Ο κόσμος που έρχεται… Του Παναγιώτη Σεντώνα

Η SpaceX του Elon Musk, εκτόξευσε στις 6 Φεβρουαρίου τον μεγαλύτερο και ισχυρότερο πύραυλο στον κόσμο, τον «Falcon Heavy».

Ο Musk θέλει να στείλει ανθρώπους στον πλανήτη Άρη μέχρι το 2025. Υπάρχει ένα βίντεο που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο και καταγράφει την αντίδραση του Musk τη στιγμή της εκτόξευσης. Φαινόταν να μην πίστευε αυτό που συνέβαινε, ως να ήταν κάτι εξωπραγματικό. Ο ίδιος δήλωσε μετά ότι «Ήταν κάτι επικό. Είναι πιθανώς το πιο συναρπαστικό πράγμα που έχω ποτέ δει».

Γιατί αναφέρω την αντίδραση του Musk; Όχι βεβαίως γιατί πιστεύω ότι τα επόμενα χρόνια θα μετοικήσουμε στον Άρη, αλλά γιατί η σπίθα της έκπληξης που είδα στα μάτια του είναι χαρακτηριστική της ανατριχίλας που προκαλεί ο νέος προκλητικός κόσμος που ανοίγεται μπροστά μας. Και εδώ βρίσκεται το μεγάλο στοίχημα: να ετοιμάσουμε τους νέους μας για αυτόν τον καινούριο προκλητικό κόσμο! Για να έχουν πλήρη αντίληψη για το τι συμβαίνει στον σύγχρονο κόσμο και να μπορούν να είναι μέρος της εξέλιξής του, όχι θεατές της.

Όταν αναφερόμαστε στους νέους πρέπει να ξέρουμε καλά ότι αυτή η γενιά μεγαλώνει σε περιόδους εκπληκτικών αλλαγών. Η τεχνολογική εξέλιξη επηρεάζει όλες τις πτυχές της ζωής μας. Επηρεάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, που εργαζόμαστε, που αναπτύσσουμε σχέσεις μεταξύ μας. Ο αυτοματισμός μετασχηματίζει τον κόσμο της εργασίας, εξαλείφοντας χιλιάδες θέσεις εργασίας όπως τις γνωρίζουμε σήμερα και δημιουργώντας παράλληλα άλλες τόσες με περιεχόμενο πρωτόγνωρο. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, αναφέρει ότι το 50% των θέσεων εργασίας του 2030 δεν έχει ακόμη εφευρεθεί, ενώ το 35% των βασικών δεξιοτήτων θα μεταβληθεί μέχρι το 2030 (WEF, 2017).

Ως αποτέλεσμα των ραγδαίων αλλαγών αναδεικνύεται και η σημασία συγκεκριμένων δεξιοτήτων στους νέους, όπως είναι η κριτική και αναλυτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η προσαρμοστικότητα και κυρίως η ικανότητα για μάθηση, «learnability» όπως είναι γνωστός ο όρος στην αγγλική (η επιθυμία δηλαδή και η ικανότητα να μπορείς να αναπτύσσεις τις δεξιότητες και τις γνώσεις σου).

Οι νέοι μας ζουν σ’ ένα κόσμο ανοιχτό και συνδεδεμένο με τρόπους που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε μια ή δύο δεκαετίες πριν. Το αυξανόμενο εύρος αυτής της σύνδεσης μπορεί κανείς να το συνειδητοποιήσει αν λάβει υπόψη ότι σε ένα “διαδικτυακό” λεπτό γίνονται 900.000 logins στο Facebook, 452.000 tweets, 4.1 εκατομμύρια προβολές στο YouTube (Lori Lewis, 2017).

Μπορεί, βέβαια, ο τεχνολογικός γραμματισμός να είναι ζωτικής σημασίας για τα χρόνια που έρχονται, αλλά επειδή ακριβώς αυτά τα χρόνια, θα είναι μια περίοδος επιταχυνόμενης τεχνολογικής ανάπτυξης, θα έχουμε ανάγκη περισσότερο από ποτέ και την παιδεία στα του ανθρώπου, ως όντος πνευματικού και κοινωνικού. Στην τελική, αυτά που απορρέουν (ή που θα πρέπει να απορρέουν) από αυτή την παιδεία – η δημιουργικότητα, η φαντασία,  η συνεργασία, η καινοτόμος πράξη, η διανοητική εξέλιξη – θα είναι και το συγκριτικό μας πλεονέκτημα απέναντι στη τεχνητή νοημοσύνη και εν γένει στα επιτεύγματα της τεχνολογίας.

Αυτό στο οποίο θα ήθελα να καταλήξω είναι το ότι θα πρέπει να σταθούμε απέναντι στη νέα γενιά όχι με λογικές «πέρασε η κρίση και θα ανοίξουν θέσεις στο δημόσιο» αλλά θα πρέπει να τους δείξουμε τη μεγάλη εικόνα του κόσμου που έρχεται. Αυτό που ξέρω σίγουρα και αυτό που με γεμίζει με αισιοδοξία είναι ότι τα παιδιά και οι νέοι μας έχουν τρομερά ταλέντα και εντυπωσιακές ικανότητες. Από την άλλη αυτό που με στενοχωρεί είναι ο μίζερος τρόπος που τους μιλάμε για το αύριο. Και πιστεύω αυτό που περιμένουν οι νέοι από τις μεγαλύτερες γενιές είναι να τους βοηθήσουν να δουν πιο καθαρά τον κόσμο που πλησιάζει και να διακρίνουν τον δικό τους ρόλο σ’ αυτό. Οι κοινωνίες που έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους ότι μπορούν να κερδίσουν το μέλλον τους έχουν ψηλά στις προτεραιότητες τους τη δημιουργία δημιουργών, την ποικιλότροπη ενδυνάμωση των νέων  για να χαράξουν τους δικούς τους δρόμους. Γιατί είναι η δημιουργία αυτών των δρόμων που δίνει μορφή στη μοίρα μας.

Γράφει: Παναγιώτης Σεντώνας