Γενικώς, η ανασκόπηση της προηγούμενης χρονιάς αποτελεί πάντοτε την πρωταρχική βάση ανάλυσης για την επόμενη.
Ειδικώς, αποκτά ιδιαίτερη σημασία όταν αυτή αφορά σε γεγονότα του έτους, των οποίων τα αίτια κληρονομήθηκαν από όλα τα προηγούμενα. Παραθέτω πιο κάτω μερικές κατά την ταπεινή μου άποψη, καθοριστικές για την Κύπρο στιγμές, χωρίς όμως καμία προσπάθεια ιεράρχησης βάσει της βαρύτητας τους. Απολογούμαι εκ των προτέρων αν η μικρή λίστα είναι ελλιπής, αλλά η οικονομία χώρου και χρόνου έχει πάντα πρωτεύοντα ρόλο.
Το 2013 μας βρήκε σε μια βασανιστικά ιδιόμορφη προεκλογική εκστρατεία, αμφιβόλου ενδιαφέροντος. Με το στήσιμο των παιχτών στη σκακιέρα να έχει εκ προοιμίου κρίνει την έκβαση του αγώνα, το εκλογικό αποτέλεσμα κυμάνθηκε από προβλέψιμο έως θανάσιμα βαρετό. Στην ιστορία θα μείνουν ως οι εκλογές στις οποίες η Τρόικα με ανυπομονησία περίμενε στη γωνία. Αφενός για να μας τραβήξει το αυτί και αφετέρου για να αποσπάσει “νομιμοποιημένη” υπογραφή του επερχόμενου μνημονίου διά της εξελεγμένης χειρός Αναστασιάδη, ως προϊόν νωπής λαϊκής εντολής.
Το τέλος της διακυβέρνησης Χριστόφια, σε συνδυασμό με την κάθοδο της Τρόικας, θα εξαναγκάσει την ιστορία να σημάνει το τέλος της δεύτερης περιόδου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτήν που θα τολμούσα να ονομάσω, κυπριακή μεταπολίτευση. Από το 1974 μέχρι και σήμερα έχουν περάσει από το προεδρικό ενίοτε ως κυβέρνηση και άλλοτε ως συγκυβέρνηση όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα. Αποτέλεσμα; Η απαξίωση του πολιτικού συστήματος να έχει επιταχυνθεί και οι όποιες αυταπάτες του αξιοκρατικότερου, του δικαιότερου, της ισονομίας και των λοιπών παραμυθιών να αγαλλιάζουν στις ελληνικές καλένδες. Εμείς, (ως άλλοι κατά Καβάφη, Αλεξανδρινοί θεατές που “ένιωθαν βέβαια που ήσαν λόγια αυτά και θεατρικά” ) να συνεχίζουμε το χειροκρότημα απολαμβάνοντας το θέαμα. Παρ’ όλα αυτά το κομματικό γίγνεσθαι όπως το γνωρίσαμε τα τελευταία 40 χρόνια βρίσκεται ήδη στον αναπνευστήρα.
Ένα μήνα περίπου αργότερα, στις 16 Μαρτίου του 2013, ξυπνήσαμε κουρεμένοι από ψαλίδια αδελφικής αλληλεγγύης, ευρωπαϊκής προελεύσεως. Εδώ δεν θα ξεχάσω να θυμάμαι:
- Τις δεσμεύσεις που καταπίναμε αμάσητες για δύο μήνες και που σαν λαίλαπα η Τρόικα διέλυσε στο διάβα της
- Τα δις που φυσικά και νομικά πρόσωπα, φίλοι, συμπεθέροι και λοιποί συγγενείς φυγάδεψαν στο εξωτερικό λίγες βδομάδες πριν το κούρεμα, αλλά και όλως παρανόμως, καθ’ όλη τη διάρκεια της τραπεζικής αργίας…
- Το τεράστιο και πατριωτικό “ΟΧΙ” που μας έκανε όλους υπερήφανους. Εκείνο το βράδυ, ονειροπόλοι και αφελείς ως είμαστε, οραματιστήκαμε την απόβαση του ξανθού γένους με τις σακούλες γεμάτες ρούβλια. Επιτέλους οι προφητείες του γέροντα Παΐσιου ήσαν ζωντανές! Οι πιο ξενύχτηδες συνδέθηκαν με το Euronews αναμένοντας τις δηλώσεις Μπαρόζο για το μέλλον της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την οποία ο κυπριακός άθλος ταρακούνησε συθέμελα.
Το επόμενο πρωί ξυπνήσαμε βέβαια ντροπιασμένοι για την απουσία εναλλακτικού σχεδίου και του υπέρμετρου ερασιτεχνισμού της κυπριακής βουλής. Σκύψαμε το κεφάλι, έκπληκτοι με την απερίγραπτη ελαφρότητα της κυπριακής πολιτικής σκηνής.
Ευρωπαϊκή Ένωση και ΔΝΤ θέτουν σε εφαρμογή ένα ευφάνταστο και πρωτόγνωρο για την παγκόσμια ιστορία, σχέδιο κουρέματος καταθέσεων (Bail-in). Η Κύπρος και το τραπεζικό της σύστημα γίνονται πειραματόζωα σε δοκιμές των επερχόμενων μέτρων που αφορούν στην ευρωπαϊκή τραπεζική ολοκλήρωση. Για του λόγου το αληθές, στις 18 Δεκεμβρίου 2013 οι υπουργοί οικονομικών συμφώνησαν στο τελικό σχέδιο της τραπεζικής ένωσης όπου ως η τρίτη σε σειρά καλύτερη μέθοδος διάσωσης τραπεζών, θεσπίζεται επισήμως το κούρεμα καταθέσεων.
Στις 30.4.2013 με 29 ψήφους υπέρ το κυπριακό κοινοβούλιο εγκρίνει τη δανειακή σύμβαση και η Κυπριακή Δημοκρατία μπαίνει επισήμως σε μνημόνιο δημοσιονομικής προσαρμογής. Από το σημείο αυτό δίνεται το έναυσμα για μεταρρυθμίσεις ή αποδομήσεις (όπως θέλει ανά περίπτωση ο καθένας το λογίζει) του ιδιωτικού αλλά και του δημόσιου τομέα. Μέτρα άλλοτε δίκαια που θα έπρεπε ίσως να είχαμε λάβει προ πολλού από μόνοι μας και ενίοτε άδικα που καταρρακώνουν τις όποιες προοπτικές μεσοπρόθεσμης ανάπτυξης. Η χρονιά συνεχίζει με τις συνήθεις σαρωτικές ευρωπαϊκές μεταρρυθμίσεις λιτότητας, τις φοροεπιδρομές και την κατάργηση εργασιακών δικαιωμάτων τα οποία η παγκόσμια εργατική τάξη απέκτησε τον προηγούμενο αιώνα θυσιάζοντας ανθρώπινες ζωές.
Για τέσσερις ολόκληρους μήνες παλεύαμε και θα παλεύουμε από ότι φαίνεται, για το πολυπρόβλητο κοινό ανακοινωθέν επανέναρξης των συνομιλιών για την επίλυση του κυπριακού. Για κοινή βάση λύσης ξεκινήσαμε και φτάσαμε στα επικοινωνιακά τεχνάσματα καταγγελίας του Έρογλου στη διεθνή κοινότητα (το αυτί της οποίας, να σημειώσω, έχει ιδρώσει ανεπανόρθωτα). Ακόμη και ως η μισή λύση χαρακτηρίστηκε!! Με ένα σύντομο υπολογισμό, αφού ένα ανακοινωθέν θα επιφέρει τη μισή λύση ενώ στα 50 τόσα χρόνια συνομιλιών δεν φτάσαμε ούτε το ένα δέκατό της, τότε με μαθηματική ακρίβεια, σε δυόμιση περίπου αιώνες θα έχουμε επιτύχει την πλήρη επίλυση. Προσωπικά, ως Κύπριος πολίτης ντρέπομαι και παρακαλώ θερμά ας μεταφράσει κάποιος το ντρέπομαι και στην τουρκική, γιατί φρόνιμο θα ήταν να ντρεπόμαστε, ένθεν και ένθεν.
Στις 15 Νοεμβρίου του 2013 σίγησε άλλη μια μετριοπαθέστατη φωνή στο κυπριακό, αφήνοντάς μας μια τελευταία προειδοποίηση. Ο άνθρωπος που ξεκίνησε να διαπραγματεύεται το κυπριακό τριάντα σχεδόν χρόνια πριν από την ανακήρυξη του ψευδοκράτους, έσβησε στην επέτειο των τριάντα χρόνων από την ανακήρυξη του. Ο ίδιος ο Γλαύκος Κληρίδης μας είχε προειδοποιήσει προ πολλού όταν κάποτε δήλωνε: “Δεδομένης της ύπαρξης τετελεσμένων, ο μακροχρόνιος αγώνας επισφραγίζει απλά τα τετελεσμένα”.
Η ανασκόπηση κι οι θύμησες, πάντα με οδηγούσαν στη θλίψη. Αν από την ιστορία έχω κρατήσει κάτι, είναι πως εύκολα τα λάθη μας λησμονούμε και είμαστε δυστυχώς καταδικασμένοι να τα ξαναζούμε!
Γράφει: Πάνος Λοΐζου Παρράς
