Ποιος πραγματικά μπορεί να δει τη μεγάλη εικόνα σε όσα συμβαίνουν και να πει με σιγουριά κατά που πάει το πράγμα;
Θεωρίες για το «πως φτάσαμε ως εδώ» υπάρχουν αμέτρητες.
Από τις πιο σοβαρές μέχρι τις πλέον συνομωσιολογικές που κάποτε απορρίπταμε συλλήβδειν και χωρίς δεύτερη κουβέντα.
Αν και, τώρα τελευταία ακόμα και οι ψυχραιμότεροι έχουν αρχίσει να νιώθουν τις αντιστάσεις τους να κάμπτονται.
Από το 1967 που εκδόθηκε για πρώτη φορά η περίφημη «Κοινωνία του Θεάματος» του Guy Debord ή τα ανατρεπτικά κείμενα του Pasolini οι περισσότερες «προφητείες» έχουν επαληθευτεί.
Αναφέρομαι ασφαλώς στις στοχαστικές προφητείες που είδαμε μέσα από τις Τέχνες και όχι σε μεταφυσικές μπουρδολογίες.
Ας κάνουμε μία υπόθεση ολίγον φανταστική:
Έχω την βεβαιότητα πως αν μπορούσε κανείς να «απαγάγει» έναν μέσο, κανονικό άνθρωπο, κάτοικο οποιασδήποτε «πολιτισμένης» πόλης του κόσμου του 1960 και τον μετέφερε με μία μαγική μηχανή στον καιρό μας, αυτός θα τρελαίνονταν.
Χωρίς τον αργό, σταθερό αλλοτριωτικό μηχανισμό που ο ίδιος ο χρόνος στήνει, αυτό που θα βίωνε αν τον αφήναμε να τριγυρίσει μερικούς μήνες στον κόσμο μας, παντελώς άοπλος από τις άμυνες που παράγει η αλλοτρίωση –η αποξένωση δηλαδή από την πραγματικότητα- θα περνούσε σε κατάσταση απόλυτου σοκ.
Ενδεχομένως μετά από λίγο, να καθίστατο ένας γραφικός τρελός των δρόμων που διαλαλεί την… αποκάλυψη και το τέλος του κόσμου.
Αν βέβαια είχε-πριν την απαγωγή του- διαβάσει το «1984» του Orwell ή τον «Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο» του Huxley, για να φέρω δύο χιλιοειπωμένα παραδείγματα, ίσως να είχε κάποιον οπλισμό για να αντιληφθεί.
Ακόμα περισσότερο, αν μαζί με τον «Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο» είχε δει με σοβαρή ματιά το καταλυτικό «Modern Times» του Chaplin.
Όχι τυχαία, τα δύο έργα δημιουργήθηκαν στην ίδια περίοδο.
1932 το πρώτο, 1936 το δεύτερο, και τα δύο δηλαδή, μέσα στη σκόνη και την παραζάλη της οικονομικής κατάρρευσης του 1929.
Μετά από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, και λίγο πριν από τον Δεύτερο.
Και, ήταν ακριβώς μετά τον Δεύτερο Πόλεμο και πριν την έναρξη του «Ψυχρού» που ξεκίνησε η περίφημη ECSC, η European Coal and Steel Community, που έμελλε μέσα από αρκετά στάδια να μετεξελιχθεί σε EU: European Union.
EU: European Unemployment (χωρίς…Unions)
Έχω υπερασπιστεί την Ευρωπαϊκή Ιδέα με συνέπεια όλα μου τα χρόνια.
Είδα, στα χρόνια του 80 και του 90 δεκάδες ανθρώπους γύρω μου, να προκόβουν και να ανοίγουν ορίζοντες, ακριβώς λόγω των ευκαιριών που έδινε η Ε.Ε. με το άνοιγμα των συνόρων και των δυνατοτήτων να κινηθείς, να σπουδάσεις, να δουλέψεις.
Ονειρεύτηκα μία Ευρώπη απόλυτα ενωμένη- κάτι σαν Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης– δεν με ενδιέφερε η “εθνική κυριαρχία” καθώς προτιμούσα την κυριαρχία μιας Πολιτικής που έδινε σημασία στην Παιδεία, την Καινοτομία, το κοσμικό κράτος, τις διαπολιτισμικές κοινωνίες, την εξαφάνιση του ρατσισμού, των κοινωνικών διακρίσεων, του εθνικισμού.
Πίστευα (και πιστεύω) πως με την πλήρη ένωση της Ευρώπης, οι λαοί της θα γίνονταν μία τεράστια δύναμη άσκησης πολιτικής πίεσης προς τις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο ώστε η Ευρώπη να μην χάσει ποτέ την κληρονομιά της, αυτή που την καθοδηγεί σε μία Ευρώπη των Πολιτών.
Μια κληρονομιά που έλκει την καταγωγή της από τον Διαφωτισμό και τον Ουμανισμό. τον μόνο –ισμό στον οποίο ελπίζω να καταφέρω να επιμένω ως το τέλος.
Μέχρι πριν από λίγο καιρό, έτρεμα στην ιδέα της κατάρρευσής της καθώς κάτι τέτοιο ισοδυναμεί με “θρίαμβο” του εθνικισμού σε μία ήπειρο που το έδαφος της “φιλοξενεί” εκατομμύρια νεκρούς, θύματα μακρόχρονων ενδοευρωπαϊκών πολέμων.
Παρακολουθώντας αλλά και βιώνοντας τα όσα συμβαίνουν, βλέποντας την εκτροπή της Ευρώπης σε μία Ήπειρο Ανέργων και Ανέστιων, βλέποντας μία κρεατομηχανή που καταπίνει εκατομμύρια Πολίτες με την καθοδήγηση του Βερολίνου και των συμμάχων του, οι φιλοευρωπαϊκές μου αντιστάσεις καταρρέουν η μία μετά την άλλη-και, καμία “επιχειρηματολογία” μέχρι στιγμής δεν με πείθει για το αντίθετο.
Ασχολήθηκα στην αρθρογραφία μου επί μακρόν με τις «ελληνικές παθογένειες».
Σε σημείο που αρκετοί εκνευρίστηκαν και με κατηγόρησαν για «αυτομαστίγωμα».
Δεν αλλάζω ούτε μία λέξη από όσα στο παρελθόν έχω γράψει για την ελληνική κοινωνία.
Συνεχίζω και τη θεωρώ ελλειμματική, απαίδευτη, παραδομένη στις πελατειακές σχέσεις και διαβρωμένη σε όλο της σχεδόν το φάσμα. Δεν κρίνω «αφ’ υψηλού» , μέρος του όλου είμαι.
Ωστόσο, είναι πια φανερό πως το πραγματικό ζήτημα δεν είναι εκεί.
Παθογένειες Ισπανικές, Πορτογαλικές, Ιρλανδικές, Ελληνικές, Ιταλικές, Κυπριακές, αύριο Σλοβένικες, Μαλτέζικες και πάει λέγοντας.
Παθογένειες που αναπτύχθηκαν και γιγαντώθηκαν (σκοπίμως;) ώστε στην πρώτη τους φάση να συνθέσουν μία άνευ προηγουμένου καταναλωτική αγορά του Νότου για τις μηχανές παραγωγής αγαθών του Βορρά. Στη συνέχεια το μπαλόνι έσκασε (φυσικό ήταν) και τώρα;
Η «θεραπεία» μοιάζει να είναι η πλήρης υπαγωγή των χωρών στο διευθυντήριο.
Να το πω με ένα απλό αλλά όχι απλοϊκό παράδειγμα.
Είναι σαν να έχω έναν προπονητή που με βάζει στην ομάδα και επί χρόνια μου ζητάει να τρέχω. Εγώ στο μεταξύ συνηθίζω, τρέχω όλο και περισσότερο, αρχίζω και τα αναβολικά, εθίζομαι και θεωρώ πως αυτή είναι η ζωή μου. Ο προπονητής, σε όλο αυτό το διάστημα δεν με ενοχλεί, παραβλέπει τα αναβολικά και τα κόλπα που κάνω, είναι ευχαριστημένος αφού του κάνω τη «δουλειά». Όταν ξαφνικά εγώ φουσκώνω από το τρέξιμο, αρχίζω και παραμορφώνομαι από τα αναβολικά, έρχεται και όχι απλά μου κόβει τα φάρμακα ή μου λέει σταμάτα, αλλά, μου κόβει τα πόδια και με βάζει στο αναπηρικό καροτσάκι.
–Εκεί! Μου λέει. Θα σηκωθείς, όποτε εγώ αποφασίσω να σου βάλω τεχνητά πόδια τα οποία θα φτιάξεις εσύ, θα μου τα δώσεις εμένα, και μετά θα στα πουλήσω εφόσον τα εγκρίνω.
Προφανώς, τα εκατομμύρια των ανέργων, τα εκατομμύρια των ανθρώπων που οι ζωές τους έχουν ανεπιστρεπτί τιναχθεί στον αέρα, για κάποιους, είναι απλά στατιστικά στοιχεία και αριθμοί.
Απώλειες ενός πολέμου στον οποίο αυτοί που τον κήρυξαν όχι μόνο δεν κινδυνεύουν αλλά κινούν τα πιόνια.
Υποθέτω πως οι κύριοι Wolfgang Schäuble και Dijsselbloem ομού μετά της κας Merkel νιώθουν κάπως σαν τους ρυθμιστές του παιχνιδιού στο «Hunger Games»* της Suzanne Collins, πεπεισμένοι ως μικροί θεοί πως κινούν αποφασιστικά τα νήματα της ιστορίας…
Τι προτείνω; Τίποτα, γιατί δεν ξέρω.
Αδυνατώ, στην κυριολεξία α-δυ-να-τώ να κατανοήσω γιατί ο Ευρωπαϊκός Νότος-και όχι μόνο- δεν γίνεται “ένα”, μία γροθιά αποφασιστική κατά των σχεδιασμών του Βερολίνου , κατά των απολύτως κυνικών πολιτικών που εφαρμόζει.
Και αυτό που με τρομοκρατεί, είναι η απέραντη έλλειψη εμπνευσμένης ηγεσίας σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Γιατί βέβαια, η απάντηση σε όλα αυτά που συμβαίνουν δεν είναι οι καραγκιόζηδες τύπου Beppe Grillo….
Αλλά, ποια είναι;
Δεν θα έπρεπε, ήδη εδώ και καιρό η Ευρωπαϊκή Αριστερά να εμπνέει να είναι ενωμένη και να παράγει γιγαντιαίες συντονισμένες και συνεχείς κινητοποιήσεις έχοντας παράλληλα ένα έτοιμο σχέδιο Πανευρωπαϊκής Πολιτικής που να επαναφέρει την Ε.Ε. όχι μόνο εκεί που ήταν πριν δεκαπέντε χρόνια αλλά με όραμα για το παρακάτω;
Για αυτό που λέγαμε κάποτε «περισσότερη Ευρώπη –περισσότερη Δημοκρατία»;
Δεν είναι καιρός η Ευρωπαϊκή Αριστερά-εκείνο το μεγάλο της κομμάτι που κάποτε πίστεψε στην Ευρωπαϊκή Ενοποίηση να κονιορτοποιήσει τα σύνορα και να συνδέσει τα εκατομμύρια των πολιτών της για να ασκηθεί μία επιτέλους πρωτοφανής πίεση στα ανδρείκελα των Βρυξελλών;
Είναι δυνατόν ο κος Τσίπρας να συνομιλεί με τον κάθε Καμένο που στέκει δεξιότερα της Ν.Δ. στο κατώφλι της Χρυσής Αυγής, αντί ως μόνος ηγέτης στην Ευρώπη μίας Αριστερής Αξιωματικής Αντιπολίτευσης να μπαίνει μπροστά σε μια τέτοια πρωτοβουλία;
Είναι δυνατόν να μη γίνεται αντιληπτό πως η Ευρώπη-ως όραμα- έχει απομυθοποιηθεί πλήρως στα μάτια και τις συνειδήσεις των νεώτερων ανθρώπων και δικαίως;
Είναι δυνατόν να μην καταλαβαίνουν κάποιοι πως ακόμα και οι κρίσιμα αναγκαίες Μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν-έπρεπε να είχαν γίνει εδώ και χρόνια- είναι πλέον πλήρως δαιμονοποιημένες εφόσον αφέθηκαν να ταυτιστούν με τις Τρόικες και τους Τραπεζίτες;
Δεν ξέρω τι θα κάνουν.
Ξέρω, πως όσο βλέπω γύρω μας την βίαιη φτωχοποίηση και την διάλυση των πάντων τόσο λιγότερο θα μπορώ να υπερασπιστώ την ιδέα της Ευρώπης που αγάπησα.
Να το πω και αλλιώς: Δεν με ενδιαφέρει αν η «πρωτεύουσα» μου είναι η Αθήνα ή η Λευκωσία.
Ποσώς με θίγει αν αύριο είναι οι Βρυξέλλες ή το Στρασβούργο.
Το ζητούμενο είναι η πολιτική που εκπορεύεται.
Και αυτή, καθορίζεται από τις επιλογές των πολιτών.
Και η Αριστερά είτε είναι κλειστοφοβικό μαγαζί είτε παίζει παιχνίδια εξουσίας τοπικού χαρακτήρα αγνοώντας προκλητικά και επαίσχυντα την Ιστορία.
Θα μας παραδώσουν στο τέλος στις ορδές των απανταχού Μιχαλολιάκων και των ψυχοπαθών Κασσιδιάρηδων.
Η Ευρώπη, μετά Θάνατον.
twitter@pittasgeorge
*Το Hunger Games γυρίστηκε σε ταινία το 2012, με τον ίδιο τίτλο. «Μετά- αποκαλυπτική» ατμόσφαιρα που μεταφέρει απλώς ικανοποιητικά τον ζόφο του βιβλίου.
Γράφει: Γιώργος Πήττας
