρνηση Ερντογάν ενόψει των εκλογών της ^7ης Ιουνίου μπορεί να υψώσει τους τόνους ή σε ορισμένα ζητήματα να έχει σκληρές θέσεις είτε για λόγους διαπραγμάτευσης, είτε γιατί πρέπει να κουμαντάρει  εθνικιστικούς κύκλους στο εσωτερικό της ή γιατί, εντέλει, έχει αυτές τις θέσεις. Ο μόνος τρόπος για να ελεγχθούν οι πραγματικές της προθέσεις είναι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Από την άλλη, η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε δυσμενέστατη θέση και υπάρχει πιθανότητα ορισμένοι κύκλοι με σημαντική δύναμη να χρησιμοποιήσουν το Κυπριακό για να κρύψουν τις δικές τους ανεπάρκειες και αδιέξοδα. Σε αυτό το σημείο κρίσιμος είναι ο ρόλος και του ΑΚΕΛ που πρέπει να βρίσκεται σε καθημερινή επικοινωνία και συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση.
6. Στόχευση στη νέα γενιά: Είναι αυτή η γενιά που δεν έχει την εμπειρία, θετική ή αρνητική, της συμβίωσης. Οι περισσότεροι δεν έχουν συναντήσει ΤΚ ποτέ στη ζωή τους για να δουν ότι φοράνε την ίδια μάρκα παπουτσιών και ακούνε την ίδια μουσική. Αυτής της γενιάς είναι το μέλλον, αυτή θα ζήσει τα περισσότερο χρόνια πάνω στο νησί. Με αυτή την έννοια, είναι η γενιά που θα πάρει το μεγαλύτερο ρίσκο.
7. Να μη χαθούμε στα νομοτεχνικά που πολύ συχνά λειτουργούν ως άλλοθι. Αυτά είναι δουλειά των ειδικών. Η συζήτηση να είναι κυρίως πολιτική. Να μην ξεχνάμε ότι το κάθε πολιτικό ψέμα αθροίζεται στο επόμενο και η νέα εκδοχή – το νέο ψέμα – λειτουργεί πολλαπλασιαστικά για την πραγματικότητα που τρέχει.
8. Να μην παίξουμε με τακτικισμούς και ροκάνισμα χρόνου. Δεν περνάει πια το blamegame ή οι προφάσεις στο εξωτερικό.
9. Το ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ,  τα δύο πιο ξεκάθαρα κόμματα στο θέμα της ΔΔΟ, έχουν σοβαρές διαφορές σε ζητήματα οικονομίας, θέασης της Ε.Ε. Αλίμονο αν δεν είχαν. Στις ώριμες δημοκρατίες ωστόσο, λειτουργεί και το issued- centredpolitics, ειδικά εάν αφορά στο κατεξοχήν πιο κρίσιμο θέμα του τόπου. Χωρίς εμπιστοσύνη, χωρίς ενδοκοινοτικές γέφυρες συνεργασίας στο κυπριακό είναι τουλάχιστον οξύμωρο να συζητάμε για ομοσπονδία με τους ΤΚ και διακοινοτική εμπιστοσύνη. Οι πολιτικές δεξαμενές και των δύο κομμάτων μπορούν να μετατοπιστούν σε κάτι σίγουρα πιο σύγχρονο και εάν θέλουν να εργαστούν προς αυτή την κατεύθυνση χρειάζονται τις κατάλληλες θέσεις, φρέσκα πρόσωπα, καινούργιες ιδέες και νέα επικοινωνία του μηνύματος. Έχω γράψει πολλές φορές πως σοβαρή κεντροδεξιά δεν μπορεί να υπάρξει εάν δεν υπάρξει σοβαρή κεντροαριστερά και το αντίστροφο.

Το μέλλον διαμορφώνεται. Το παρελθόν δεν αλλάζει: Σήμερα, για τις εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας, η ασφάλεια, η ανάπτυξη, η προοπτική περνούν από τη λύση του εθνικού προβλήματος. Εάν γυρίζουμε συνεχώς την πλάτη στο μέλλον, κινδυνεύουμε να πάθουμε ό,τι έπαθε η γυναίκα του Λωτ. Γύρισε πίσω και έγινε στήλη του άλατος. Αυτή την παραλυτική κατάσταση οφείλουμε να αντιπαλέψουμε. Δεν έχουμε τίποτα χειροπιαστό. Ούτε κανείς μπορεί να προδικάσει την κατάληξη της διαδικασίας. Όμως ανοίγεται μια προοπτική, μια ευκαιρία. Ας τη στηρίξουμε. Χρειαζόμαστε ελπίδα.

Γράφει: Ρένα Χόπλαρου