Το αναξιοποίητο Ελεύθερο Λογισμικό. Του Γιάννη Παναγιώτου

Το διαδίκτυο, τα κινητά τηλέφωνα με λειτουργικό σύστημα Android και ορισμένα τραπεζικά συστήματα εξυπηρέτησης, είναι μόνο μερικά παραδείγματα που στηρίζουν την λειτουργία τους στο ανοικτό λογισμικό.

Ο κυπριακός δημόσιος τομέας, οι κυπριακές επιχειρήσεις και οι κυπριακοί οργανισμοί δεν αξιοποιούν τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει το Ελεύθερο Λογισμικό/Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα, με αποτέλεσμα να δαπανούν τεράστιους πόρους σε άδειες χρήσης λογισμικού, σε αναβαθμίσεις και σε προμήθειες. Αυτή η πρακτική είναι προβληματική και πρέπει να αλλάξει, ώστε να απελευθερωθούν οικονομικοί πόροι για αναπτυξιακή αξιοποίηση.

Το Ελεύθερο Λογισμικό/Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα είναι το λογισμικό που ο καθένας μπορεί ελεύθερα  να χρησιμοποιεί, να αντιγράφει, να διανέμει και να τροποποιεί προσαρμόζοντας το ανάλογα με τις ανάγκες του. Αυτό γίνεται κατορθωτό έχοντας ο καθένας πρόσβαση στο πηγαίο κώδικα του λογισμικού. Αυτό με τη σειρά του δίνει τη δυνατότητα αλλαγών ή βελτιώσεων ώστε να καλύπτονται οι απαιτήσεις αυτού που το χρησιμοποιεί, δημιουργώντας έτσι ένα εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης και χρήσης του λογισμικού .

Μερικά από τα αντικειμενικά πλεονεκτήματα του ανοιχτού λογισμικού είναι τα εξής:

• Διατίθεται ελεύθερα και συνήθως δωρεάν μέσα από το Διαδίκτυο με οδηγίες χρήσης και τεχνική τεκμηρίωση εξοικονομώντας πόρους που θα χρειάζονταν για την αγορά άλλου λογισμικού.
• Χρησιμοποιεί ανοικτά πρότυπα στην κωδικοποίηση των δεδομένων διασφαλίζοντας έτσι την απρόσκοπτη πρόσβαση σε αυτά δίνοντας την δυνατότητα για μεγαλύτερη αξιοποίηση,
• Είναι πιο ασφαλές, από αντίστοιχου κλειστού λογισμικού λύσεις, γιατί οποιοσδήποτε μπορεί να ελέγξει όλες τις λειτουργίες του λογισμικού, εντοπίζοντας κενά ασφάλειας σε αυτό.
• Δεν απαιτεί συνεχείς αναβαθμίσεις των υπολογιστών για κάθε νεότερη έκδοση του λογισμικού, εξοικονομώντας έτσι σημαντικά χρήματα , που απαιτούνται από τις αναβαθμίσεις υπολογιστών και άλλου υλικού.

Το Ελεύθερο Λογισμικό/Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα, λόγω των πλεονεκτημάτων που έχει έναντι του κλειστού λογισμικού, έχει καταφέρει να αποκτήσει σημαντική θέση στην καθημερινότητά μας. Το διαδίκτυο, τα κινητά τηλέφωνα με λειτουργικό σύστημα Android και ορισμένα τραπεζικά συστήματα εξυπηρέτησης, είναι μόνο μερικά παραδείγματα που στηρίζουν την λειτουργία τους στο ανοικτό λογισμικό. Τα πιο πάνω πλεονεκτήματα, εκμεταλλεύονται σήμερα και οι μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες και για αυτό πολλές φορές, βοηθούν με τη χρηματοδότηση τους, την παραπέρα ανάπτυξης του Ελεύθερου Λογισμικού/Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα.

Σήμερα σε πολλές χώρες της Ευρώπης το Ελεύθερο Λογισμικό/Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα αποτελεί ισότιμη επιλογή στους διαγωνισμούς του δημοσίου τομέα. Αντίθετα, στην Κύπρο επιμένουμε πεισματικά να αρνούμαστε τη χρησιμοποίησή του, παρά μόνο σε μεμονωμένες εξαιρέσεις. Ειδικότερα, η απουσία του από τα σχολεία της Κύπρου είναι χαρακτηριστική. Ο τομέας της εκπαίδευσης, λόγω του ρόλου της, αλλά και της δεκτικότητας των νέων στις νέες τεχνολογίες, προσφέρεται για την άμεση αξιοποίηση του ελευθέρου λογισμικού, εξοικονομώντας πόρους που θα μπορούσαν να επανεπενδυθούν στην ίδια την εκπαίδευση.

Στην περίοδο κρίσης που ζούμε σήμερα, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η υιοθέτηση λύσεων που βασίζονται στις αρχές του Ελεύθερου Λογισμικού, προωθούν τη διαφάνεια, δημιουργούν συνθήκες αντιμετώπισης της διαφθοράς, ενισχύουν την πρόσβαση του πολίτη στη δημόσια πληροφορία και ενισχύουν την οικονομία με νέες θέσεις εργασίας, θέτοντας έτσι τις βάσεις για ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης που αποτελεί και το κύριο ζητούμενο των καιρών μας. Ειδικότερα, αποφεύγονται επιχειρηματικά μοντέλα που στηρίζονται στην απλή διανομή αδειών λογισμικού, του οποίου τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν ανήκουν καν σε εταιρίες συμφερόντων της τοπικής αγοράς αλλά, αναπτύσσονται μοντέλα τα οποία βασίζονται στην τεχνογνωσία των ανθρώπων και στην αξιοποίηση υφιστάμενων υποδομών. 

Γράφει: Γιάννης Παναγιώτου