Η κοινωνία της Κύπρου βρίσκεται σε μια ιδιότυπη αναστάτωση χωρίς κάποιος να μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια ποια θα είναι τα επακόλουθα.
Η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς είναι πλέον ανύπαρκτη. Υπάρχει, ορθώς, ένα κύμα αμφισβήτησης αλλά με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, σε σημείο που έγινε συνενοχή για την υπάρχουσα κατάσταση.
Είναι ποτέ δυνατόν σε μια μικρή χώρα, όπως η Κύπρος, να μην γίνονταν αντιληπτά από την ευρύτερη κοινωνία αυτά που λέγονταν στα διαφορά πηγαδάκια και σε κοινωνικές συνάξεις; Είναι ποτέ δυνατόν να κτίστηκε ένα άθλιο κοινωνικό σύστημα και η ίδια η κοινωνία να μην συμμετείχε και να μην γνώριζε; Αυτός που θα ισχυριστεί το αντίθετο είναι, είτε μεγάλος ψεύτης ή στην καλύτερη περίπτωση θα πρόκειται περί εξωγήινου, που δεν οσμίστηκε τη σαθρή κατάσταση που αναπτυσσόταν.
Μια κοινωνία που έχασε βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, που είχε πριν κάποιες δεκαετίες, και έφτασε στο σημείο να είναι μια κοινωνία νεόπλουτη και ξιπασμένη, χωρίς κοινωνικά αντανακλαστικά. Μια κοινωνία όπου οι περισσότεροι είναι σπουδαγμένοι αλλά ταυτόχρονα αμόρφωτοι. Μια κοινωνία ιδιοτέλειας, εγωισμού και απίστευτης ανοχής που καταλήγει σε ενοχή.
Μια κοινωνία που πρωτοστάτησε σε ανατροπές παγκόσμιων ηθικών και κοινωνικών κανόνων και εξέλεγε, επί σειρά ετών, ανθρώπους που είχαν συμμετοχή στην καταστροφή της Κύπρου το 1974. Ανθρώπους που εμπλέκονταν σε οικονομικά σκάνδαλα και σε υποθέσεις διαπλοκής, αλλά ήταν μάστορες στο βόλεμα και στο ρουσφέτι. Μια κοινωνία που καταπιέζει τους εργατικούς, τους κοινωνικά ευαισθητοποιημένους και μορφωμένους, τους τίμιους, τους πραγματικά προοδευτικούς που θέλουν να προσφέρουν στο τόπο και στην οικογένεια τους. Μια κοινωνία που ανήγαγε το ρουσφέτι και την αναξιοκρατία σε επιστήμη. Η ίδια υποκριτική κοινωνία που σήμερα μέμφεται και λοιδορεί όλους αυτούς που την βόλευαν για χρόνια. Η κοινωνία που κρατούσε στο πολιτικό σκηνικό τον κάθε ανάξιο, με μοναδικό προσόν το δήθεν “βοηθά τον κόσμο”, κοινώς, ήταν καλός ρουσφετάρχης.
Και δεν μιλώ για τους λίγους πολιτικούς που πραγματικά στέκονταν στα προβλήματα του κόσμου, αλλά σε αυτούς που διέπρεψαν στο ρουσφέτι, χωρίς καμία άλλη ικανότητα προσφοράς.
Ποια είναι αυτή η κοινωνία; Όλοι αυτοί που ψηφίζουν αν ο πολιτικός πάει στον γάμο του παιδιού τους ή στην κηδεία των συγγενών τους, χωρίς να μετρούν την εντιμότητα και την ουσιαστική ικανότητα ενός εκάστου να προσφέρει στον τόπο. Είναι όλοι αυτοί που βλέπουν την πολιτική σαν ποδοσφαιρικό αγώνα. Όλοι όσοι θεωρούν ότι ερχόμενοι σε αυτό τον κόσμο φέρουν και το κομματικό DNA, όπως το χρώμα των ματιών τους και δεν μπορούν να αλλάξουν κομματική τοποθέτηση γιατί είναι προσβολή προς τα «θεία». Μα, πώς να μην είναι, αφού είναι αποπολιτικοποιημένοι και με βαθειά ελλείμματα κοινωνικής παιδείας.
Είναι τυχαίο άραγε ότι ρωτούν νέους ανθρώπους σε έρευνες τι γιορτάζουμε την 1η Απριλίου και απαντούν τη μέρα που γιορτάζουμε τα ψέματα. Ευθύνη της πολυδάπανης παιδείας μας βέβαια αλλά η οικογενειακή ευθύνη που βρίσκεται ή περιμένουν τα πάντα από τους δασκάλους που τους κάνουν από 12 φορές εορτασμούς για κάθε επέτειο; Που είναι η οικογένεια για να συμβάλει να μην έχουμε μια αμαθή και χαζοχαρούμενη κοινωνία; Βέβαια η απάντηση είναι απλή.
Ποιοι φταίνε για την κατάντια της κοινωνίας; Οι άλλοι… Βρίσκουμε το άλλοθι μας για να κρίνουμε εκ του ασφαλούς ρίχνοντας πάντοτε το φταίξιμο σε τρίτους. Οι « ξένοι», λες και δεν είναι με τις δικές μας εξυπνάδες που καταστράφηκε ο τόπος δις. Το 1974 και το 2013. Στην πρώτη περίπτωση αυτοί οι πολίτες επέτρεψαν σε διακόσιους προδότες, είτε ανεγκέφαλους αλλά και λίγους ρομαντικούς που τους εκμεταλλεύτηκαν άλλοι, να φέρουν την καταστροφή στον τόπο. Το 2013 είτε με την ψήφο τους τα προηγούμενα χρόνια, είτε με την απραξία τους και με την εμπιστοσύνη που έδειχναν σε διάφορες αρχές έβαλαν το δικό τους λιθαράκι για να υποθηκευτεί οικονομικά η Κύπρος στους ξένους. Δεν φταίνε οι ξένοι που καραδοκούσαν εάν ο συνδυασμός της Κυπριακής πολιτικής ανικανότητας με την ανεξέλεγκτη τραπεζική ασυδοσία μας έφεραν σε αυτό το σημείο.
Φτιάξαμε το πανεπιστήμιο στην Κύπρο (μάλιστα κάποιοι κάναμε μέχρι και απεργίες πείνας για να γίνει) με σκοπό να πρωτοστατήσει στους αντικατοχικούς και κοινωνικούς αγώνες του λαού μας. Ποιους αγώνες; Να θυμίσω ότι όσοι διαδήλωναν ή συμμετείχαν σε ουσιαστικές αντικατοχικές εκδηλώσεις ήταν γραφικοί στην καλύτερη περίπτωση και επικίνδυνοι για την ηρεμία για τους πλείστους.
Όταν χάσαμε τη μεγαλύτερη πραγματικά ευκαιρία για επίλυση του Κυπριακού με τη δύναμη του λαού και οι τουρκοκύπριοι διαδήλωναν με κυπριακές σημαίες στη κατεχόμενη Λευκωσία, εμείς σφυρίζαμε αδιάφορα, γιατί είχαμε μια ανίκανη ηγεσία να καταλάβει τι γινόταν και να εμπνεύσει αλλά και μια κοινωνία σε καταναλωτικό αμόκ που απολάμβανε την πρόσκαιρη ευμάρεια της. Μια κοινωνία που έτρεμε μην χάσει το βόλεμα και τον εύκολο (δανεικό φυσικά) τρόπο ζωής της.
Η μεγαλύτερη διαδήλωση που έγινε ποτέ από την φοιτητική ένωση, ήταν όταν τους είπαν ότι θα μειωθούν οι κλίμακες νεοεισερχομένων στην δημόσια υπηρεσία. Δεν υπάρχει κατοχή, δεν υπάρχει λιτότητα και φτώχεια, δεν είναι άνεργοι οι γονείς τους, δεν είναι ζοφερό το μέλλον τους. Αυτή την κοινωνία έφτιαξαν, των βολεμένων και των υπολοίπων που ελπίζουν να γίνουν βολεμένοι. Μια κοινωνία που πούλησε την ψυχή της στο χρήμα και έχασε τις αξίες της, ξέχασε την κατοχή, ξέχασε την κοινωνική αδικία γιατί ο καθένας έβλεπε το σπίτι του λες και αν έβλεπε και τον δίπλα του θα ήταν αμάρτημα. Τον έβλεπε μόνον αν αγόραζε πιο ακριβό αυτοκίνητο από αυτόν ή αν έκτιζε μεγαλύτερο σπίτι για να τον ανταγωνιστεί.
Το ερώτημα είναι απλό. Υπάρχει ελπίδα με αυτές τις νοοτροπίες, τις στάσεις και συμπεριφορές; Θα γυρίσει ο ΗΛΙΟΣ μόνο όταν οι πολίτες της εργασίας, της γνώσης και της παραγωγής, οι οποίοι έχουν ήθος και εντιμότητα, βγουν μπροστά και σταματήσουν να ιδιωτεύουν, και συμμετέχουν στα κοινωνικά κινήματα και στα κόμματα. Να συμμετέχουν εκεί όπου οι μέτριοι και ιδιοτελείς τους απογοήτευσαν ή τους έκλειναν τη πόρτα κατάμουτρα για να βασιλεύουν οι ίδιοι και τα προσωπικά τους συμφέροντα.
Υπάρχει ελπίδα αν η παιδεία μας αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο και δεν περιορίζεται μόνο στο σχολείο, όταν οι πολίτες ξεκινήσουν να διεκδικούν, να απαιτούν να κρίνουν και να επικρίνουν. Όταν γίνουν πολίτες με κρίση και συνείδηση και όχι κομματικά πιόνια. Όταν μάθουν να χρησιμοποιούν την ψήφο τους επιβραβεύοντας και τιμωρώντας τους πολιτικούς για να ανεβεί το επίπεδο της πολιτικής. Όταν θα κατεβαίνουν στους δρόμους και τα κάθε λογής συμφέροντα θα νιώθουν την πίεση και την ανάσα τους. Όταν θα έχουν μνήμη και δεν λησμονούν το παρελθόν. Όταν θα τους ενδιαφέρει τι γίνεται γύρω τους τότε ναι, υπάρχει ελπίδα για να γυρίσει ο ΗΛΙΟΣ, διαφορετικά θα δύσει μια για πάντα και τα παιδιά μας θα ζήσουν εποχές παγετώνων.
Γράφει: Δημήτρης Παπαδάκης
