Απ’ τον φλοίσβο που προκαλούν τα κύματα σε μια ερημική ακρογιαλιά, μέχρι το κελάρυσμα του νερού στα τζάμια ενός μικρού δωματίου απ’ τη βροχή και με μια αίσθηση γλυκιάς μελαγχολίας, ίσως τελικά η απόσταση μεταξύ Λάρνακας-Λονδίνου να μην είναι δα και τόσο μεγάλη.
Με το τέλος του καλοκαιριού, το ταξίδι της επιστροφής στο Λονδίνο μοιάζει πάντα με ταξίδι απ’ το γαλάζιο στο γκρίζο, από το γνωστό στο άγνωστο.
Ένα παρόμοιο συναίσθημα μοιράζονται κι άλλοι Κύπριοι, ίσως περισσότεροι από παλαιότερα, νέοι, απόφοιτοι ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, που οι συνθήκες και η ανάγκη τούς στέλνουν στο εξωτερικό, στην αναζήτηση εργασίας, ή στην ήδη υπάρχουσα εργασιακή τους θέση εκεί. Αν μη τι άλλο, με την πιθανότητα επαγγελματικής αποκατάστασης να μοιάζει με όνειρο θερινής νυκτός στο νησί μας, η εξερεύνηση των επιλογών καθώς και της αγοράς μιας άλλης χώρας μέσω ενός μεταπτυχιακού, εμφανίζεται ως επιτακτική ανάγκη εκεί που στο παρελθόν μπορούσε να είναι μια διαφορετική επιλογή. Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ελβετία, Λουξεμβούργο, Σουηδία. “Πάω για ένα χρόνο για αναγνώριση”. Κι έπειτα δουλειά, “μόνο για λίγο”, “γιατί είναι καλά τα λεφτά”, “μέχρι να φτιάξουν τα πράγματα” και να γυρίσουμε. Και μένεις για ακόμη ένα χρόνο..κι άλλο έναν..για πέντε κι άλλους τόσους. Κι ενώ στην επιλογή τα χρόνια είναι φωτεινά στην ανάγκη είναι πιο δύσκολο να δεις τον ήλιο.
Τον περασμένο Ιούλιο, η Eurostat κατέγραψε 16000 νέους κάτω των 25 ετών ως άνεργους καθώς και 5.1% αύξηση του ποσοστού ανεργίας σε σχέση με τον περασμένο Ιούλιο, με τον συνολικό αριθμό ανέργων να αγγίζουν τις 78000. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση προσανατολίζεται σε πάγωμα προσλήψεων στο δημόσιο μέχρι και το 2016 καθώς και σε μειώσεις μισθών στο δημόσιο και ημιδημόσιο τομέα, όπως επίσης και μείωση συντάξεων και προφανώς—τι άλλο;—αύξηση φόρων. Κι όλα αυτά με μεσοπρόθεσμο στόχο την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 4% μέχρι το 2017.
Τα πράγματα, δυστυχώς, διαγράφονται ως ιδιαίτερα δύσκολα και η κατάσταση δε φαίνεται να βελτιώνεται σύντομα παρ’ όλη την παραφιλολογία περί σωτηρίας μας μέσω του φυσικού αερίου (ΦΑ). Να σημειώσω εδώ για πρακτικούς λόγους ότι έσοδα από την εξόρυξη ΦΑ αναμένονται το συντομότερο κάπου στο 2018 κι αυτά πιθανότατα θα χρησιμοποιηθούν σε μεγάλο βαθμό για την αποπληρωμή του εξωτερικού μας χρέους. Μ’ αυτή την αφαιρετική λογική και μόνο, συνδυαζόμενη με την πληγή της φερεγγυότητας του μέχρι πρότινος διογκωμένου τραπεζικού μας συστήματος, αναμένεται να επιστρέψουμε στο βιοτικό επίπεδο που συνηθίσαμε, στην καλύτερη περίπτωση, έπειτα από τουλάχιστον 10 χρόνια, αν επιστρέψουμε ποτέ σε κάτι τέτοιο. Μέχρι τότε, η προσμονή του γυρισμού απλά θα παρατείνεται και κάθε Σεπτέμβρη το ταξίδι από το μεσογειακό κλίμα προς τον κρύο ευρωπαϊκό βορρά θα είναι για αρκετούς αναπόφευκτο.
Συζητώντας τα όλα αυτά με ένα φίλο εκ Κρήτης, προ μερικών ημερών, σε μια γραφική Pub του Λονδίνου, με τη βροχή να ταλαιπωρεί τη διάθεση μας, τη μπύρα να την αναπτερώνει κι αναπολώντας το καλοκαίρι που μόλις μετά δυσκολίας αφήσαμε πίσω μας, μου είπε:
“Ρε ‘συ, απ’ ότι φαίνεται, έχετε μπει κι εσείς στη δύνη της τρόικα. Αν κρίνω απ’ τα δικά μας…η Ελλάδα μάς έχει μείνει μόνο για τα καλοκαίρια!”
Μόνο για τα καλοκαίρια.
Δεν είμαι απαισιόδοξος. Απλά, αναγνωρίζω κι εγώ όπως πολλοί άλλοι, την κατάσταση που μας χαρακτηρίζει. Κι αυτή η αναγνώριση είναι επιτακτικής ανάγκης προκειμένου να μπορέσουμε να ανακάμψουμε το συντομότερο δυνατό, ο καθένας μας ξεχωριστά και σε προσωπικό επίπεδο καθώς και η χώρα μας στο σύνολο της.
Το καλό είναι πως οι οικονομικές αντιξοότητες που ταλανίζουν τη γενιά μας καλλιεργούν ανθρώπους με μια ιδιαίτερη συνείδηση, ικανούς να αναγνωρίσουν την αξία του τόπου τους πολύ περισσότερο από όσο θα μπορούσαν αν δεν τον εγκατέλειπαν ποτέ. Που κρατούν επαφή μ’ αυτόν, που ανησυχούν, που ενημερώνονται και πολιτεύονται ενεργά από μακριά. Ανθρώπους που αναπτύσσουν μια διαίσθηση ικανή να αναγνωρίσει το συναίσθημα απ’ τα μάτια και μόνο, όταν ακούει κάποιον να μιλάει για ένα Πάσχα μακριά από το σπίτι, χωρίς οβελία, για ένα στριφτό τσιγάρο έξω στη βροχή, για έναν καφέ σε ένα στενόχωρο δωμάτιο μιας φοιτητικής εστίας με τον ήχο απ’ τις σταγόνες της βροχής στο τζάμι και με το βλέμμα στραμμένο σε ένα γκρίζο σκηνικό, μα τη καρδιά στραμμένη στο γαλάζιο της θάλασσας. Ανθρώπους που κρατάνε αυτό το γαλάζιο και το κάνουν ένα νησί μέσα στο γκρίζο και που το μεγαλώνουν καθώς ψάχνουν—όπως όλοι μας—ευτυχία μέσα στην επιλογή ή μέσα στην ανάγκη.
Η γενιά αυτή μπορεί να επιστρέψει ή μπορεί να χτίσει μια άλλη ζωή, κάπου αλλού. Θα έχει όμως ούτως ή άλλως πολλά να προσφέρει στον τόπο που κάποτε δεν μπόρεσε να την κρατήσει. Καλή χρονιά λοιπόν—αν οι χρονιές ξεκινάνε τον Σεπτέμβρη—και καλή δύναμη σε όλους. Τα καλύτερα έπονται.
Γράφει: Χρίστος Χατζηνικολή
