COVID-19: Διεθνείς οικονομικές επιπτώσεις. Του Γιάννη Παναγιώτου

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD), στις αρχές Μαρτίου γινόταν η εκτίμηση της μείωσης του παγκόσμιου ρυθμού ανάπτυξης κατά 0,5%, υπό την προϋπόθεση ότι η κορύφωση της επιδημίας στην Κίνα και της εξάπλωσης σε άλλες χώρες του Νέου Κορωνοιού (2019-nCoV) θα είναι ήπια και ελεγχόμενη. Ειδικότερα, αναμένεται ότι ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου ακαθάριστου προϊόντος θα περιοριστεί κατά το 2020 στο 2,4% από το ήδη ασθενές 2,9%, ενώ για το πρώτο τέταρτο του 2020 ο ρυθμός αναμένεται να είναι αρνητικός.  

Γράφει: Γιάννης Παναγιώτου

Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το ταυτόχρονο πλήγμα στην προσφορά και στη ζήτηση πλήττει δραστικά την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, δημιουργώντας συνθήκες ύφεσης.  Σημειώνεται ότι η διττή φύση της οικονομικής διάστασης της παγκόσμιας κρίσης δημόσιας υγείας θεωρείται πρωτοφανής,na δημιουργώντας ανησυχητικές προοπτικές, αφού π.χ. η κρίση του 1973 ήταν κρίση της προσφοράς λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής των πετρελαϊκών προϊόντων, ενώ π.χ. η κρίση του 2008 ήταν κρίση της ζήτησης λόγω της κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος που περιόρισε τη δυνατότητα μετακύλησης και αναχρηματοδότησης του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους.

Ως προς την προσφορά, προκύπτει μείωση τόσο λόγω της εξάπλωσης του ιού αυτού καθ΄ εαυτού αλλά και λόγω των προληπτικών μέτρων που εφαρμόζονται για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού, που επηρεάζουν αρνητικά την παραγωγή και παροχή αγαθών και υπηρεσιών. Αφενός υπάρχουν εργαζόμενοι που παρουσιάζουν συμπτώματα τα οποία τους περιορίζουν προληπτικά από την εργασία τους, υπάρχουν εργαζόμενοι οι οποίοι ασθενούν με την ασθένεια του COVID-19 και εργαζόμενοι που χάνουν την ζωή τους λόγω της  ασθένειας του COVID-19, ενώ οργανισμοί και επιχειρήσεις παύουν προσωρινά να λειτουργούν λόγω της προσβολής εργαζομένων από τον ιό. Αφετέρου, λόγω των προληπτικών περιορισμών αυτοαπομόνωσης και καραντίνας υπάρχουν εργαζόμενοι που δεν μπορούν να εργαστούν, λόγω του κλεισίματος των σχολείων υπάρχουν εργαζόμενοι που χρειάζεται να μείνουν στο σπίτι για να προσέχουν τα παιδιά τους,  λόγω της αναστολής της λειτουργίας οργανισμών και επιχειρήσεων για περιορισμό της κοινωνικής συναναστροφής δεν παρέχονται οι υπηρεσίες που παρέχονταν προηγουμένως, ενώ λόγω της εμπορικής αλληλεξάρτησης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο προκύπτει περιορισμός σε μέρη και υλικά που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη εργασιών και την παραγωγή τελικών αγαθών.

Ως προς την ζήτηση προκύπτει μείωση λόγω των επιπτώσεων των ανωτέρω παραμέτρων, οι οποίες περιορίζουν την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων ως καταναλωτών, αφού λόγω της απουσίας τους από την εργασία τους λαμβάνουν επιδοματικά ένα μέρος των απολαβών τους ή δεν λαμβάνουν καθόλου απολαβές. Επιπρόσθετα, λόγω της εφαρμογής της πρακτικής περιορισμού στην οικία του καθενός, περιορίζονται οι δυνατότητες κατανάλωσης. Παράλληλα, ο συνδυασμός της τάσης εξάπλωσης του ιού με τα αυστηρά μέτρα που λαμβάνονται, δημιουργεί αρνητική ψυχολογία στην αγορά, η οποία σε ατομικό και οργανωσιακό επίπεδο περιορίζει τις επικείμενες αγορές και επενδύσεις ενόψει της αναμονής για ομαλοποίηση της κατάστασης. Αυτά τα δεδομένα ισχύουν με χαρακτηριστικά παρόμοιο τρόπο σε μεγάλο αριθμό χωρών που επηρεάζονται σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό από την εξάπλωση του ιού και την ανάλογη διαχείριση, με αποτέλεσμα να περιορίζεται σημαντικά και με κλιμακούμενο τρόπο η οικονομική δραστηριότητα.

Τον Οκτώβριο του 2019, λίγες εβδομάδες πριν από την εμφάνιση των πρώτων κρουσμάτων του κορωνοιού στην επαρχία Wuhan της Κίνας, η τότε νεοδιορισθείσα επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Kristalina Georgieva, είχε δηλώσει ότι στο ενδεχόμενο σημαντικής καθοδικής πορείας της παγκόσμιας οικονομίας, τα λεγόμενα κόκκινα δάνεια θα ανέλθουν σε 19 τρισεκατομμύρια δολάρια, διευκρινίζοντας ότι αυτό το ποσό αντιστoιχεί σχεδόν στο 40% του χρέους των G8. Δυστυχώς, φαίνεται ότι η «σημαντική καθοδική πορεία της παγκόσμιας οικονομίας», σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών, συμβαίνει ήδη και ξεκινά να λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις. Και για την κατάλληλη διαχείριση αυτών των επιπτώσεων είναι σημαντική η έγκαιρη λήψη δραστικών πολιτικών και οικονομικών μέτρων σε διεθνές επίπεδο, χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις και χωρίς να υποτιμούνται οι επιπτώσεις της εξάπλωσης της ασθένειας του COVID-19. Ιδιαίτερα η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να ενεργήσει έτσι ώστε να περιορίσει τις αναδυόμενες δυνάμεις  που αντιτάσσονται στην ευρωπαϊκή συνεργασία, να επανακτήσει την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων πολιτών και να συγκρατήσει τις ενισχυόμενες φυγόκεντρες τάσεις.

Γράφει: Γιάννης Παναγιώτου