Το θέμα των βάσεων επανέρχεται στην επικαιρότητα μετά τη συμφωνία που υπεγράφη στο Λονδίνο.
Έχω καταγράψει λεκτικές και άλλες υπερβολές στον τρόπο παρουσίασης της είδησης. Υπήρξαν αναφορές για “απελευθέρωση εδαφών”, “Μεγαλώνει η Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτή η μεθόδευση διοχέτευσης πληροφοριών για τόσο σοβαρά θέματα αλλά και οι προσπάθειες εντυπωσιασμού είναι άκρως επικίνδυνες. Ουκ ολίγες φορές τα πάνελ έχουν πάρει φωτιά χωρίς να μπουν κάποιοι στη διαδικασία να μελετήσουν έγγραφα και συμφωνίες πριν να εκφράσουν άποψη. Αυτό διαβρώνει την αξιοπιστία όσων ενεργούν με αυτό τον τρόπο. Υπεύθυνα οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου θα πρέπει να μελετήσουν τους όρους της συμφωνίας και στη συνέχεια να τοποθετηθούν. Ανέκαθεν συζητείτο το συγκεκριμένο θέμα. Ο λόγος που δεν κατέληξαν σε συμφωνία στο παρελθόν ήταν γιατί η Βρετανία δεν συμφωνούσε σε ασφαλιστικές δεικλίδες οι οποίες θα απέτρεπαν με την ανάπτυξη στην περιοχή να αγοράσουν Βρεττανοί μεγάλος μέρος των περιουσιών. Η διεκδίκηση των βάσεων απο την Κυπριακή Δημοκρατία σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν ουσιαστικά αδιέξοδη.
Υπενθυμίζω στη συνέχεια την πορεία των γεγονότων σε σχέση με τις Βρεττανικές Βάσεις αλλά και στοιχεία ουσιαστικά της αρχικής συμφωνίας που υπεγράφη.
Τάσσος Παπαδόπουλος για το ψήφισμα της Βουλής
H Βουλή, σε ψήφισμα ημερομηνίας 19, Απριλίου ,2007,τόνισε ότι προσβλέπει στη μελλοντική απαλλαγή της Κύπρου από οποιαδήποτε παρουσία ή βάσεις στο έδαφος της και ότι θεωρεί τη μη εκπλήρωση των οικονομικών υποχρεώσεων της Μ. Βρετανίας προς την Κυπριακή Δημοκρατία ως παραβίαση της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης. Κάλεσε εκ νέου την Κυπριακή Κυβέρνηση να προβεί στα ενδεικνυόμενα διαβήματα προς την κυβέρνηση της Μ.Βρετανίας για καταβολή των οφειλομένων ποσών*. Ο τότε Πρόεδρος, Τάσσος Παπαδόπουλος σχολιάζοντας το ψήφισμα που ενέκρινε ομόφωνα η Βουλή για εκπλήρωση των οικονομικών υποχρεώσεων της Μ. Βρετανίας προς την Κύπρο, υπέδειξε ότι υπάρχει σωρεία επιστημονικών εκθέσεων από νομικούς από αρκετές χώρες, οι οποίες κατα καιρούς έχουν μελετηθεί.” Δεν ειναι σίγουρο”, είπε ο τότε πρόεδρος,” αν όλοι γνωρίζουν τι συνεπάγεται αυτή η διεκδίκηση, η οποία σε άλλους φαίνεται απλή, αλλά έχει πολύ σοβαρές περιπλοκές νομικής και πρακτικής φύσεως, αλλά και πολιτικής”.
Οι απαιτήσεις της Κ.Δ για χρηματικές αποζημιώσεις το 1973
Στις 31 Αυγούστου 1973, ο Χριστόδουλος Βενιαμίν, σε συνάντηση του με τον Ύπατο Αρμοστή Stephen Olver επέδωσε το λεγόμενο non paper με απαιτήσεις για χρηματικές αποζημιώσεις ύψους 64,26 εκ λιρών, και για κάθε νέο έτος αποζημιώσεις ύψους 9,6 εκ λιρών.
Η απάντηση των Βρετανών ήταν ότι, κατά την άποψη τους, τιμούσαν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν απο τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης, ότι δεν θεωρούσαν νομικώς βάσιμα τα ποσά και τις απαιτήσεις που παρουσιάστηκαν από πλευράς Κυπριακής Κυβέρνησης. Ήταν όμως έτοιμοι να διαβουλευτούν.΄Εθεταν, βέβαια, ως βασική προυπόθεση τη συμμετοχή των δυο κοινοτήτων στις διαβουλεύσεις. Προέβαλλαν ακόμη τη θέση ότι απο τα ποσά αυτά θα έπρεπε να ευεργετούνταν αμφότερες οι κοινότητες. Το τότε Υπουργικό Συμβούλιο έκανε λόγο για πονηρό ελιγμό των Άγγλων, προκειμένου να αποφύγουν την καταβολή οποιουδήποτε ποσού.
Ανώτατο – “Οι Βάσεις δεν είναι Κυρίαρχες”
Το 1991, το Ανώτατο δικαστήριο εξέδωσε απόφαση, σύμφωνα με την οποία οι Βάσεις δεν ειναι Κυρίαρχες. Για σκοπούς διεθνούς δικαίου , η συγκεκριμένη απόφαση δεν έχει καμμία ισχύ.
Με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαική Ενωση υπεγράφη το πολυσυζητημένο Πρωτόκολλο 3 .Το έδαφος των Βάσεων, ακόμη και μετά την ένταξη, δεν είναι ευρωπαικό έδαφος. Στο Πρωτόκολλο 3 διευκρινίζεται το καθεστώς των Βάσεων και αναγκάζονται οι Βρετανοί σε ένα βαθμό, να προσαρμοστούν με το Ευρωπαικό Κεκτημένο.
Ποια η αρχική συμφωνία μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η συμφωνία μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Κυπριακής Δημοκρατίας είχε ως ακολούθως:
To Hνωμένο Βασίλειο εν είδει δωρεάς θα κατέβαλλε προς την Κυπριακή Δημοκρατία το ποσό των 12 εκ. λιρών, για την πρώτη πενταετία ίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επιπλέον, η συμφωνία που υπεγράφη επέβαλλε την υποχρέωση διεξαγωγής διαβουλεύσεων μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, πριν τη λήξη της πρώτης πενταετίας, για την αναθεώρηση του ύψους της δωρεάς.
Στις 24 Μαρτίου 1965 η Βρετανική Κυβέρνηση υπέβαλε προς το Υπουργείο Εξωτερικών ένα βοηθητικό μνημόνιο (Aide Memoire) σύμφωνα με το οποίο αναγνώριζε τις οικονομικές της υποχρεώσεις αλλά, ταυτόχρονα,επικαλείτο ως πρόφαση την πολιτική κατάσταση στην Κύπρο και έθετε ως όρο ότι η οικονομική της βοήθεια θα έπρεπε να δινόταν προς όφελος ολόκληρου του λαού της Κύπρου ( Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων). Οι Τουρκοκύπριοι είχαν, στο μεταξύ, αποχωρήσει απο την εκτελεστική και νομοθετική εξουσία.
Τον Απρίλιο του 1970 ο τότε Υπουργός εξωτερικών της Κύπρου Σπύρος Κυπριανού, ζητά και πάλι την άμεση έναρξη διαβουλεύσεων. Ο Ύπατος Αρμοστής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κύπρο απάντησε ότι η κυβέρνηση του δεν είχε καμία νομική υποχρέωση για καταβολή οικονομικής βοήθειας και ότι οι οποιεσδήποτε οικονομικές υποχρεώσεις του Ην. Βασιλείου προς την Κύπρο εξουδετερώθηκαν από τις οικονομικές υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας προς το Ηνωμένο Βασίλειο. Αναφερόταν συγκεκριμένα στην αγορά και αξιοποίηση του στρατοπέδου Golden Sands στην Κύπρο το οποίο ανήκε στην κυριότητα του Ηνωμένου Βασιλείου. Υποστήριξε ακόμη ότι το ποσό της πρώτης πενταετίας παραχωρήθηκε για να ενισχυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία στα πρώτα χρόνια της ίδρυσης της .
Απο τότε η Κυπριακή Κυβέρνηση επανήλθε πολλές φορές χωρίς οποιοδήποτε αποτέλεσμα.
Γράφει: Ειρήνη Χαραλαμπίδου
