Ο χρυσός καναπές της Αΐσα Καντάφι. Του Γιάννη Παναγιώτου

Όταν το 2011 οι Λίβυοι αντικαθεστωτικοί εισέβαλαν στην έπαυλη της Αΐσα Καντάφι, κόρης του Μουαμάρ Καντάφι, γνώριζαν ότι θα συναντούσαν ιδιαίτερη χλιδή, όμως αυτά που είδαν με τα μάτια τους ξεπέρασαν κάθε προσδοκία.

Το τριώροφο παλάτι ήταν περιτριγυρισμένο από σιντριβάνια και κήπους, διέθετε εσωτερική πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων, ήταν διακοσμημένο με πανάκριβα μάρμαρα και κρεμαστούς πολυελαίους, ενώ το κυρίως υπνοδωμάτιο ήταν μεγαλύτερο από το σπίτι των περισσότερων Λίβυων. Όμως, το πιο υπερβολικό δείγμα χλιδής ήταν ένας κακόγουστος χρυσός καναπές σε σχήμα γοργόνας, που απεικόνιζε την ίδια την Αΐσα χαμογελαστή στη θέση της γοργόνας. Στην Αΐσα Καντάφι άρεσε να τη χαρακτηρίζουν ως την «Κλόντια Σίφερ της Βορείου Αφρικής», όμως οι οργισμένοι πολίτες χαρακτήρισαν την έπαυλή της ως το «παλάτι της πόρνης» και έγραψαν στους τοίχους ότι «αυτό το σπίτι ανήκει πλέον στο λαό». Οι Λίβυοι πολίτες είχαν πολλούς λόγους για να είναι θυμωμένοι, όμως σίγουρα θύμωσαν ακόμη περισσότερο με τη γλαφυρή διαπίστωση της υπερσυγκέντρωσης πλούτου και ισχύος από τους λίγους σε βάρος των πολλών, που ζούσαν με πολλές δυσκολίες και με πολλούς περιορισμούς.

Η Κύπρος, τηρουμένων των αναλογιών με την περίπτωση της Λιβύης, είναι μια χώρα που επίσης έχει οικονομικές ανισότητες και όπου επίσης υπάρχει συγκέντρωση πλούτου στους λίγους. Σύμφωνα με τη Eurostat, τα εισοδήματα του 20% των πιο πλούσιων Κύπριων είναι 4.7 φορές μεγαλύτερα από τα εισοδήματα του 20% των πιο φτωχών Κύπριων, ενώ αυτό το χάσμα γίνεται πολύ μεγαλύτερο εάν η σύγκριση περιοριστεί στο 5% των οικονομικά ισχυρότερων. Η κυβέρνηση, για να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση και για να προστατεύσει τους οικονομικά αδύνατους, θέλει να εφαρμόσει το θεσμό του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, που σημαίνει ότι το κράτος θα παρέχει σε όλους τους πολίτες ένα ελάχιστο μηνιαίο εισόδημα για την αξιοπρεπή διαβίωσή τους. Αυτό το μέτρο είναι σωστό εφόσον θα αποτελεί επέκταση και όχι περιορισμό του κοινωνικού κράτους. Για να μπορεί να εφαρμοστεί αυτός ο θεσμός, χρειάζονται επιπρόσθετα περίπου €50 εκατομμύρια το χρόνο, τα οποία δυστυχώς δεν υπάρχουν στα δημόσια ταμεία, οπότε θα αναζητηθούν από αλλού. Όμως δεν πρέπει να αναζητηθούν μέσα από την αποκοπή άλλων κοινωνικών δαπανών όπως το επίδομα τέκνου, η φοιτητική χορηγία ή το αναπηρικό επίδομα, αλλά πρέπει να αναζητηθούν εκεί όπου υπάρχουν χρυσοί καναπέδες.

Σύμφωνα με το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων, υπάρχουν 127 πρόσωπα στην Κύπρο τα οποία χρωστούν στο κράτος συνολικά περίπου €165 εκ. ευρώ, ως φόρο εισοδήματος. Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας από αυτούς χρωστά κατά μέσο όρο €1.3 εκ. ευρώ τα οποία πρέπει να πληρώσει στο κράτος, αλλά προτιμά να τα κρατά για τον εαυτό του. Σύμφωνα με την Υπηρεσία ΦΠΑ, υπάρχουν 242 πρόσωπα στην Κύπρο τα οποία χρωστούν στο κράτος συνολικά περίπου €156 εκ. ευρώ, ως φόρο προστιθέμενης αξίας. Αυτό σημαίνει ότι καθένας από αυτούς χρωστά κατά μέσο όρο €644 χιλιάδες ευρώ τα οποία πρέπει να πληρώσει στο κράτος, αλλά προτιμά να τα κρατά για τον εαυτό του. Είναι προφανές ότι αυτά τα άτομα, για να χρωστούν τόσους πολλούς φόρους ο καθένας προς το κράτος, διαθέτουν τα ανάλογα εισοδήματα και τον ανάλογο κύκλο εργασιών, όμως αρνούνται να μοιραστούν ένα μέρος του πλούτου τους με την υπόλοιπη κοινωνία και επιλέγουν να γίνουν φοροφυγάδες. Αυτοί οι φοροφυγάδες αποτελούν ένα ποσοστό μικρότερο από το 0.04% του πληθυσμού της Κύπρου και χρωστούν συνολικά περισσότερο από το 43% των οφειλών προς το Φόρο Εισοδήματος και προς το Φόρο Προστιθέμενη Αξίας.

Η διεύρυνση της κοινωνικής πολιτικής στην Κύπρο είναι απαραίτητη, ώστε να προστατευθούν οι αδύνατες κοινωνικές ομάδες και να αντιμετωπιστούν οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες. Για την άσκηση της κοινωνικής πολιτικής πρέπει να αξιοποιηθούν από το κράτος οι διάφοροι χρυσοί καναπέδες που συντηρούνται σε βάρος των πολλών και προς το συμφέρον των λίγων.

Με άλλα λόγια: «Αυτοί οι ανείσπρακτοι φόροι, ανήκουν στο λαό». 

Γράφει: Γιάννης Παναγιώτου