Η ολοκλήρωση της θητείας της κας Ελίζας Σαββίδου στο αξίωμα του Επιτρόπου Διοίκησης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και η εισήγηση του Προέδρου της Δημοκρατίας για διορισμό της κας Μαρίας Στυλιανού Λοττίδη έχει αναμοχλεύσει μια σειρά από σχόλια και έχει αναδείξει εκ νέου διάφορες παθογένειες του εν λόγω θεσμού και του τόπου γενικότερα …
Η εξέλιξη αυτή δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορους όλους και όλες εμάς που ασχολούμαστε καθημερινά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις παραβιάσεις τους από την διοίκηση και άλλα κέντρα εξουσίας. Ο θεσμός του Επιτρόπου Διοίκησης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποτέλεσε στο πρόσωπο της κυρίας Σαββίδου ένα σημαντικό συνεργάτη και συνοδοιπόρο μας τα τελευταία χρόνια στη μάχη για προάσπιση και προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών. Με την ευκαιρία της ολοκλήρωσης της θητείας της, θέλουμε να την ευχαριστήσουμε και δημόσια για την προσφορά της και της ευχηθούμε καλή συνέχεια στο νέο στάδιο της ζωής της.
Η προτεινόμενη Επίτροπος, η κα Στυλιανού Λοττίδη, πέραν από την στενή σχέση που διατηρεί το οικογενειακό της περιβάλλον με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος την προτείνει για Επίτροπο, και τους ισχυρούς δεσμούς με τα Μέσα Ενημέρωσης, στα οποία ο Πρόεδρος ενδεχομένως να προσβλέπει με τον διορισμό της, δεν έχει να επιδείξει μέχρι σήμερα οτιδήποτε σημαντικό το οποίο να καταδεικνύει ότι της παρέχει είτε τα ουσιαστικά είτε τα τυπικά προσόντα για το νευραλγικό πόστο που προτείνεται να αναλάβει. Αντίθετα, η κα Στυλιανού Λοττίδη μέχρι σήμερα έχει ασχοληθεί επαγγελματικά, εξ όσων γνωρίζουμε, αποκλειστικά με την υπεράσπιση του κράτους σε αστικές υποθέσεις μεταξύ του κράτους και πολιτών.
Θεωρώ ότι η συζήτηση και η κριτική δικαιολογημένα εστιάζει επίσης στο κραυγαλέο παραγκωνισμό αξιόλογων υποψηφιοτήτων για το θεσμό του Επιτρόπου, όπως αυτή του κ. Άριστου Τσιάρτα, μέχρι πρότινος προϊστάμενου της Ανεξάρτητης Αρχής κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων. Ο κύριος Τσιάρτας έχει αποδείξει έμπρακτα, στην μέχρι τώρα πορεία του, ότι κατέχει ως επαγγελματίας και ως προσωπικότητα τόσο τα τυπικά όσο και τα ουσιαστικά προσόντα που απαιτούνται για την επιτυχή άσκηση των καθηκόντων του θεσμού του Επιτρόπου Διοικήσεων και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η πρόταση του Προέδρου ενισχύει δυστυχώς την ανησυχία για μιαν άλλη παθογένεια της πολιτικής Αναστασιάδη όσον αφορά στον διορισμό ανεξάρτητων αξιωματούχων γενικότερα. Φαίνεται από τις μέχρι τώρα επιλογές του Προέδρου ότι το βασικό κριτήριο επιλογής της πλειοψηφίας των Ανεξάρτητων αξιωματούχων όπως για παράδειγμα στη Νομική Υπηρεσία και στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων το βασικό κριτήριο είναι η σχέση των διοριζόμενων αξιωματούχων με τον ίδιο τον Πρόεδρο και το στενό του πολιτικό συμφέρον. Μάλιστα οι επιλογές αυτές στις πλείστες περιπτώσεις βρίσκονται σε τέτοια αντιδιαστολή με τα προσόντα και κριτήρια που προβλέπει η σχετική νομοθεσία, ώστε να διερωτάται κανείς αν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει κάνει καν τον κόπο να διαβάσει τις σχετικές νομοθεσίες πριν προχωρήσει στους εν λόγω διορισμούς ημετέρων.
Ο προτεινόμενος διορισμός αναδεικνύει ταυτόχρονα μιαν άλλη παθογένεια που έχουμε επισημάνει κατά καιρούς χωρίς όμως να ληφθεί υπόψη: Ο θεσμός του Επιτρόπου Διοικήσεων με τον χρόνο έχει συγκεντρώσει συνεχώς νέα εξουσίες χωρίς να διαμορφωθεί και να διαφοροποιηθεί ανάλογα ο προσωποπαγής χαρακτήρας του. Το αποτέλεσμα αυτής της παθογένειας είναι από την μια να τείνει να καταστεί ένας συγκεντρωτικός, δυσλειτουργικός θεσμός με τεράστιες και πολύμορφες εξουσίες και αρμοδιότητες οι οποίες να καθίστανται ολοένα και πιο δύσκολο να ασκηθούν από ένα συγκεκριμένο πρόσωπο το οποίο να πρέπει να κατέχει και να συγκεντρώνει στο πρόσωπο του/της την απαιτούμενη τεχνογνωσία και προσόντα για άσκηση όλων αυτών των εξουσιών και αρμοδιοτήτων. Υπό αυτές τις περιστάσεις η επιλογή του/της Επίτροπου είναι καθοριστικής σημασίας για την ικανότητα και δυνατότητα ολόκληρου του θεσμού να αντεπεξέλθει στα καθήκοντα και τις αυξημένες υποχρεώσεις που η πολιτεία συστηματικά και χωρίς την απαιτούμενη στήριξη και μεταρρύθμιση του έχει αναθέσει.
Γράφει: Δώρος Πολυκάρπου
