Στις 19 Σεπτεμβρίου 2011, όταν το τρυπάνι της Noble έμπαινε στο βυθό του Οικοπέδου 12, η Τουρκία είχε δεχτεί μια μεγάλη διπλωματική και πολιτική ήττα.
Η μεθοδικότητα, αποτελεσματικότητα και η σωστή πολιτική στο κυπριακό, είχαν επιτρέψει στη μικρή και ημικατεχόμενη Κυπριακή Δημοκρατία να διανύσει μια σημαντικότατη απόσταση και να επιβεβαιώσει ότι είμαστε κάτοχοι υδρογονανθράκων. Να συνάψει συμφωνίες οριοθέτησης της ΑΟΖ με τα γειτονικά κράτη, να συνάψει συμφωνίες εκμετάλλευσης με εταιρείες και εν μέσω τουρκικών απειλών και προκλήσεων, να μπει τελικά το τρυπάνι στο βυθό και να συναντήσει το Φυσικό Αέριο. Ο επιτυχημένος δεύτερος γύρος αδειοδότησης και η υπογραφή των συμβολαίων το Γενάρη του ΄13 αποτέλεσε για την τουρκική εξωτερική πολιτική ακόμα ένα ισχυρό ράπισμα.
Οι εξελίξεις αποτέλεσαν για την Κυπριακή Δημοκρατία μια από τις σημαντικότερες θετικές εξελίξεις μετά το 1974. Επιτρέπουν τη σύναψη συμμαχιών με γειτονικά κράτη. Αναδεικνύουν το ρόλο της ευρύτερης περιοχής για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Αναδεικνύουν το στρατηγικό ρόλο της Κύπρου, ως παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή. Και το πιο σημαντικό: δημιουργούν για την Τουρκία και άλλους «βασικούς παίκτες» των εξελίξεων στο κυπριακό σοβαρό κίνητρο για τη λύση του κυπριακού.
Η Τουρκία φέρεται τον τελευταίο ενάμιση χρόνο να έχει πάρει σημαντικές αποφάσεις. Αυτό νομίζω καταδεικνύει η προσεκτική εξέταση των ενεργειών της σε σχέση με την κυπριακή ΑΟΖ τους τελευταίους μήνες. Ο άξονας αυτών των αποφάσεων είναι νομίζω η απαράδεχτη και προκλητική θέση να μην επιτρέψει νέες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ που ενδεχόμενα να διασαλέψουν προς το χειρότερο για την ίδια την Τουρκία τους συσχετισμούς δυνάμεων στην περιοχή. Οι προκλήσεις δεν είναι μόνο σημερινές. «Συμφωνία» με ψευδοκράτος σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει «νομική βάση» για τις σημερινές αντιδράσεις. Γεωτρήσεις στην κατεχόμενη Κύπρο στη βάση της λογικής «μια εσείς, μια εγώ». Συνέχιση των «ερευνών» στην κυπριακή ΑΟΖ. Και το αποκορύφωμα: η «δέσμευση» οικοπέδων για «έρευνες» που μπορεί να σημαίνουν και γεώτρηση! Δεν ξέρω πόσοι πραγματικά έχουν αντιληφθεί το μέγεθος της πρόκλησης. Σε οποιαδήποτε χώρα που θα υπήρχε επαρκής δυνατότητα αντίδρασης μια τέτοια ενέργεια θα ερμηνευόταν ως Casus Belli.
Οι τουρκικοί στόχοι είναι ξεκάθαροι: διασφάλιση ρόλου στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και τους ενεργειακούς πόρους, είτε αυτόνομα, είτε μέσω της εκμετάλλευσης των τουρκοκυπρίων, ματαίωση των σχεδίων για τερματικό υγροποίησης και διοχέτευση του αερίου μέσω των τουρκικών αγωγών, ακύρωση οποιωνδήποτε περαιτέρω ενεργειών της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ μας (η διπλωματική ήττα του οικοπέδου 12 δικαιολογείται από την Τουρκία με τον εξής τρόπο: στη δική της ανάλυση το σημείο γεώτρησης παρουσιάζεται στην ΑΟΖ του Ισραήλ).
Οι μέχρι σήμερα χειρισμοί στο ζήτημα του Φυσικού Αερίου υπήρξαν σωστοί και μας έδωσαν αυτό το επίτευγμα, που δεν είμαι σίγουρος εάν εκτιμάται στο πραγματικό του μέγεθος από τον κυπριακό λαό. Οι χειρισμοί αυτοί δεν μπορεί παρά να υπήρξαν και να είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με τους χειρισμούς για το κυπριακό. Αποτελούν ένα στρατηγικό πλεονέκτημα, ένα σοβαρό κίνητρο για τη λύση. Έχω πει και στο παρελθόν ότι η ύπαρξη πηγών ενέργειας για ένα κράτος μπορεί να λειτουργήσει στα χρόνια του ιμπεριαλισμού που διανύουμε, είτε σαν ευλογία είτε σαν κατάρα. Για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι, η παγκόσμια ιστορία αποδεικνύει ότι για μικρά και ευάλωτα κράτη συνήθως λειτουργεί σαν κατάρα, ιδιαίτερα όταν παρασύρονται σε λανθασμένους χειρισμούς.
Εμείς αυτό το πλεονέκτημα μπορούμε να το μετατρέψουμε σε ευλογία. Με σωστούς, διεκδικητικούς και συνάμα πραγματιστικούς χειρισμούς στο κυπριακό που δεν θα εκθέτουν τη δική μας πλευρά. Και δυστυχώς τον τελευταίο ενάμιση χρόνο οι χειρισμοί μας δεν υπήρξαν οι καλύτεροι. Με άξονα τον αμετάθετο στόχο για λύση του κυπριακού. Με μια επιτυχία μιας λύσης win-win για όλους.
Με διεθνή στήριξη. Χωρίς διεθνή στήριξη τίποτα δε θα επιτυγχάναμε μέχρι σήμερα και τίποτα δεν μπορούμε να επιτύχουμε. Με αξιοποίηση παραδοσιακών φίλων χωρών, νέων συμμάχων, του Συμβουλίου Ασφαλείας. Με μια πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική. Την οποία σήμερα δεν έχουμε. Τονίζοντας παντού ότι ο έλεγχος της Νοτιοανατολικής Μεσογείου από την Τουρκία δε συμφέρει σε κανένα. Ποιος θέλει την Τουρκία μερικές δεκάδες χιλιόμετρα από το Ισραήλ και την Αίγυπτο; Σίγουρα οι χώρες αυτές τρομοκρατούνται σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ρωσία, ΗΠΑ, ΕΕ θέλουν μια Τουρκία να μετατρέπεται ουσιαστικά σε υπερδύναμη ελέγχοντας γεωγραφικά περιοχές στον Καύκασο, στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο από πάνω; Δεν νομίζω.
Ο διεθνής ρόλος της Τουρκίας δυστυχώς αναβαθμίζεται σημαντικά με τις νέες εξελίξεις. Η Τουρκία αποτελεί για το ΝΑΤΟ το ανάχωμα μεταξύ Ευρώπης και ακραίων Ισλαμιστών. Αποκτά ιδιαίτερη σημασία λόγω της κρίσης στην Ουκρανία και τη σημασία των φυσικών πόρων της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Δεν προκαλεί τυχαία, σκαιότατα, τη συγκεκριμένη στιγμή. Θέλει μεγιστοποίηση ωφελημάτων από τον Αμερικανο- Νατοϊκό παράγοντα.
Αυτή τη στιγμή με ενότητα, συστράτευση, σωστή εξωτερική, πολυδιάστατη πολιτική, σωστούς χειρισμούς στο κυπριακό και ανάδειξη των γεωστρατηγικών διακυβευμάτων στην περιοχή πρέπει να αντιμετωπιστεί η τουρκική προκλητικότητα. Οριστική λύση στον κίνδυνο κλιμάκωσης της έντασης και ακραίων περιπετειών στην περιοχή με επίκεντρο την ενέργεια, θα δώσει μόνο μια συνολική, βιώσιμη και σωστή λύση του κυπριακού.
Γράφει: Χρίστος Χριστοφίδης
