Η καθημερινή μας ζωή αλλά και τα περισσότερα τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής μας στηρίζονται κυρίως στην χρησιμοποίηση των ορυκτών καυσίμων.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως η ύπαρξη υδρογονανθράκων σε μια χώρα έχει συνδεθεί άμεσα με την οικονομική ευμάρεια και την ανάπτυξη της.
Οι χώρες που απαρτίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), πλην του Ενωμένου Βασιλείου και της Ολλανδίας, δεν θεωρούνται ως κατεξοχήν χώρες παραγωγής υδρογονανθράκων και όμως σχεδόν όλες βρίσκονται ανάμεσα στις πρώτες χώρες σε κατανάλωση ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό από μόνο του θα μπορούσε να υποδείξει ένα από τους συντελεστές της οικονομικής κρίσης που ταλανίζει την ευρωζώνη. Δεν θα ήταν παράλογο να υποστηρίξει κανείς ότι η υπάρχουσα πολιτικοοικονομική θέση της ΕΕ-27 έναντι των ανταγωνιστών της αλλά και το αναπτυξιακό της πρόγραμμα βρίσκονται παγιδευμένα σε ένα και μόνο παράγοντα, την ενέργεια.
H πολιτική της ΕΕ-27 για ενσωμάτωση περιβαλλοντικών θεμάτων στη καθημερινή ζωή των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης και της παραγωγής/κατανάλωσης ενέργειας, είναι πλέον ξεκάθαρη για όλα τα κράτη μέλη. Το πρόγραμμα ‘κλίμα και ενέργεια’ της ΕΕ-27 όπου ανάμεσα σε άλλα που έχουν αποφασιστεί έχει τεθεί ως στόχος (α) η χρησιμοποίηση του 20% της ενέργειας να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) (στη Κύπρο ο στόχος είναι 13% και το ποσοστό με βάση το 2010 ήταν 5.8%), (β) την αύξηση κατά 20% της ενεργειακής απόδοσης (στη Κύπρο ο στόχος είναι 14.3% και το ποσοστό με βάση το 2010 ήταν 3.57%), (γ) την μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου τουλάχιστον 20% από τα επίπεδα του 1990 (στη Κύπρο ο στόχος είναι 21% μείωση για τις εγκαταστάσεις που εμπίπτουν στο σύστημα εμπορίας εκπομπών (ΣΕΕ) (π.χ. ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί κ.α.) και 5% μείωση σε σύγκριση με το 2005 για τομείς εκτός από το ΣΕΕ (π.χ. εκπομπές από μεταφορές, γεωργία κ.α.) και (δ) το 10% των οδικών μεταφορών να λειτουργεί με βιοκαύσιμα (στη Κύπρο ο στόχος είναι 10% και το ποσοστό με βάση το 2010 ήταν 2%).
Με βάση τη πιο πάνω πολιτική η ΕΕ-27 καταβάλει τεράστιες προσπάθειες τόσο για την καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσης όσο και την εξασφάλιση του ενεργειακού μέλλοντος των επόμενων γενεών στοχεύοντας στην απεξάρτηση από τους υδρογονάνθρακες. Στην Κύπρο όπως φαίνεται από τα πιο πάνω, έχουν τεθεί από την ΕΕ κάποιοι στόχοι όσο αφόρα την ενεργειακή πολιτική μας. Οι προσπάθειες από μέρους του κράτους είναι συνεχείς για την εκπλήρωση των πιο πάνω στόχων για το 2020. Παρόλα αυτά η πολιτική της βιώσιμης ανάπτυξης κοστίζει και χωρίς την υποστήριξη των κρατικών αναπτυξιακών προγραμμάτων δεν θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τις τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας μέσω συμβατικών ορυκτών καυσίμων. Το σίγουρο είναι ότι η παρούσα οικονομική κατάσταση δεν είναι σύμμαχος στις προσπάθειες που καταβάλλονται. Ας αναλογιστούμε ότι οι χώρες που διαθέτουν τις περισσότερες πιθανότητες να φτάσουν στους στόχους του 2020 είναι χώρες με υγιή οικονομία.
Η κατάσταση όμως στη Κύπρο μπορεί ν’ αλλάξει άρδην εφόσον αξιοποιηθεί η πιθανότητα εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου και άλλου ορυκτού πλούτου που βρίσκονται στην αποκλειστική οικονομική μας ζώνη (ΑΟΖ). Η αυξημένη ζήτηση για ενέργεια σε παγκόσμιο επίπεδο σε συνάρτηση με την συνεχή εξάντληση των ενεργειακών αποθεμάτων δημιουργούν ιδανικές χρηματοοικονομικές συνθήκες για εκμετάλλευση των κυπριακών κοιτασμάτων υδρογονάνθρακα αυτή την εποχή, τοποθετώντας αυτόματα την Κύπρο σε μια τρομερά πλεονεκτική θέση. Τα έσοδα από την διαχείριση του φυσικού πλούτου θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια δυναμική, ικανή ώστε να επιφέρει οικονομική εξυγίανση και στην συνέχεια με σωστή διαχείριση, την ανάπτυξη όλων των άλλων τομέων της οικονομίας. Επιπλέον η εισαγωγή του φυσικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο θα συνδράμει στην μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου αλλά και αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, αφού οι τεχνολογικές εξελίξεις στους ηλεκτρομηχανολογικούς τομείς σε συνδυασμό με το συγκεκριμένο καύσιμο είναι αποδοτικότερες έναντι παλαιότερων τεχνολογιών.
Εάν η Κύπρος καταφέρει να μπει στον ενεργειακό χάρτη τότε τα πράγματα αλλάζουν και γίνετε σημαντική όχι μόνο για την ΕΕ αλλά και για την περιοχή της ανατολικής μεσόγειου. Παρόλα αυτά το ενεργειακό παιχνίδι είναι παγκόσμιο και δεν μπορεί να απομονωθεί σε περιοχές. Είναι άμεσα συσχετιζόμενο με την γεωπολιτική στρατηγική των μεγάλων χωρών και οποιοδήποτε βήμα για εκμετάλλευση των όποιων υδρογονανθράκων θα επιτευχτεί μέσα από ένα σκληρό παιχνίδι διαπραγμάτευσης. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι χώρες με χαμηλή μόρφωση και παιδεία αλλά με πλούσιο φυσικό πλούτο έχουν γίνει έρμαια των υπερδυνάμεων. Είναι σημαντικό για την Κύπρο ειδικά σε αυτόν το τομέα να σχηματίσει δυνατές συμμαχίες αλλά συγχρόνως να προετοιμάσει τους κατοίκους της για τα νέα δεδομένα. Η ενέργεια είναι θέμα ζωτικής σημασίας που επηρεάζει άμεσα την ζωή όλων μας. Σε μια τόσο σημαντική στιγμή για την σύγχρονη ιστορία της Κύπρου θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι σκέψεις και οι ανησυχίες και των ντόπιων εμπειρογνωμόνων σε θέματα ενέργειας.
Θα ήταν ενδιαφέρον να θυμηθούμε τι γινόταν στη Κύπρο την περίοδο εκμετάλλευσης του χαλκού. Από την μια υπήρξε πολιτισμική άνθηση με άνοδο του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων του νησιού ενώ από την άλλη η Κύπρος υπέφερε από επιδρομές και κατακτήσεις από άλλους λαούς της περιοχής. Επομένως τα επόμενα βήματα θα πρέπει να γίνουν με μεγάλη προσοχή έχοντας ως γνώμονα την ιστορία μας………
Γράφει: Νικόλας Δρουσιώτης
