Η δήθεν «προδοτική» ομιλία του Μακάριου στο ΣΑ του ΟΗΕ (19 Ιουλίου 1974). Του Γιώργου Σταματίου

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες διάφορες ιστοσελίδες και όχι μόνο αναδεικνύουν τη δήθεν «προδοτική» ομιλία του Μακάριου στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, τη νύκτα της 19ης Ιουλίου 1974, που σύμφωνα με ανιστόρητες μυθοπλασίες υπήρξε η αιτία για εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο.

Υπό κανονικές συνθήκες κανείς δεν θα έπρεπε να ασχοληθεί σοβαρά με αυτό το μύθο όμως εφόσον υπάρχει κόσμος που, καλοπροαίρετα, το πιστεύει θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα έτσι ώστε να μην δημιουργείται η εντύπωση ότι η δήλωση αυτή έδωσε νομικά επιχειρήματα ή ότι οδήγησε στην τουρκική εισβολή ή ότι τάχατες «ο Μακάριος έφερε τους Τούρκους στην Κύπρο».

Θα πρέπει πρώτα απ’ όλα, να συνειδητοποιούσε όλοι το λόγο για τον οποίον ο Μακάριος πήγε τότε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Τότε, στόχος του Μακάριου ήταν να κινητοποιήσει το Συμβούλιο Ασφαλείας έτσι ώστε να επέμβει και να αποκαταστήσει τη συνταγματική τάξη, έχοντας υπόψη πως αν δε γινόταν κάτι τέτοιο θα ακολουθούσε τουρκική εισβολή. Για να κινητοποιήσει όμως το Συμβούλιο Ασφαλείας έπρεπε το πραξικόπημα να μην φανεί ως εσωτερικό ζήτημα των Ελλήνων Κυπρίων αλλά ως επέμβαση μιας τρίτης οντότητας. Γι’ αυτό και ο Μακάριος μίλησε τότε για «εισβολή» της Χούντας (και όχι της Ελλάδας). Βέβαια μπορεί σήμερα, εκ των υστέρων, να θεωρούμε ότι ο όρος που χρησιμοποίησε να ήταν ιδιαίτερα βαρύς. Όμως η αλήθεια είναι ότι ήταν ο μόνος τρόπος να ενεργοποιήσει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ προς αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης που σήμαινε ταυτόχρονα και αποτροπή της τουρκικής εισβολής. Διαφορετικά δεν θα υπήρχε λόγος να συγκληθεί το ΣΑ, καθώς όπως είναι γνωστό το ΣΑ του ΟΗΕ κατά κανόνα δεν επεμβαίνει σε περιπτώσεις εσωτερικών υποθέσεων (ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι οι εμφύλιοι πόλεμοι στην Ουκρανία αλλά και στη Συρία που θεωρήθηκαν εσωτερικές υποθέσεις των χωρών αυτών). Εξάλλου κανείς δεν αμφιβάλλει πλέον ότι το πραξικόπημα πράγματι οργανώθηκε από τη Χούντα των Αθηνών.

Τα ίδια τα γεγονότα βέβαια δικαιώνουν την τεκμηριωμένη ιστορική αφήγηση και κονιορτοποιούν τη μυθοπλασία. Σύμφωνα με τουρκικές πηγές η απόφαση για την τουρκική εισβολή αποφασίστηκε ήδη από τις 15 Ιουλίου 1974, μετά το ξέσπασμα του πραξικοπήματος. Η ομιλία του Μακάριου στο ΣΑ του ΟΗΕ έγινε 19 Ιουλίου 1974 στη Νέα Υόρκη, όταν στην Κύπρο κόντευε να ξημερώσει και τα τουρκικά πολεμικά πλοία είχαν ήδη ξεκινήσει για την Κερύνεια. Επίσης σε όλες τις επίσημες ανακοινώσεις τους οι Τούρκοι για να δικαιολογήσουν την εισβολή επικαλούνταν αποκλειστικά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 και όχι την ομιλία του Μακάριου. Ιδιαίτερα κατατοπιστικός σχετικά με την ομιλία του Μακάριου είναι ο συγγραφέας Γιάννης Λάμπρου στο βιβλίο του «Ιστορία του Κυπριακού. Τα χρόνια μετά την Ανεξαρτησία 1960-2004».

Για επίλογο οφείλουμε να πούμε τα εξής: Στην Κύπρο ευδοκιμεί ιδιαίτερα η μυθοπλασία γύρω από διάφορα ιστορικά γεγονότα. Οι πλείστοι μύθοι εξυπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες. Δυστυχώς όμως είναι πιο γνωστοί και διαδεδομένοι από τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα. Ένα από τα αρνητικά της ανάπτυξης της τεχνολογίας και της χρήσης του διαδικτύου είναι και η άκριτη διάδοση τέτοιων μύθων. Ας προσέξουμε λοιπόν το τι διαβάζουμε, το τι υιοθετούμε και το τι κοινοποιούμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Γράφει: Γιώργος Σταματίου