Μια τέτοια παιδεία αξίζει σε όλα τα παιδιά, σε όλες τις κοινωνίες, σε όλους τους λαούς του κόσμου.
Είναι η παιδεία εκείνη που εφοδιάζει τα παιδιά της με ό,τι απαιτείται για να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες της κάθε εποχής. Τα τροφοδοτεί με τις απαραίτητες γνώσεις και ικανότητες που επιτρέπουν την υγιή μετάβαση και επιβίωση τους στην εκάστοτε κοινωνία. Τα φέρνει ενώπιον της πραγματικότητας, της αλήθειας, της επίγνωσης των αναγκών που διαμορφώνουν οι καταστάσεις. Μια παιδεία αντάξια του βάρους της ευθύνης της. Αυτήν πρέπει κανείς να διεκδικεί! Και εμείς, μιας κι απέχουμε κατά πολύ από μια τέτοια, δεν έχουμε άλλη επιλογή παρά να την διεκδικήσουμε.
Τι να ‘ναι, αλήθεια αυτό που καθίσταται εμπόδιο στην προσπάθεια επίτευξης ενός υγιούς εκπαιδευτικού συστήματος σε μια κατά τα άλλα Δημοκρατική, ελεύθερη και ανεξάρτητη κοινωνία; Ποιος να ‘ναι ο λόγος ύπαρξης μιας παιδείας που ρόλο έχει την στείρα και μονοδιάστατη εκπαίδευση; Προδήλως δεν διαπραγματευόμαστε την παιδεία όπως ο Πλούταρχος, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης κι ο Σωκράτης περιέγραψαν.
Μα τούτη δω κρύβεται πίσω απ’ το δάκτυλό της. Ντρέπεται να μιλήσει για την διαφορετικότητα, διστάζει να προάγει την κριτική σκέψη, αγνοεί την φυσική ανάγκη του ανθρώπου για αμφισβήτηση, κωφεύει για την εποικοδομητική διδασκαλία της ιστορίας και κλείνει τις στρόφιγγες της αβίαστης δημιουργικότητας και φαντασίας. Είναι αυτή η παιδεία που έχει συμβάλει εν πολλοίς στην αμορφωσιά και στην ημιμάθεια με ό,τι αυτά συνεπάγονται.
Και δεν είναι μόνο εκείνοι όσοι πραγματεύονται την ισοπέδωσή της ηθικά υπεύθυνοι, είναι κι αυτοί που συστρατεύονται μαζί τους – ηθελημένα ή μη. Εξάλλου, ποια “πηγή” έμπνευσης κι οράματος απέμεινε να γεννά εκείνους τους ανθρώπους που γίνονται παράδειγμα για τις νέες γενιές και κοινωνίες; Ποια “πηγή” απέμεινε να καλλιεργεί την ευθύνη αυτού του ρόλου; Έχουν στερέψει, βλέπετε, τέτοιου είδους “πηγές”.
Κάθε παιδί είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα, ένα ιδιαίτερο μυαλό, ένας “ελεύθερος” καλλιτέχνης. Το πρόβλημα είναι πώς θα καταφέρει να κρατήσει και να εξελίξει αυτά τα χαρακτηριστικά, μεγαλώνοντας. Εδώ είναι που διακρίνει κανείς τον καταστρεπτικό παράγοντα του φανατισμού, της ανθρώπινης μισαλλοδοξίας και προκατάληψης. Στοιχεία που εισχώρησαν και ρίζωσαν βαθιά στην παιδεία. Έτσι, μεγάλοι πια, έχουν ξεχάσει πως υπήρξαν τέτοια πλάσματα.
“Η ανατροφή των παιδιών μοιάζει με τα πλάσματα των κεραμοποιών”, λέγει ο Πλούταρχος “γιατί τον μαλακό πηλό τον πλάθουν όπως θέλουν, ενώ τον ψημένο δεν μπορούν να τον ματαπλάσουν. Το ίδιο και τα παιδιά”. Μα πριν ψηθεί ο πηλός μαζί με τα μυαλά εκείνα που θα είναι η αιτία αυτός ο κόσμος να προκόψει και να προοδεύσει, πρέπει καθείς εξ ημών να καταλαμβάνεται με προσωπική ευθύνη και υποχρέωση. Μόνο έτσι οπλίζεται η ανάγκη αναγέννησης της παιδείας. Μιας παιδείας υπερήφανης για τα τέκνα της, την κοινωνία της, την πολιτεία της. Μια παιδεία άξια μάνα.
Γράφει: Φρίξος Νικολάου
