Ανέκαθεν στην ιστορία του ο άνθρωπος επικαλείτο το Θεό για να προβεί στα χειρότερα εγκλήματα. Στην πιο πρόσφατη ιστορία του επικαλείται και την «ελευθερία της έκφρασης» για να προκαλέσει προσβάλλοντας τη βία.
Εις το όνομα του «Θεού» έχουν καταπατηθεί πολλές ελευθερίες, όπως και εις το όνομα της «ελευθερίας» έχουν πυροδοτηθεί πολλές ανόητες και ανώφελες συγκρούσεις.
Ο σεβασμός είναι ίσως αυτό που λιγότερο χαρακτηρίζει την ιστορία του ανθρώπου. Ίσως γιατί κάπου έχει καταντήσει μια παρεξηγημένη έννοια, συνώνυμη της δουλοπρεπούς υπακοής και υποταγής. Γιατί οι άνθρωποι έχουμε μια τάση να παρεξηγούμε έννοιες. Όπως την έννοια του Θεού, που την καταντήσαμε συνώνυμη του φόβου, του τρόμου και της υποτέλειας ή την έννοια της ελευθερίας που την καταντήσαμε συνώνυμη της ασυδοσίας.
Μια ταινία και κάποια καρτούν για την «Αθωότητα των Μουσουλμάνων» με καθόλου αθώες προθέσεις τα ίδια. Μια βίαιη αντίδραση που ίσως να μην πηγάζει από θρησκευτικούς λόγους και μόνο.
Η κριτική είναι ή θα έπρεπε να είναι πάντα θεμιτή. Ο εξευτελισμός και διασυρμός όμως πεποιθήσεων θρησκευτικών ή άλλων καμία σχέση έχει με την ελευθερία. Μάλλον έχει να κάνει με την κατάχρηση της ελευθερίας με σκοπό την υποκίνηση της μισαλλοδοξίας. Ακριβώς όπως και με την κατάχρηση της δημοκρατίας έχει να κάνει η άνοδος στην εξουσία οπαδών φασιστικών ιδεολογιών που σκοπό έχουν την κατάλυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αν κάποιος πραγματικά και ουσιαστικά θέλει να επικρίνει, να κατακρίνει ή να σατιρίσει τα κακώς έχοντα στα ισλαμικά καθεστώτα χωρίς διάθεση προσβολής της πίστης του Ισλάμ γιατί να μην το κάνει στο πρόσωπο των ισλαμιστών ηγετών αντί στο πρόσωπο του προφήτη Μωάμεθ; Με την ίδια λογική αν κάποιος θέλει να επικρίνει τα κακώς έχοντα στον χριστιανικό ή εβραϊκό κόσμο γιατί να μην τον κάνει στο πρόσωπο των χριστιανών και εβραίων ηγετών, αντί στο πρόσωπο του Ιησού ή του Δαυίδ;
Ο 62χρονος Στιβ Κλάιν βετεράνος του πολέμου στο Βιετνάμ (άλλου ενός πολέμου για την «ελευθερία» δήθεν), που βρίσκεται πίσω από την επίμαχη ταινία, έχει από το 1977 κηρύξει το δικό του τζιχάντ (ιερό πόλεμο) κατά των μουσουλμάνων. Για το σκοπό αυτό μάλιστα πραγματοποιεί ταξίδια σε ολόκληρο τον κόσμο ώστε να προσελκύει όσους περισσότερους οπαδούς μπορεί για στον «ιερό» σκοπό του. Όπως μάλιστα ο ίδιος περηφανεύτηκε πρόσφατα, σε ομιλία του σε συνάντηση εξτρεμιστών χριστιανών παστόρων στο Μιζούρι είχε ανοικτά ταχθεί υπέρ της χρήσης ακόμα και ένοπλης βίας στον «ιερό» «αγώνα» κατά του Ισλάμ, αλλά και όσων έχουν φιλελεύθερες απόψεις: «Πάστορες γιατί πρέπει να ενεργούμε σαν γυναίκες; Γιατί πρέπει να είμαστε ευνουχισμένοι; Η δικαιοδοσία σας είναι να κηρύττετε, αλλά… εμείς που έχουμε υπηρετήσει στον στρατό, έχουμε την εξουσία από το Θεό ψηλά να σας προστατεύουμε. Γιατί δεν μας αφήνετε να επιτελέσουμε το έργο μας;»
Με τον ίδιο τρόπο που η «ελευθερία» της έκφρασης επιτρέπει τη δαιμονοποίηση σήμερα του Ισλάμ και των οπαδών του, κάποτε επέτρεπε με τραγικά για την ανθρωπότητα αποτελέσματα τη δαιμονοποίηση του Ιουδαϊσμού και των εβραίων.
Είναι όντως πολύ λεπτή η γραμμή μεταξύ κριτικής και ασυδοσίας, μεταξύ της χρήσης και της κατάχρησης του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης.
Αν οι θρησκείες πραγματικά σέβονταν την ελευθερία των ανθρώπων, αλλά και η μια της άλλης, και αν η ελεύθερη έκφραση των ανθρώπων έδειχνε ευαισθησία και σεβασμό του ενός προς τον άλλον, τότε ίσως και να ζούσαμε επιτέλους σε ένα καλύτερο κόσμο. Τότε ίσως να είχαν έννοια χαιρετισμοί όπως «ειρήνη υμίν» και «σαλάμ αλέκουμ».
Γράφει: Μαρία Χρυσάνθου
