«Οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομίας είναι μια καλή ευκαιρία να δοθεί δυνατότητα στο ευρύ κοινό να γνωρίσει και να εκτιμήσει την πολιτιστική του κληρονομιά, αλλά και να αναδειχθεί το έργο όσων, κόντρα στις αντιξοότητες, συμβάλουν έμπρακτα στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του μαρτυρικού νησιού μας».
Στα τέλη του 2010 το Μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα στην κατεχόμενη Καρπασία βρισκόταν σε μια κρίσιμη καμπή. Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι το φάσμα της κατάρρευσής του ήταν τότε ορατό! Τα ΜΜΕ, ευαίσθητα σε τέτοια ζητήματα, είχαν δώσει αρκετή προβολή στο γεγονός και δημοσίευσαν μια πληθώρα από άρθρα, στα οποία, κατά κύριο λόγο, κατακεραυνώνονταν οι αίτιοι της απαράδεκτης εκείνης κατάστασης. Χαρακτηριστικό το απόσπασμα κειμένου που δημοσιεύτηκε στη διαδικτυακή πύλη ενημέρωσης sigmalive στις 2.12.10 και ώρα 06:08: «Οι Αττίλες με διάφορες αιτιάσεις αφήνουν το μοναστήρι να καταρρεύσει, εμποδίζοντας κάθε προσπάθεια για σύντομη αναστήλωση του».
Παράλληλα με τα ΜΜΕ, κινητοποιήθηκαν και προβεβλημένοι πολιτικοί άνδρες, καθιερωμένοι στη συνείδηση του κοινού ως οι «φύλακες» των δικαίων της χερσονήσου της Καρπασίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις καταγγελίες που διατυπώθηκαν στη Βουλή από βουλευτή Αμμοχώστου, ο οποίος εκτός από την ανησυχία του για το συγκεκριμένο πρόβλημα, προέβηκε και σε μια ανάλυση της τουρκικής πολιτικής γενικότερα. Ο βουλευτής εξήγησε, μεταξύ άλλων, ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί ως «ναρκωτικό» τις συνομιλίες για να επιτύχει τη δημιουργία μιας νέας μουσουλμανικής μειονότητας στις ελεύθερες περιοχές. Συνδέοντας (για όσους δεν ήταν προφανής η σύνδεση) την προκλητική ενέργεια που περιέγραψε με την κατάσταση της Μονής του Αποστόλου Ανδρέα υπέδειξε ότι «με την πρόκληση αυτή συνυφαίνεται η τακτική στα κατεχόμενα να εκτουρκίζονται όλα και να αφήνονται τα θρησκευτικά μνημεία να καταρρέουν».
Τα δυσμενή γεγονότα, όπως περιγράφονταν με εγκυρότητα από τα ΜΜΕ καθώς και οι στρατηγικές επιδιώξεις της Αγκύρας, όπως αναδεικνύονταν με αδιάσειστα στοιχεία από επίσημα χείλη, άφηναν ελάχιστες αχτίδες αισιοδοξίας να διαπεράσουν τα ζοφερά σύννεφα του 2010. Εκ Καρπασίας ορμώμενη πηγή, που για ευνόητους λόγους θέλει να παραμείνει ανώνυμη, έλεγε τότε στον γράφων: «Στην κατάσταση που είμαστε, μόνο με ένα θαύμα μπορεί να σωθεί η Μονή του Αποστόλου Ανδρέα!».
Κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για το αν υπήρξε οποιαδήποτε θεία παρέμβαση στην πορεία των γεγονότων, όμως, πολύ σύντομα μετά από το δυσοίωνο 2010, συγκεκριμένα το 2013, άρχισαν να δρομολογούνται θετικές εξελίξεις! Η αναστήλωση του Μοναστηριού έχει ήδη ξεκινήσει, σήμερα είναι σε προχωρημένο στάδιο και η πλήρης αποκατάσταση του αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2016! Εύλογα κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί ποιοι είναι αυτοί οι φορείς που έκαμψαν την αδιαλλαξία «των Αττίλων που με διάφορες αιτιάσεις αφήνουν το μοναστήρι να καταρρεύσει». Αυτοί που έκαναν την Τουρκία να παρεκκλίνει από την παγία πολιτική της «να αφήνονται τα θρησκευτικά μνημεία να καταρρέουν». Αυτοί που κατάφεραν να σώσουν το σημαντικότερο ίσως προσκύνημα του νησιού «προς δόξα Θεού αλλά και προς χαρά όλων των Κυπρίων που αγαπούν και σέβονται τη Μονή».
Μια σύντομη διαδικτυακή έρευνα είναι αρκετή για να βρεθούν απαντήσεις στα όποια ερωτήματα: Προηγήθηκε επίπονη και παραγωγική εργασία της δικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά, η οποία καθόρισε το πλάνο του έργου. Ακολούθως άνοιξε ο δρόμος για να υπογραφεί συμφωνία για αναστύλωση της Μονής με βάση τα σχέδια που είχε ετοιμάσει το Πανεπιστήμιο Πατρών, κάτι που ήταν και η βούληση της Εκκλησίας της Κύπρου. Η συμφωνία φέρει τις υπογραφές του Χωρεπισκόπου Καρπασίας, του Προέδρου του ΕΒΚΑΦ (Ίδρυμα Διαχείρισης Βακουφίων) και της Διευθύντριας του Περιφερειακού Γραφείου για την Ευρώπη του UNDP (Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών), το οποίο διαδραματίζει συντονιστικό και εποπτικό ρόλο στην υλοποίηση του έργου. Το κόστος της αναστήλωσης υπολογίζεται σε 5 με 6 εκατομμύρια ευρώ και καλύπτεται από τις εξής πηγές: 2,5 εκατομμύρια ευρώ συνεισφέρει η Εκκλησία της Κύπρου, άλλα 2,5 εκατ. ευρώ συνεισφέρει το ΕΒΚΑΦ και 25.000 δολάρια συνεισφέρει η USAID (Αμερικανική Υπηρεσία για τη Διεθνή Ανάπτυξη). Το οικοδομικό έργο ανατέθηκε με διαφανείς διαδικασίες, μέσω προσφορών, σε εργολήπτες και από τις δύο κοινότητες.
Η δικοινοτική Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά, η Εκκλησία της Κύπρου, το ΕΒΚΑΦ, η UNDP και η USAID κρύβονται λοιπόν πίσω από την πολυπόθητη αναστήλωση της ιστορικής Μονής του Αποστόλου Ανδρέα στη Καρπασία! Θα μπορούσε κανείς να μην τους απονείμει τα εύσημα για την πραγματοποίηση τούτου του μικρού «θαύματος»;
Γράφει: Μάριος Επαμεινώνδας
