«Ποτέ δεν ήταν άνοιξη… Οι Ευρωπαίοι την είπατε «άνοιξη».
Για μας δεν ήταν παραπάνω από ένα «ξύπνημα»», επέμεναν οι Άραβες ακτιβιστές και δημοσιογράφοι σε σεμινάριο-απολογισμό των Ευρω-μεσογειακών σχέσεων δύο χρόνιa μετά τις εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο στις Βρυξέλλες.
Οι εξεγέρσεις που άρχισαν στον αραβικό κόσμο πριν δύο περίπου χρόνια ήταν ακριβώς το ξύπνημα από το λήθαργο της αδυναμίας που μπορεί να επιβληθεί και να εμπεδωθεί σε ένα λαό μετά από δεκαετίες απολυταρχικών, δικτατορικών καθεστώτων. Ένα ξύπνημα από την παθητική αποδοχή στην ενεργό αντίδραση. Ένα ξύπνημα από το τέλμα της απολυταρχίας στην αφετηρία του δρόμου προς τη δημοκρατία… Ένα ξύπνημα στην αντίληψη πως δημοκρατία σημαίνει πολύ περισσότερα από την άσκηση της εξουσίας από την πλειοψηφία.
Ήταν ένα πρώτο ξύπνημα στο δικαίωμα στην «άλλη» τη «διαφορετική» άποψη και στην υποχρέωση σεβασμού της ως αναπόσπαστο κομμάτι της δημοκρατίας. Κάτι δυστυχώς που πιο εύκολα διαπιστώνεται παρά εφαρμόζεται. Γι αυτό οι ίδιοι που είχαν πρωτοστατήσει στην αποτίναξη των δικτατοριών του αραβικού κόσμου, όταν νόμιμα πλέον πήραν την εξουσία στα χέρια τους ακολούθησαν τις τακτικές των προκατόχων τους. Γι αυτό και όπως το πρόσφατο παράδειγμα της Αιγύπτου αποδεικνύει οι νέοι καταπιεσμένοι προσέφυγαν σε στρατιωτικό πραξικόπημα για να επιβάλουν τη δημοκρατια.
Παράλληλα με το ξύπνημα του αραβικού κόσμου από την απολυταρχία στη δημοκρατία, είχε έρθει και το ξύπνημα πολλών λαών του λεγόμενου δημοκρατικού κόσμου από το λήθαργο που τους επέβαλλε η δική τους εικονική δημοκρατία. Ξυπνώντας διαπίστωναν πως παρά τη φαινομενική πολυφωνία η φωνή της εξουσίας, οποιαδήποτε πολιτική απόχρωση και να είχε, κυριαρχούσε εκείνης της λαϊκής βούλησης και συμφέροντος αναδύοντας μια μπόχα διαφθοράς και νεποτισμού παρόμοια με εκείνη των σάπιων καθεστώτων νότια της Μεσογείου.
Έτσι οι «εκλεγμένες» ή μη κυβερνήσεις ένθεν και ένθεν της Μεσογείου, αλλά και ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού αντιμετωπίζουν πλέον μια συνεχή κρίση που φέρνει τη δημοκρατία σε άμεση ανάγκη επαναπροσδιορισμού και αναδόμησης.
«Δημοκρατία είναι παραπάνω από ένας άνθρωπος μία ψήφος», είχε τονίσει στο σεμινάριο η Ολλανδή Ευρωβουλευτής MarietjeSchaake και μαζί της είχε σπεύσει να συμφωνήσει ο Άραβας δημοσιογράφος Ριάντ Μουάσες επισημαίνοντας πως «πλειοψηφία είχαν και ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι». Η δημοκρατία είναι υπόθεση δύσκολη, πολύπλοκη και πολύπλευρη γιατί προϋποθέτει κοινωνική δικαιοσύνη και να μπορούν εκείνοι που λένε πως την ασπάζονται και καταφεύγουν σ’ αυτήν για να ανέλθουν στην εξουσία να σέβονται τα ανθρώπινα μα και τα πολιτικά δικαιώματα όλων και όχι μόνο όσων τους υπερψήφισαν.
Κανένας στρατός, ακόμα και αν είχε ονομαστεί «δημοκρατικός», δεν μπόρεσε ποτέ να φέρει τη δημοκρατία. Γιατί η δημοκρατία δεν επιβάλλεται με τη βία. Δεν επιβάλλεται με επεμβάσεις ξένων στρατών «δημοκρατικών» χωρών. Το έχουν αποδείξει τα πιο πρόσφατα τραγικά παραδείγματα του Ιράκ και του Αφγανιστάν. Ούτε από οικείους στρατούς επιβάλλεται. Έχει αποδειχθεί στις περιπτώσεις της Τουρκίας, της Αλγερίας, της Αιγύπτου και όχι μονο. Η δημοκρατία και η ομαλή λειτουργία της είναι θέμα παιδείας και θέμα σεβασμού του ενός ανθρώπου προς τον άλλον… γι αυτό και είναι δύσκολη υπόθεση. Γιατί οι άνθρωποι έχουμε μάθει να θεωρούμε δημοκρατία την επικράτηση και επιβολή της δικής μας γνώμης και των δικών μας πιστεύω. Γι αυτό και οι σύγχρονες επαναστάσεις που σημάδεψαν την παγκόσμια ιστορία και την πορεία των χωρών προς τη δημοκρατία, η Αμερικανική και η Γαλλική έπρεπε να περάσουν από πολλά στάδια μέσα στο χρόνο για να προσεγγίσουν κάπως την υλοποίηση της ιδέας που τις ενέπνευσε. Η εξέλιξη της δημοκρατίας, όπως και η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους συνεχίζεται πολλές φορές με πισωγυρίσματα… γι αυτό όπως ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη ούτε μια εξέγερση ή μια επανάσταση μπορεί.
«Ήταν ένα ξύπνημα»! Ίσως και ένα ξύπνημα στην απογοήτευση που εγκλήματα διαπράττονται και εις το όνομα της δημοκρατίας, τόσο στο νεοφώτιστο στο σύστημα αραβικό κόσμο όσο και στις χώρες που υποτίθεται πως κρατούσαν τα σκήπτρα και έδειχναν το δρόμο.
Γράφει: Μαρία Χρυσάνθου
