Στόχος της δημοσιογραφίας είναι η αποκάλυψη και η παρουσίαση της αλήθειας. Αυτό τουλάχιστον αναγράφεται στα εγχειρίδια δημοσιογραφίας.
Θα μου πείτε για ποια απ όλες τις αλήθειες είναι που γίνεται λόγος: Για την αλήθεια του ιδιοκτήτη, την αλήθεια του Κράτους, την αλήθεια του ζευγολάτη, ή αυτήν του υποζυγίου; Ας το ξεκαθαρίσω λοιπόν από την αρχή: Η δημοσιογραφική αλήθεια δεν είναι σαν παχύρευστη κρέμα που κάθε φορά παίρνει το σχήμα της φόρμας. Η αλήθεια, τουλάχιστον αυτή που αφορά γεγονότα, υπάρχει και έχει συγκεκριμένες συντεταγμένες, συγκεκριμένα στοιχεία και δεδομένα.
Εκείνο που διαφέρει είναι η ικανότητα και πιο συχνά η δυνατότητα του δημοσιογράφου ή του Μέσου να την αποτυπώσει ως έχει. Ιδιαίτερα όταν το γεγονός εκτυλίσσεται σε ένα πεδίο όπου κονταροχτυπιούνται διάφορα και διαφορετικά συμφέροντα και εξυπηρετούνται χίλιες δυό σκοπιμότητες, η δυνατότητα αποτύπωσης της αλήθειας του γεγονότος περιορίζεται αισθητά.
Σ αυτές πάντως τις περιπτώσεις, που ίσως είναι και οι περισσότερες, η δεοντολογία της είδησης δίνει στο δημοσιογράφο την επιλογή του πλουραλισμού. Μ άλλα λόγια ο δημοσιογράφος οφείλει να δώσει στο δέκτη όλες τις εκδοχές της αλήθειας. Μοντέκι ή Καπουλέτι, Βόρειοι ή Νότιοι, Εικονομάχοι ή Εικονολάτρες θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να παρουσιάσουν τη δική τους αλήθεια ακόμη κι όταν αυτή μοιάζει περισσότερο με άποψη παρά με είδηση. Τουλάχιστον σ’ αυτήν τη περίπτωση ο δημοσιογράφος δεν θα κινδυνεύει να κατηγορηθεί για δουλικότητα και για εξυπηρέτηση αλλότριων συμφερόντων….
Αναχωρώντας πριν δέκα μέρες για τη Μόσχα δεν αμφέβαλα ότι μέσα απο τα ρωσικά ΜΜΕ, αλλά και μέσα από τις συζητήσεις με ρωσικές πηγές πληροφοριών θα είχα την ευκαιρία να δω και την άλλη αλήθεια για τα γεγονότα στην Ανατολική Ουκρανία, αυτήν που τα δυτικά ΜΜΕ επιμελώς αποκρύβουν.
Ο μικρός που μιλούσε μπροστά από την κάμερα ήταν δεν ήταν δέκα χρόνων. Τα χαρακτηριστικά όμως του προσώπου του, όπως και οι λέξεις που έβγαιναν από το στόμα του ήταν σκληρά και φοβισμένα. Περιέγραφε τις σκηνές βομβαρδισμού του Λουκάνσκ από τις λεγόμενες κυβερνητικές δυνάμεις του Κιέβου. Το σφύριγμα της βολίδας, ο εκκωφαντικός θόρυβος, ο πανικός της έκρηξης, τα χαλάσματα, το ουρλιαχτό της μάνας, το αίμα στο παιδικό καροτσάκι, τα ακρωτηριασμένα μέλη, το άψυχο σώμα… Άκουγα το Βαλόντια και στον κινηματογράφο του μυαλού ζωντάνευε η μορφή του μικρού Αλι, του δεκάχρονου ιρακινού που έχασε τα πόδια και χέρια του στο βομβαρδισμό της αγοράς της Βαγδάτης. Στην επόμενη στροφή αντίκρισα τον Μαχμούτ να βγαίνει λαχανιασμένος από τα ερείπια της Ραμάλα κρατώντας στα χέρια μια άμορφη μάζα που κάποτε ήταν παιδικό σώμα. Λίγο πιο περά και πολύ πιο βαθειά ξεπρόβαλε το ανάγλυφο της τραγωδίας του 74. Πανομοιότυπες εικόνες τοποθετημένες σε διαφορετικές γεωγραφικές και χρονικές συντεταγμένες.
Ο Βαλόντια χαμήλωσε το βλέμμα και κλαψούρισε ξεψυχισμένα:
– Ο παππούς και η γιαγιά χάθηκαν στα ερείπια. Ο πατέρας είναι μαζί με τους άλλους στα οδοφράγματα, όμως δεν έχουμε νέα του.
Οι εικόνες που προβάλουν πάνω σε εικοσιτετράωρη βάση τα ρωσικά κανάλια είναι ανατριχιαστικές. Εικόνες ενός πραγματικού και ιδιαίτερα άγριου πολέμου. Ο παραλογισμός και συνάμα η ιδιαιτερότητα του πολέμου αυτού είναι ότι θύτες και θύματα μιλάνε την ίδια γλώσσα, έχουν το ίδιο διαβατήριο στην τσέπη, μοιάζουν μεταξύ τους σαν δυο σταγόνες νερού.
“Μπήκαν στο σπίτι και μας απείλησαν. Είτε κατατάσσεστε στις δυνάμεις της Εθνοφυλακής, ή….
Ο αδελφός μου κατάφερε και το έσκασε, πέρασε στην απέναντι όχθη και ζήτησε προστασία στην Κριμαία. Εγώ φόρεσα υποχρεωτικά το χακί. Μας είπαν ότι θα μας πάρουν για εκπαίδευση και αργότερα για στρατιωτικές ασκήσεις. Μας έφεραν με το ζόρι στ´ ανατολικά. Μας υποχρεώνουν να κτυπάμε στο ψαχνό. Ζω ένα εφιάλτη, θέλω να γυρίσω στην οικογένεια μου, δεν υπάρχει εχθρός εδώ πέρα, δεν θέλω να παίξω το παιχνίδι κανενός.”
Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ο νεαρός αιχμάλωτος προσπαθεί να ελαφρύνει τη θέση του, να σώσει το τομάρι του. Όμως ο δημοσιογράφος του ORT-1 διευκρινίζει ότι τα μέλη της συγκεκριμένης ομάδας αυτομόλησεαν, παρέδωσαν τον οπλισμό τους στις δυνάμεις των αυτονομιστών και ζήτησαν να τους επιτραπεί να πάνε στη Κριμαία…
Η πεδιάδα του Ροστόφ θυμίζει Κολόσσι, Τσακιλιερό, Δασάκι Άχνας…. Η μοναδική διαφορά στο χρώμα. Τα δικά μας, αν δεν με ξεγελά η μνήμη, ήταν λευκά, αυτούς γκριζοπράσινα. Το μοιρολόι που ξεχείλιζε απ τα δικά μας αντίσκηνα μιλούσε ελληνικά, το δικό τους ρώσικα.
«Πρόγευμα στις οκτώ, γεύμα στη μια, τα μπάνια για τα γυναικόπαιδα θα είναι ανοικτά από τις δυο μέχρι τις τρεις, για τους άντρες από τις τρεις μέχρι στις τέσσερεις. Στις 11 θα περιοδεύσει γιατρός, ενώ το βράδυ θα έχουμε τον ιερέα του γειτονικού χωριού…».
Πρόσωπα φοβισμένα, λουσμένα στο κλάμα και στην απόγνωση. Τα καραβάνια των προσφύγων είναι παντού τα ίδια, όποια γλώσσα κι αν μιλάνε..
Γυρίζω το κανάλι στο CNN. Η Χιλαρυ Κλίντον ξεδιπλώνει με χολιγουντιανή άνεση τις δικές της απόψεις. “Χαλαρώσαμε“. Τα ρωσικά ΜΜΕ συνεχίζουν συστηματικά την προπαγάνδα και τις ψευδολογίες τους, τη στιγμή που τα δικά μας κάπου τα χουν χαμένα».
Η ιστοσελίδα της New York Times προτού καλά- καλά σβήσει η φωτιά από το Μπόινγκ αποφαίνεται με σιγουριά ότι πίσω από τη νέα αεροπορική τραγωδία βρίσκονται οι αυτονομιστές του Ντανιέσκ.
Στο BBC όσο κι αν σκάλισα δεν είδα ούτε προσφυγικούς συνοικισμούς, ούτε γκρεμισμένα σπίτια, ούτε τους κρατήρες π´ άφησαν πίσω τους οι οβίδες, ούτε αίμα στην άσφαλτο. Η δική τους αλήθεια δεν χωρεί αμφισβήτηση: Για όλα φταίει η Μόσχα που υποκινεί το μακελειό. Οι πραγματικοί άνθρωποι, οι μαρτυρίες και οι φόβοι τους δεν έχουν θέση, ούτε παίζουν κάποιο ρόλο…
Κυριακή πρωί συντονίστηκα με το Τρίτο πρόγραμμα του ΡΙΚ. Η συνάδελφος στο δελτίο ειδήσεων μας ενημέρωνε για την τηλεφωνική επικοινωνία του Ρώσου ΥΠΕΞ με τον Αμερικανό ομόλογο του. Στη συνέχεια δόθηκε με λεπτομέρεια η δήλωση του κυρίου Κέρι, ο οποίος, αμερικανός είναι ο άνθρωπος, υπερασπίστηκε την Αμερικανική εκδοχή για την κρίση στην Ουκρανία. Προφανώς ο Σεργκέι Λαβρόφ είχε πάθει… φαρυγγίτιδα.. Φαίνεται ότι το ΡΙΚ υιοθέτησε πλήρως το δόγμα «Ανήκομεν εις τη Δύση» των Καραμανλή – Κασουλίδη – Δρουσιώτη…
Σε έρευνα της Pew research το 99% των δημοσιογράφων υπογράμμισε ότι βασική αποστολή της δημοσιογραφίας και των ίδιων είναι η αναζήτηση και η προβολή της Αλήθειας….
Γράφει: Γιώργος Παυλίδης
