Ο σημαντικότερος πλούτος των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το ποιοτικό ανθρώπινο δυναμικό τους, όμως οι εφαρμοζόμενες πολιτικές της λιτότητας καθιστούν αυτό τον πλούτο αδρανή.
Τα τελευταία χρόνια, η ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκε κατακόρυφα, επηρεάζοντας ιδιαιτέρως τις χώρες που εφάρμοσαν και εφαρμόζουν πολιτικές σκληρής λιτότητας. Η άκριτη μείωση των δημοσίων δαπανών, η απουσία επενδύσεων σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας και η λανθασμένη κοινή νομισματική πολιτική μετέτρεψαν εκατοντάδες χιλιάδες Ευρωπαίους πολίτες σε ανέργους και έβλαψαν ιδιαίτερα τους νέους. Η λιτότητα αναχαιτίζει την ανάπτυξη, θρέφει την ύφεση και καταστρέφει θέσεις εργασίας, οδηγώντας με υπερηχητικές ταχύτητες στην εκτόξευση της ανεργίας. Τα παραδείγματα των χωρών που ήδη εφάρμοσαν τέτοιες πολιτικές είναι χαρακτηριστικά, και παρά να χρησιμοποιούνται προς πρόθυμο μιμητισμό, είναι σοφότερο να αξιοποιούνται προς αποφυγήν.
Στην Πορτογαλία, η ανεργία ήταν 7.6% το 2008 και μετά από την εισαγωγή των μέτρων λιτότητας ανέβηκε στο 13.1% το 2011 και έφτασε το 15.7% το 2012, ενώ οι νεαροί Πορτογάλοι ήταν άνεργοι κατά 31.4% το 2011 και έφτασαν στο 35.1% το 2012. Στην Ιρλανδία η ανεργία, που το 2008 βρισκόταν στο 6.1%, υπερδιπλασιάστηκε το 2011 φτάνοντας στο 14.6% ενώ το 2012 συνέχισε να ανεβαίνει ξεπερνώντας το 15%. Η ανεργία μεταξύ των νέων στην Ιρλανδία καλπάζει, αφού ήταν 29.5% το 2011 και είναι 35.5% το 2012. Ανάλογη είναι η τάση και στην Ιταλία, όπου από το 6.8% του 2008, η ανεργία έφτασε στο 8.8% το 2011 και στο 10.8% το 2012, με την ανεργία μεταξύ των νέων να βρίσκεται στο 30.4% το 2011 και στο 35.1% το 2012. Η Ελλάδα, από το 7.7% του 2008 έφτασε στο 17.8% το 2011 και ξεπέρασε το 25% το 2012, ενώ οι άνεργοι νέοι αυξάνονται κατακόρυφα από 46.5% το 2011 σε 55.6% το 2012. Η ανεργία στην Ισπανία είναι ακόμη υψηλότερη αφού από το 13.9% του 2008 έφτασε το 22.4% το 2011 και αγγίζει το 26% το 2012, με τους νεαρούς Ισπανούς να ήταν άνεργοι κατά 47.8% το 2011 και να έχουν αυξηθεί αποτελώντας το 54.2% το 2012.
Συμπερασματικά: Καμία από τις χώρες που εφάρμοσαν μέτρα σκληρής λιτότητας δεν κατάφερε να μειώσει την ανεργία. Αντίθετα, σε όλες οι χώρες που εφαρμόστηκαν μέτρα λιτότητας, η ανεργία αυξήθηκε, διπλασιάστηκε και υπερπολλαπλασιάστηκε. Ιδιαίτερα η ανεργία μεταξύ των νέων έφτασε σε δυσθεώρητα ύψη επηρεάζοντας σε όλες τις περιπτώσεις περισσότερους από το 1/3 των νέων και σε κάποιες χώρες θέτοντας εκτός εργασίας περισσότερους από τους μισούς νέους. Η εφαρμογή ανάλογων πολιτικών στην Κύπρο θα επιφέρει ανάλογα αποτελέσματα, και αυτοί που με επιμονή σταχανοβίτη υποστηρίζουν την όξυνση της λιτότητας οφείλουν να γνωρίζουν προς ποια κατεύθυνση οδηγούν τους Κύπριους πολίτες.
Για την αποφυγή της αύξησης της ανεργίας είναι απαραίτητη η διακρατική συνεννόηση και συνεργασία με τα κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας για αλλαγή του υφιστάμενου μοντέλου λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για απεμπλοκή από τις αποτυχημένες πολιτικές της λιτότητας. Παράλληλα, είναι απαραίτητη η εισαγωγή τολμηρών μεταρρυθμίσεων για την αποτελεσματική λειτουργία του κράτους, για τη σωστή λειτουργία των θεσμών και για τη δικαιότερη διαμόρφωση του φορολογικού συστήματος. Επιπρόσθετα, σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο πρέπει να λειτουργήσει κεντρικός αναπτυξιακός σχεδιασμός που θα κατευθύνει στοχευμένα την παραγωγική ανασυγκρότηση. Δηλαδή, χρειάζεται να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν πολιτικές που να εξυπηρετούν τους πολλούς αντί να εξυπηρετούν τους λίγους, και που να αποσκοπούν στο πραγματικό κοινωνικό όφελος αντί στα κοντόφθαλμα βραχυπρόθεσμα κέρδη. Διαφορετικά, η ανεργία στην χώρα μας θα λάβει διαστάσεις αντίστοιχες με εκείνες των ευρωπαϊκών κρατών που εφαρμόζουν ήδη αυτά που η Κύπρος καλείται σήμερα να εφαρμόσει με ακόμη μεγαλύτερη ένταση.
Γράφει:Γιάννης Παναγιώτου
