Δοξασμένα και ελεεινά τείχη. Του Φρίξου Νικολάου

Αιώνες πριν, οι άνθρωποι οχύρωναν τα εδάφη τους με τείχη.

Αυτά, έπρεπε να χτιστούν τόσο ψηλά και γερά, ώστε να προξενούν φόβο στους εχθρούς, αλλά και να αντέχουν σε µια πιθανή πολιορκία. Σήμερα, τα «τείχη» των κρατών έχουν πάρει άλλη μορφή και σημασία. Εδαφική ακεραιότητα και εθνική κυριαρχία είναι ό,τι πολυτιμότερο «περικλείουν». Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, δοξάζονται απ’ τους λαούς. 

Τσιμεντένια τείχη και αγκαθωτά συρματοπλέγματα, ωστόσο, δεν έχουν καθορίσει μόνο τα γεωγραφικά όρια αυτής της γης, αλλά και τον χαρακτήρα του ανθρώπινου πράττειν και φέρεσθαι. Η ανύψωση τειχών στο μυαλό των ανθρώπων, ιδίως σε περιόδους κρίσεων, κατατείνει στην διέγερση πολιτικών, άκρως εξευτελιστικών για το ανθρώπινο είδος, αποστολή των οποίων είναι η διασπορά ρατσιστικού μίσους και βίας. Είναι τότε που τείχη επιβάλλονται, επεκτείνονται, και υποδουλώνουν πρώτα το πνεύμα και ύστερα το σώμα. 

Αποτελεί προϋπόθεση, άραγε, για την «επιβίωση» ημών η ανέγερση και διαιώνιση τέτοιων τειχών; Κίνδυνο, για τη συνέχιση της «ύπαρξής» τους, μάλλον διατρέχουν όλοι όσοι ύψωσαν το ανάστημα τους παράλληλα με αυτό των τειχών.  

Τείχη που κάθε άλλο παρά την ειρήνη, την αλληλεγγύη και τον αλληλοσεβασμό οικοδομούν και διαφυλάσσουν. Τείχη που πραγματεύονται ύπουλα τον στραγγαλισμό της ελευθερίας του πνεύματος, κατηγοριοποιώντας και απομονώνοντας τους ανθρώπους. Ετούτα οδηγούν στον εξτρεμισμό και φανατισμό κάθε είδους, δυνάμει των οποίων κακουργήματα εις βάρος της ανθρώπινης φύσης και ύπαρξης διεπράχθησαν και διαπράττονται. Ποιος κυριεύει ποιον λοιπόν; Εμείς τα τείχη ή αυτά εμάς; Καμία ειδοποιός διαφορά…. Όσο επιτρέπονται και πολλαπλασιάζονται εκείνες οι συμπεριφορές και νοοτροπίες που θέλουν τείχη να υψώνονται ανάμεσα στους ανθρώπους, άλλα τόσα θα είναι τα λιθαράκια που θα ενισχύουν και θα θεμελιώνουν αυτό τον σκοπό. 

Νοητά τείχη και συρματοπλέγματα εξέθρεψαν το φόβο και την καταπίεση, ενώ συνέβαλαν στη δυστυχία των λαών, γεγονός που έμελλε να οδηγήσει ανθρώπους σε ακραίες συμπεριφορές. Παρά ταύτα, δίνοντας μάχες απέναντι – πολλές φορές – και στον ίδιο του τον εαυτό, ο άνθρωπος κατάφερε να ισοπεδώσει τα πιο ανυπέρβλητα και βαθιά ριζωμένα στο χώμα και πνεύμα τείχη, δίνοντας τόπο στην ελευθερία, στη λύτρωση. 

Σήμερα, δεν βλέπει κανένα τείχος να απλώνεται μπροστά του. Τα τείχη κατεδαφίστηκαν, θα πουν. Κι όμως, αυτά, όχι μόνο υπάρχουν και θυματοποιούν ακόμα τον άνθρωπο, αλλά έχουν συνυπάρξει μαζί του ήσυχα, αρμονικά. Κι είναι φορές που μοιάζουν ίδια μ’ αυτά που είχε κάποτε κατεδαφίσει. Ωσάν να ορθώνονται ξανά, τον δοκιμάζουν πάλι.  

Κάποια – στεριωμένα τεχνηέντως – τα «φέρει» κανείς εν τη γένεσει του κι άλλα, βρίσκουν χώρο ένεκα των καιρών και ξεπηδούν. Τείχη που γίνονται η αιτία αθώοι άνθρωποι να πεθαίνουν και άλλοι να βρίσκονται υπό απειλή. Άνθρωποι μαραζώνουν φανατισμένοι και ορκισμένοι υπόδουλοι αυτών. Ζούμε υπό τη σκιά τους, γνωρίζοντας πως διόλου δεν τιμούν, μήτε εξυπηρετούν το ποιόν της ανθρώπινης φύσης. 

Η διέξοδος της ανθρωπότητας απ’ την ανασφάλεια, το φόβο, τη δυστυχία, την καταπίεση περνά μέσα απ’ τα τείχη τούτα. Είτε χαράσσουν το χώμα που πατούμε, είτε προκαθορίζουν βίαιες και φασίζουσες συμπεριφορές. Ο μόνος τρόπος λοιπόν, είναι η κατεδάφισή τους και ο απεγκλωβισμός του ανθρώπου από κάθε είδος ψυχικού και σωματικού εγκλεισμού που τον οδηγεί τελικά στην πνευματική καθυπόταξη.

Γράφει: Φρίξος Νικολάου