Πιστός στην εφαρμογή του προγράμματος διακυβέρνησης το όποιο έθεσε ως κύριο στόχο της προεδρίας μας τη λύση του κυπριακού προβλήματος, αφιέρωσα πάρα πολύ χρόνο και δυνάμεις για την υλοποίηση αυτής της πτυχής του προγράμματος διακυβέρνησης. Μεριμνήσαμε ώστε κατά τη διάρκεια των συνομιλιών με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ που δεν ήταν καθόλου εύκολες, ένεκα των συνεχών παρεμβάσεων της κατοχικής δύναμης προς την κατεύθυνση του κ. Ταλάτ, να διασφαλίσουμε μια στέρεα βάση πάνω στην οποία να χτίσουμε τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία.
Ποια ήταν αυτή η βάση; Αυτή η βάση ακούει στη μια και μόνη και αδιαίρετη κυριαρχία, στη μια ιθαγένεια και τη μια και μόνη διεθνή προσωπικότητα. Η προσπάθεια ήταν επίμονη και επίπονη και μας πήρε σχεδόν δυο χρόνια για να την ολοκληρώσουμε και να πετύχουμε σύγκλιση που δε χωράει αμφισβήτηση, για τα τρία λεγόμενα singles. Ολοκληρώθηκε δε, με την ολοκληρωμένη σύγκλιση για την κυριαρχία αρχές του 2010.
Η διατύπωση στην οποία καταλήξαμε, κλειδώνεται μέσα από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Εν τω μεταξύ, πρέπει να πούμε ότι στη διάρκεια του 2008 μέχρι το Γενάρη του 2010, παρόλο που περάσαμε μέσα από πολλές συμπληγάδες που δημιουργούσε η τουρκική αδιαλλαξία, πετύχαμε σοβαρότατες συγκλίσεις στον τομέα της διακυβέρνησης, πολλαπλασιάζοντας τις αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης, σε σύγκριση με τις αρμοδιότητες του σχεδίου Ανάν. Μέσα από τη σύγκλιση που σχετίζεται με τις αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης και των περιφερειακών κυβερνήσεων, των μονάδων της ομοσπονδίας, διασφαλίζετο η ενότητα του κράτους, η ενότητα της οικονομίας, καθώς και η ενότητα του λαού. Ενώ στις μονάδες της ομοσπονδίας παραχωρείτο ευρεία αυτονομία και ίσες εξουσίες απαγορεύτηκε ρητά η απόσχιση, η διχοτόμηση, ή η ένωση με άλλο κράτος.
Πετύχαμε σύγκλιση που αφορά την διασφάλιση και την εφαρμογή των τεσσάρων ελευθεριών. Μεγάλο επίτευγμα αποτέλεσε η σύγκλιση για ελεύθερη εγκατάσταση, αγορά ή πώληση περιουσίας, και άσκηση επαγγέλματος για όλους τους Κύπριους, σε όλη την επικράτεια της ομοσπονδίας. Εννοείται ότι εφαρμογή ορισμένων προνοιών θα γινόταν μετά από μια σύντομη μεταβατική περίοδο. Ο μόνος περιορισμός που ήταν αναγκαίος και που διασφαλίζει τη δικοινοτικότητα της ομοσπονδίας, αφορά στον τρόπο άσκησης του δικαιώματος ψήφου από τους Ελληνοκύπριους μόνιμους κάτοικους της τουρκοκυπριακής συνιστώσας μονάδας, ο αριθμός των οποίων θα υπερβαίνει το ποσοστό των Ελληνοκυπρίων οι οποίοι θα ασκούν όλα τα εκλογικά τους δικαιώματα σε αυτή τη μονάδα. Αυτοί οι Ελληνοκύπριοι θα ασκούν τα εκλογικά τους δικαιώματα στις εκλογές της ελληνοκυπριακής ομόσπονδης μονάδας. Σ’ αυτήν την σύγκλιση συμφωνήθηκε ότι θα γίνουν σεβαστές οι αναλογίες του 4 προς 1 μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, αλλά και γενικά μεταξύ ελληνόφωνων και τουρκόφωνων, όπως περιλαμβάνεται στις συνθήκες της Ζυρίχης.
Παρόλο που το θέμα της εγκατάστασης Τούρκων πολιτών δεν συμφωνήθηκε, νοουμένου ότι θα ζητούσαμε και τη συγκατάθεση της ελληνικής κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εντούτοις πρέπει να τονίσω ότι η κριτική που ασκήθηκε από πλευράς της τότε αντιπολίτευσης ήταν και λανθασμένη και άδικη. Η σύγκλιση αυτή δεν άνοιγε την πόρτα σε Τούρκους πολίτες να εγκαθίστανται ελεύθερα στην ομοσπονδιακή Κύπρο. Αντίθετα, έθετε περιορισμούς και έκλεινε την πόρτα. Όταν καταλήξαμε με τον κ. Ταλάτ στη διατύπωση ότι η κυριαρχία είναι μία και αδιαίρετη και εκπηγάζει ισότιμα από τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους, θεώρησα ότι κάναμε ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση λύσης του κυπριακού, λαμβανομένων υπόψη και των συγκλίσεων στις οποίες αναφέρθηκα, σε διάφορα άλλα ζητήματα.
Είναι τότε, που κάλεσα τον ηγέτη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κ. Νίκο Αναστασιάδη για να τον ενημερώσω και να ζητήσω τη στήριξη του για να προχωρήσουμε. Παρένθεση, μέχρι τότε ο κ. Αναστασιάδης κατηγορούσε τον πρόεδρο ότι είχε αιχμαλωτιστεί από το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ και δεν τολμούσε να προχωρήσει σε βάθος σ’ ότι αφορά στις συνομιλίες για επίλυση του κυπριακού, από φόβο μήπως τον εγκαταλείψουν οι τότε συγκυβερνώντες.
Λαμβάναμε υπόψη τις απόψεις των συγκυβερνώντων κόμματων, τα οποία ήταν πλήρως ενήμερα για τις προσπάθειες μας και για τις συγκλίσεις, αλλά η συνάντηση μου με τον κ. Αναστασιάδη στόχευε να τον διαβεβαιώσει ότι ήμασταν έτοιμοι να προχωρήσουμε, αν είχαμε τη στήριξη του, γιατί για εμάς πρωταρχικός στόχος ήταν η λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, λύση λειτουργική, βιώσιμη, που θα τερμάτιζε την κατοχή, θα επανένωνε το κράτος, το λαό και την οικονομία.
Ο κύριος Αναστασιάδης αντέδρασε φραστικά βίαια και εξαπόλυσε εφ’ όλης της ύλης επίθεση, την οποία ερμηνεύω ως την απαρχή μιας εξοντωτικής αντιπολίτευσης εφ’ ‘όλης της ύλης, για τη δημιουργία προϋποθέσεων κατάληψης της εξουσίας. Αυτό νομίζω ότι επαληθεύτηκε από τα γεγονότα που ακολούθησαν.
Μετά από ένα χρόνο διακυβέρνησης και μετά από κάμποσες περιπέτειες ο πρόεδρος Αναστασιάδης επανέρχεται αφού εξετέθει η δική μας πλευρά να δεχτεί συμφωνία για τα τρία singles η οποία τουλάχιστον στο θέμα της κυριαρχίας δεν είναι τόσο καθαρή, όσο αυτή στην οποία στην οποία είχαμε καταλήξει. Γίνεται λόγος για εξωτερική κυριαρχία η οποία αφορά τα κράτη – μέλη των ΗΕ και αφήνεται η δυνατότητα να αιωρείται η ύπαρξη και εσωτερικής κυριαρχίας των ομόσπονδων μονάδων. Δεύτερον, παραχωρείται ευθύς εξ’ αρχής το κατάλοιπο εξουσίας στις περιφέρειες. Είναι ζήτημα που δεν το θεωρούμε θέμα αρχής, αλλά θα μπορούσαμε να το διαπραγματευτούμε. Εμείς το αφήσαμε για το τέλος.
Τρίτον, και η διατύπωση για την ιθαγένεια θα μπορούσε να ήταν καλύτερη και τέταρτον, διερωτόμαστε αφού θα αποφάσιζε να αποδεχτεί ο πρόεδρος το περιεχόμενο αυτού του ανακοινωθέντος, γιατί περίμενε να συναντηθεί με την κυρία Νούλαντ, δίνοντας το δικαίωμα σε καλοθελητές και μη να σκέφτονται ότι προχώρησε κατόπιν πιέσεων των Αμερικανών.
Κατά τα άλλα ο πρόεδρος Αναστασιάδης αποδεικνύει ότι όντως είναι πρόεδρος της κρίσης. Γιατί ως τώρα με τις αποφάσεις του για το bail-in, δηλαδή για την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων με ίδια μέσα, και το κούρεμα των καταθέσεων που ισοδυναμεί με κούρεμα της κυπριακής οικονομίας, καθώς και με τους χειρισμούς τους σε ότι αφορά στην έναρξη διαπραγματεύσεων για το κυπριακό, αντί να οδηγεί σε έξοδο από την κρίση, οδηγεί σε βάθεμα της σε όλους τους τομείς.
Καταστροφικό μνημόνιο στην οικονομία, χειρισμοί στο Κυπριακό που αφήνουν στο τραπέζι κάποια κέρδη και για τον κύριο Έρογλου και για την Τουρκία, καθώς και κρίση στο κυβερνητικό σχήμα. Αυτά, έτσι για αποκατάσταση της αλήθειας. Θέλω να επαναλάβω με έμφαση, ότι τόσο η καθημερινή πραγματικότητα, όσο και η ιστορία γενικότερα δικαιώνουν το ΑΚΕΛ. Αυτό να το συνειδητοποιήσουν οι ΑΚΕΛιστές, να αντλήσουν δύναμη, να ορθώσουν ανάστημα, όπως ταιριάζει στους κομμουνιστές.
Γράφει: Δημήτρης Χριστόφιας
