Τα lockdowns κοστίζουν ακριβά και πρέπει να αξιοποιούνται σωστά…
Δεν αποτελούν μόνιμη λύση για την αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID-19 αλλά αγοράζουν χρόνο για την καλύτερη προετοιμασία του κράτους και της κοινωνίας. Όμως, όταν αυτός ο πολύτιμος χρόνος δεν αξιοποιείται σωστά, η κατάσταση επανέρχεται στον ίδιο παρονομαστή. Έτσι, οι κυβερνήσεις είναι εκ των πραγμάτων υπόλογες και κρίνονται για τον βαθμό στον οποίο αξιοποίησαν ουσιαστικά το χρονικό παράθυρο που τους παρασχέθηκε. Ωστόσο, η κυβερνητική αδράνεια και κωλυσιεργία σε συνάρτηση με την παρανόηση των lockdowns ως αυτοσκοπού για την μείωση των κρουσμάτων του COVID-19, παρασύρουν εύκολα προς την κατεύθυνση ενός φαύλου κύκλου που αφενός εκθέτει περισσότερο τους πολίτες έναντι της πανδημίας και αφετέρου εξαντλεί περαιτέρω τις δυνατότητες και τα αποθέματα της οικονομίας. Και επειδή σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη το δεύτερο κύμα της πανδημίας, δεν είναι πλέον επίκαιρα τα ελαφρυντικά της έκπληξης και της άγνοιας που ενδεχομένως να ίσχυαν για τις κυβερνήσεις στο πρώτο κύμα της πανδημίας: Οι πολίτες πλήρωσαν το κόστος για να αγοραστεί ο χρόνος και οι κυβερνήσεις όφειλαν να τον αξιοποιήσουν.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (15 Οκτωβρίου 2020) «τα μέτρα φυσικής αποστασιοποίησης μεγάλης κλίμακας που συχνά αναφέρονται ως “lockdowns” μπορούν να επιβραδύνουν την μετάδοση του COVID-19 περιορίζοντας την επαφή μεταξύ των ανθρώπων», αλλά «αυτά τα μέτρα μπορούν να έχουν έντονα αρνητική επίδραση στα άτομα, στις κοινότητες και στις κοινωνίες αφού σχεδόν αδρανοποιούν την κοινωνική και την οικονομική ζωή». Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνωρίζει ότι «σε κάποιες φάσεις ορισμένες χώρες δεν είχαν άλλη επιλογή από την έκδοση διαταγμάτων για παραμονή στο σπίτι και άλλα ανάλογα μέτρα για να αγοράσουν χρόνο», ωστόσο υπογραμμίζει ότι «οι Κυβερνήσεις πρέπει να αξιοποιούν στον μέγιστο βαθμό τον επιπρόσθετο χρόνο που κερδίζουν από τα lockdowns για να αναπτύξουν τις δυνατότητες τους για τον εντοπισμό, την απομόνωση και την φροντίδα όλων των κρουσμάτων, για την ιχνηλάτηση και τον περιορισμό όλων των επαφών, και για την ενδυνάμωση και την υποστήριξη του γενικότερου πληθυσμού και της κοινωνίας». Συγκεκριμένα, ο Δρ David Nabarro, ειδικός απεσταλμένος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον Covid-19, ανέφερε ότι «εμείς στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας δεν υποστηρίζουμε τον εγκλεισμό ως το πρωταρχικό μέσο ελέγχου αυτού του ιού», προσθέτοντας ότι «η μόνη φορά που πιστεύουμε ότι δικαιολογείται ένα lockdown είναι για να «αγοράσετε» χρόνο, για να αναδιοργανώσετε, να ομαδοποιήσετε εκ νέου, να εξισορροπήσετε τους πόρους σας, να προστατεύσετε τους εργαζόμενους στον τομέα της Υγείας σας που έχουν εξαντληθεί».
Στη βάση των ανωτέρω, οι κυβερνήσεις που κρίνονται αρνητικά είναι αυτές που απέτυχαν στην ικανοποιητική προετοιμασία του κράτους και της κοινωνίας μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου κύματος της πανδημίας. Αναφορικά με την προετοιμασία του κράτους, κρίνονται αρνητικά οι κυβερνήσεις που – παρά τον χρόνο που εξαγοράστηκε – έχουν αποτύχει να ενισχύσουν στοχευμένα τις δυνατότητες των συστημάτων υγείας, έχουν αποτύχει να αξιοποιήσουν καταλλήλως τις δυνατότητες της τηλεκπαίδευσης και της τηλεργασίας, και έχουν αποτύχει να εφαρμόσουν αποτελεσματικά τα μέτρα που οι ίδιες έχουν αποφασίσει. Ειδικότερα, κρίνονται αρνητικά οι κυβερνήσεις που έχουν αποτύχει να αυξήσουν, να στελεχώσουν και να εξοπλίσουν επαρκώς τις μονάδες εντατικής θεραπείας, που έχουν αποτύχει να καταστήσουν εξ αποστάσεως λειτουργικά τα δημόσια σχολεία και τα δημόσια πανεπιστήμια, που έχουν αποτύχει να υποστηρίξουν πρακτικά την λειτουργία της δημόσιας διοίκησης με την αξιοποίηση της τεχνολογίας, και που έχουν αποτύχει να ελέγξουν την εφαρμογή των μέτρων προστασίας σε χώρους υψηλού κινδύνου. Αναφορικά με την προετοιμασία της κοινωνίας, κρίνονται αρνητικά οι κυβερνήσεις που – παρά τον χρόνο που εξαγοράστηκε – έχουν αποτύχει να πείσουν για τον πραγματικό κίνδυνο του COVID-19 και για την σημαντικότητα τήρησης των μέτρων προστασίας, και έχουν αποτύχει να προετοιμάσουν τους πολίτες για να λειτουργήσουν σε βάθος χρόνου υπό αυτές τις συνθήκες. Ειδικότερα κρίνονται αρνητικά οι κυβερνήσεις που έχουν αποτύχει να λειτουργήσουν συγκροτημένα αλλά εκφράζονται αλλοπρόσαλλα από αρμόδιους και αναρμόδιους, που έχουν αποτύχει να λειτουργήσουν με συνέπεια αλλά παρασύρονται σε παλινδρομήσεις ανακοινώνοντας εναλλάξ θριάμβους και ήττες, και που έχουν αποτύχει να λειτουργήσουν διά του παραδείγματος αλλά αρνούνται πεισματικά να εφαρμόσουν τα μέτρα προστασίας σε επίπεδο ανώτερων και ανώτατων κυβερνητικών αξιωματούχων.
Δυστυχώς, το διακύβευμα της διαχείρισης της πανδημίας του COVID-19 είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Τα lockdowns έχουν μεγάλο κόστος για το κράτος και για την κοινωνία, έτσι θα έπρεπε να είχαν τύχει της καλύτερης δυνατής αξιοποίησης. Το δεύτερο κύμα της πανδημίας φαίνεται να είναι πιο ισχυρό από το πρώτο κύμα της πανδημίας. Και οι ευθύνες των κυβερνήσεων που δεν καταφέρνουν να το διαχειριστούν αποτελεσματικά είναι μεγάλες. Επειδή αυτή την φορά δεν υπάρχουν δικαιολογίες.
