Μέχρι τώρα γνωρίζαμε την εχθρική εξαγορά εταιρειών και τη φιλική εξαγορά. Τις τελευταίες μέρες μάθαμε και για την υποχρεωτική. Αναφέρομαι ασφαλώς στην απόφαση της Τρόικας για ενσωμάτωση της Λαϊκής Τράπεζας στην Τράπεζα Κύπρου, μέσα στα πλαίσια της «αναδιάρθρωσης» (!) των δύο τραπεζών.
Στο άρθρο αυτό θα γίνει αναφορά γενικά στις συγχωνεύσεις εταιρειών.
Όταν γίνει μια συγχώνευση, συνήθως δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην οικονομική πτυχή του θέματος και λιγότερη σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού, αγνοώντας, ίσως, ότι μια συγχώνευση είναι καταδικασμένη να αποτύχει αν δεν γίνει σωστή διαχείριση των ανθρώπινων πόρων που προέρχονται από δύο διαφορετικούς οργανισμούς, οι οποίοι μέχρι πρόσφατα πιθανόν να ήταν και ανταγωνιστές.
Ο JeffreySonnenfeld, αυθεντία στη διεύθυνση ανθρώπινου δυναμικού, εισηγείται όπως η εταιρεία που αποκτά την άλλη, θα πρέπει να διαθέσει για θέματα προσωπικού, τουλάχιστον όσο χρόνο θα διαθέσει για τις οικονομικές πτυχές του θέματος. Πρέπει τόσο οι παλιοί όσο και οι νέοι υπάλληλοι να πεισθούν ότι οι εργοδότες τους νοιάζονται γι’ αυτούς και ότι τους θεωρούν στρατηγικούς συνεργάτες.
Πρώτο μέλημα της διεύθυνσης πρέπει να είναι να φέρει σε επαφή τους παλιούς και τους νέους υπαλλήλους και να τους εξηγήσει τα πασιφανή και τα πιθανά οφέλη που θα προκύψουν από τη συγχώνευση. Αυτό πρέπει να γίνει με διαφάνεια και ειλικρίνεια.
Στη συνέχεια, η εταιρεία πρέπει να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα των δύο οργανισμών. Π.χ. αν η εταιρεία που αποκτά την άλλη, φημίζεται για την επιθετική της πολιτική, το μάρκετινγκ κλπ, ενώ αυτή που αποκτάται πλεονεκτεί στην τεχνογνωσία, η πρώτη θα πρέπει να αξιοποιήσει αυτά τα δεδομένα χωρίς ιδεοληψίες και προκαταλήψεις. Κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο εγχείρημα γιατί συνήθως υπάρχει αντίδραση από τη μεσαία διεύθυνση των δύο εταιρειών. Δηλαδή, ενώ υπάρχει άριστη συνεργασία μεταξύ των ανώτερων ηγεσιών των δύο οργανισμών και το ίδιο συμβαίνει μεταξύ των υπαλλήλων τους, την ίδια στιγμή παρατηρείται μια σύγκρουση μεταξύ των διευθυντών που βρίσκονται στο ενδιάμεσο, μεταξύ υπαλλήλων και ανώτερης διεύθυνσης.
Σε περιπτώσεις συγχώνευσης εταιρειών που ασχολούνται ακριβώς με το ίδιο αντικείμενο, ιδιαίτερα στον τομέα των υπηρεσιών, σπάνια αποφεύγονται οι πρόωρες αφυπηρετήσεις. Σε καιρούς παχιών αγελάδων αυτό πιθανόν να μην είναι απαραίτητο, ούτε και τόσο τραγικό αν συμβεί, ιδιαίτερα αν οι αφυπηρετήσεις συνοδεύονται με κάποια αξιόλογη αποζημίωση. Εξ άλλου εύκολα μπορεί κάποιος να βρει δουλειά αλλού. Σε καιρούς κρίσεως όμως, η κατάσταση είναι τραγική και χρειάζονται πολύ λεπτοί χειρισμοί εκ μέρους της διεύθυνσης.
Πάνω απ’ όλα απαιτείται ειλικρίνεια και αποφυγή αμφιλεγόμενων ή παραπλανητικών υποσχέσεων. Μια δήλωση ότι «θα διαφυλαχθούν θέσεις εργασίας», διαφέρει πολύ από μια σαφή δήλωση ότι «θα διαφυλαχθούν όλες οι θέσεις εργασίας». Αν πρόκειται να υπάρξουν πρόωρες αφυπηρετήσεις καλύτερα αυτό να λεχθεί από την αρχή. Σε κανένα δεν αρέσει να χάνει τη δουλειά του, είναι καλύτερα όμως κάποιος να το ξέρει από την αρχή παρά να του το ανακοινώσει σε λίγες μέρες ένας αρμόδιος ο οποίος προηγουμένως τον διαβεβαίωνε ότι «θα διαφυλαχθούν θέσεις εργασίας». Χειρότερες δε, από τις μαζικές πρόωρες αφυπηρετήσεις, είναι οι σταδιακές, αφού το ηθικό του προσωπικού θα πέσει στο ναδίρ, φοβούμενο ότι ανά πάσα στιγμή θα έλθει και η δική του σειρά να χάσει τη δουλειά του.
Όταν μετά από μια συνένωση δύο οργανισμών είναι αναπόφευκτες οι πρόωρες αφυπηρετήσεις, αυτές πρέπει να γίνονται με τη σύμφωνο γνώμη των συντεχνιών που εκπροσωπούν τους υπαλλήλους. Αν είναι απλώς θέμα μείωσης των εξόδων προσωπικού, δεν αποκλείεται να υπάρξει συμφωνία για γενική μείωση των μισθών όλων των υπαλλήλων (τόσο του οργανισμού που αποκτά όσο και εκείνου που αποκτάται), ακόμη δε και γενική μείωση των απολαβών όλων των μελών της συντεχνίας του συγκεκριμένου κλάδου, προκειμένου να διαφυλαχθούν όλες οι θέσεις εργασίας. Αυτό μπορεί να γίνει αφού προηγηθεί ένα ελκυστικό σχέδιο πρόωρων αφυπηρετήσεων το οποίο να καλύπτει και τους δύο οργανισμούς. Ένα τέτοιο σχέδιο, μαζί με τις κανονικές αφυπηρετήσεις, θα μειώσουν κάθετα τα κόστα προσωπικού και έτσι θα χρειαστούν λιγότερες θυσίες (α) από αυτούς που δεν θα χάσουν τις δουλειές τους και (β) από τα υπόλοιπα μέλη της συντεχνίας του συγκεκριμένου κλάδου, σε περίπτωση που και αυτά θα κληθούν να συνεισφέρουν. Οι θυσίες αυτές θα πρέπει να είναι προσωρινές και η κατάσταση να επανέλθει στην προτεραία όταν επιτευχθεί ο στόχος της εταιρείας για μείωση των κόστων προσωπικού. Κάτι τέτοιο, παρόλο που είναι αυτονόητο, καλύτερα να συμφωνηθεί από την αρχή μεταξύ εργοδοσίας και συντεχνιών.
Ως επίλογο θα πρέπει να αναφερθούν τα εξής: Αν οι εργοδότες εννοούν κάθε λέξη ότι «το προσωπικό είναι το σημαντικότερο στοιχείο ενεργητικού τους», δεν υπάρχει καλύτερη ευκαιρία για να το αποδείξουν. Πρέπει συνεχώς να τηρούν ενήμερους τους υπαλλήλους και τίμια και ειλικρινά να τους εξηγήσουν ότι οι σημερινές τους θυσίες θα ανταμειφθούν όταν ο νέος οργανισμός, που θα προκύψει από τη συγχώνευση, θα αρχίσει να παρουσιάζει θετικά αποτελέσματα.
Γράφει: Δημήτρης Εργατούδης
