Το Ευρω-Μεσογειακό Φόρουμ Νεολαίας.
Πραγματοποιήθηκε στις 18-21 Απριλίου, το πρώτο Ευρω-Μεσογειακό Φόρουμ Νεολαίας με θέμα τη «Βιώσιμη Συμμετοχή και Ενεργό Πολιτότητα», το οποίο διοργάνωσε ο Οργανισμός Νεολαίας Κύπρου, με τη συνεργασία του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο και του Δήμου Λάρνακας.
Το Φόρουμ πραγματοποιείται σε μια περίοδο, όπου η ευρύτερη περιοχή σείεται από αλλεπάλληλες κρίσεις και επικίνδυνες γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Κοιτάξτε τις πολεμικές συγκρούσεις, τις ανισότητες, τον εξτρεμισμό, τη βίαιη ριζοσπαστικοποίηση, τις μεγάλες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές. Οι προκλήσεις αυτές είναι τόσο μεγάλες που η μεμονωμένη αντίδραση από τα κράτη δεν είναι αρκετή. Χρειάζεται συνένωση δυνάμεων για να μπορέσουν να αντιμετωπιστούν.
Είναι αναγκαίο να χτίσουμε γέφυρες διαλόγου, επαφής και συνεννόησης, ειδικά ανάμεσα στη νέα γενιά, για να πραγματευτούμε λύσεις για τα ουσιώδη και επείγοντα ζητήματα που απασχολούν τις χώρες της Ευρώπης και της Μεσογείου. Το Ευρω-Μεσογειακό Φόρουμ Νεολαίας, το οποίο φιλοδοξούμε να καθιερώσουμε ως θεσμό, γεννήθηκε μέσα από την επιθυμία να βάλουμε και εμείς το δικό μας μικρό λιθαράκι στην οικοδόμηση αυτών των διαπολιτισμικών γεφυρών συνεννόησης. Γιατί, ο διάλογος μεταξύ των λαών της Ευρώπης και της Μεσογείου υπηρετεί και το μεγαλύτερο κοινό μας συμφέρον. Αυτό που θέλει την Ευρώπη και τη νότια λεκάνη της Μεσογείου να είναι μια περιοχή δημοκρατική, ειρηνική και ευημερούσα.
Αυτή η πρωτοβουλία διοργάνωσης του Φόρουμ απορρέει από τη στρατηγική επιδίωξη του Οργανισμού Νεολαίας για προώθηση της επαφής και της αλληλεπίδρασης των νέων της Κύπρου με την Ευρώπη και τον κόσμο. Η εξωστρέφεια των νέων μας είναι σημαντική. Βοηθά στο να αντιλαμβάνονται τον κόσμο στον οποίο ζουν, τις προκλήσεις που αναδύονται, την οπτική και θέση των «άλλων». Είναι επίσης, ένα μέσο για να αποκομίζουν καινούριες εμπειρίες και να καλλιεργούν δεξιότητες.
Θέμα του πρώτου Ευρω-Μεσογειακού Φόρουμ Νεολαίας υπήρξε η «Βιώσιμη Συμμετοχή και η Ενεργός Πολιτότητα». Πρόκειται για προτεραιότητα τόσο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Νεολαία, όσο και της Στρατηγικής για τη Νεολαία της Κύπρου. Στόχος μας, υπήρξε η ανάδειξη του μετασχηματιστικού ρόλου της συμμετοχής και της ενεργού δράσης της νέας γενιάς.
Η εμπιστοσύνη των νεαρών πολιτών απέναντι στις κυβερνήσεις και τους θεσμούς είναι κλονισμένη και βαθιά λαβωμένη. Παρατηρείται αποξένωση και αποστασιοποίηση. Όμως, πρέπει να ξέρουμε καλά ότι ο δρόμος του μετασχηματισμού των κοινωνιών μας προς το καλύτερο περνά μέσα από τη συμμετοχή και την ενεργό παρέμβαση στην πολιτική διεργασία. Η ενεργός συμμετοχή της νέας γενιάς είναι το όχημα για τον σχηματισμό μιας δυναμικής κοινωνίας των πολιτών. Και μια δυναμική κοινωνία των πολιτών «είναι σε θέση να βοηθά στην κατοχύρωση των ανθρπίνων δικαιωμάτων και να συμβάλλει στην οικοδόμηση της δημοκρατίας και της χρηστής διακυβέρνησης, διαδραματίζοντας εξέχοντα ρόλο στον έλεγχο των κυβερνητικών καταχρήσεων» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2011).
Πρόσφατες έρευνες, όπως αυτή που δημοσιεύει ο καθηγητής Russell Dalton στο βιβλίο του «The Participation Gap» επιβεβαιώνουν αυτό που μας είπε ο Alexis de Tocqueville, ήδη στις αρχές του 19ου αιώνα. Ότι δηλαδή η δημοκρατία ωφελείται περισσότερο όταν περισσότεροι πολίτες συμμετέχουν. Η έρευνα του Dalton τεκμηριώνει τη θέση ότι σε κράτη, στα οποία ο βαθμός συμμετοχής των πολιτών είναι αυξημένος, είναι συνακόλουθα αυξημένη και η ποιότητα της διακυβέρνησης του κράτους. Με άλλα λόγια, μια καλή δημοκρατική διακυβέρνηση την κάνουν οι καλοί πολίτες.
Οφείλουμε όμως να αναφερθούμε και στο «παράδοξο της συμμετοχής των νέων» (paradox of youth participation). Η απομάκρυνση των νέων από τον παραδοσιακό τρόπο πολιτικής συμμετοχής (συμμετοχή στις εκλογές, μέλη κομμάτων ή συνδικαλιστικών ενώσεων κλπ.) δεν συνεπάγεται και έλλειψη ενδιαφέροντος για πολιτικά ζητήματα. Η πρόσφατη έρευνα που διενήργησε το London School of Economics για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δείχνει ότι σημαντικός αριθμός νέων παραμένουν ενεργοί πολίτες, επιλέγοντας πολλές φορές μη συμβατικούς/εναλλακτικούς τρόπους συμμετοχής (όπως τα ψηφιακά δίκτυα συμμετοχής, το blogging, ο δημιουργικός ακτιβισμός, η χρήση της τέχνης, e-Petitions κά.). Συνεπώς, η πολιτεία θα πρέπει να αγκαλιάσει αυτόν τον εναλλακτικό και δημιουργικό τρόπο συμμετοχής και έκφρασης των νέων, διασφαλίζοντάς τους μάλιστα τα μέσα, τον χώρο και τις ευκαιρίες για συμμετοχή. Η αποτυχία της πολιτείας να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση ελλοχεύει κινδύνους, όπως η στροφή μερίδας πολιτών σε λαϊκιστικά ή ακραία κινήματα που τους προσφέρουν φωνή.
Πρέπει λοιπόν να δούμε τα ζητήματα της συμμετοχής με καινούρια ματιά. Η οργή που εκφράζουν οι νέοι για την πολιτική, που τους οδηγεί στην απομάκρυνση από παραδοσιακούς τρόπους πολιτικής συμμετοχής (ψήφος, ένταξη σε κόμματα κ.ά.), δεν συνεπάγεται και ότι απαρνούνται εν γένει τη συμμετοχή ή παρέμβαση πολιτικού χαρακτήρα. Οπότε, χρειάζονται φιλόδοξες και δημιουργικές πρωτοβουλίες γύρω από τους τρόπους συμμετοχής και παρέμβασης που χρησιμοποιεί ή είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει η νέα γενιά. Και αυτοί οι τρόποι έκφρασης και συμμετοχής να υποστηριχθούν από την πολιτεία, να δοθεί ο χώρος και τα μέσα. Ίσως αυτός να είναι και ένας από τους δρόμους που μπορούν να οδηγήσουν την πολιτική στο χτίσιμο μιας νέας σχέσης με τους νέους ανθρώπους.
Γράφει: Παναγιώτης Σεντώνας
