Θα μιλήσω για την κρίση με το μπάχαλο των ΔιοικητοΕισαγγελεο ΔικηγοροΑρίστων και για τις «Πατάτες Αντιναχτές» από μια άλλη οπτική γωνία.
Η σάτιρα είναι πολύ σοβαρή υπόθεση. Τα όρια της σάτιρας και της κωμωδίας σε μια κοινωνία, διαχρονικά αποτελούν ένδειξη των ορίων της ανοχής, της αποδοχής της άλλης άποψης. Εν γένει της Δημοκρατίας σε μια κοινωνία. Διαχρονικά: από την κανιβαλιστική σάτιρα του Αριστοφάνη σε πρόσωπα και καταστάσεις στην Αθήνα και αλλού μέχρι το σύγχρονο πολυσυζητημένο παράδειγμα του Charlie Hebdo.
Ο Αριστοφάνης για παράδειγμα στις «Όρνιθες» σατιρίζει καυστικότατα την «αδηφαγία» των θεών και η Charlie Hebdo αγγίζει- συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς- τα ιερά και τα όσια θρησκειών.
Ακριβώς δηλαδή αυτό: να μπορεί η σάτιρα να αγγίξει ακόμα και ζητήματα που σε μια κοινωνία θεωρούνται «ιερά και όσια». Και να υπηρετηθεί μια βασική αρχή της Δημοκρατίας: τίποτε στη Δημοκρατία δεν είναι υπεράνω κριτικής.
Βέβαια η σάτιρα είναι μια άλλη άποψη. Ούτε πανάκεια, ούτε και η σάτιρα ή οποιαδήποτε άλλη μορφή τέχνης έχει το αλάθητο. Για παράδειγμα, δεν δικαιώθηκε ο Αριστοφάνης από την ιστορία, όταν στις «Νεφέλες» ισοπέδωνε σατιρικά το Σωκράτη και την καινοτόμο σκέψη του. Παρέμεινε βέβαια το κείμενο διαχρονικό. Ως κριτική ενός ασύδοτα κενού «εκμοντερνισμού» που συχνά- πυκνά εμφανίζεται στις κοινωνίες.
Χωρίς να συγκρίνουμε είτε με τον Αριστοφάνη, είτε με το Charlie Hebdo, έτσι και το δημοφιλές τηλεοπτικό πρόγραμμα «Πατάτες Αντιναχτές» το οποίο για μια δεκαετία έχει καθιερωθεί στην κυπριακή κοινωνία: δεν έχει πάντα δίκαιο, κάπου μπορείς να συμφωνείς ή να διαφωνείς, κάποια αστεία είναι λιγότερο ή περισσότερο πετυχημένα, αλλά όπως κάθε σατιρική εκπομπή αποτελεί, όταν επιτελεί το ρόλο της, μια άμυνα απέναντι στην εκάστοτε εξουσία.
Η πιο σοβαρή κριτική που έχω διαβάσει για τέτοιου είδους εκπομπές έγκειται στο γεγονός ότι διεθνώς, τέτοιου είδους εκπομπές προσφέρουν «τηλεοπτική εκτόνωση». Και δεν ασχολούνται συνήθως με μια από τις ισχυρότερες, εάν όχι την ισχυρότερη, μορφή εξουσίας που είναι το μεγάλο κεφάλαιο και η πλουτοκρατία.
Σίγουρα όμως δεν είναι αυτή την κριτική που έχει υπόψη η κυβέρνηση Αναστασιάδη όταν βάζει στο στόχαστρο εδώ και καιρό τις «Πατάτες Αντιναχτές» και την ποιότητα της Δημοκρατίας στον τόπο μας.
Οι «Πατάτες Αντιναχτές» έγιναν δημοφιλείς γιατί έσπασαν ταμπού. Γιατί έδωσαν χαρακτήρες της διπλανής πόρτας και μας βοήθησαν ως κοινωνία να δούμε το πρόσωπό μας στον καθρέφτη.
Και κάποτε αυτό το πρόσωπο θυμίζει το Φουτούλη.
Γιατί έχουν χιούμορ και στηρίζονται σε υπαρκτές, αντικειμενικές καταστάσεις. Είναι πάντοτε επιτυχημένα όσα πράττουν και λεν; Όχι βέβαια.
Αλλά να τις κλείσεις; Γιατί η σάτιρά τους σε ενοχλεί;
Η κυβέρνηση λοιπόν και το κυβερνών κόμμα έχουν εδώ και καιρό βάλει στο στόχαστρο την εν λόγω εκπομπή και μεθοδεύουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το κλείσιμό της. Γιατί ενοχλεί.
Είναι αυτό σημαντικό;
Είναι! Γιατί σχετίζεται με το επίπεδο της Δημοκρατίας σε αυτό τον τόπο. Με τα όρια της ελευθερίας έκφρασης και της ανοχής. Με τη δύναμη να αντέχεις μια άλλη άποψη, μια άλλη οπτική γωνία.
Και οι κυβερνώντες παρουσιάζονται αυταρχικοί, χωρίς ανοχή, απολυταρχικοί και κάθετοι. Χολυγουντιανοί καουμπόι.
Κάτι σαν το Χάσικο στις Πατάτες Αντιναχτές. Αποφασίζω και διατάσσω και δεν σηκώνω μύγα στο σπαθί μου.
Προηγήθηκε και το κλείσιμο της έκθεσης φωτογραφίας της Accept και πολλά άλλα ανησυχητικά…
Πως συνδέονται όλα αυτά με την κορυφαία κρίση που εμφανίζεται τις τελευταίες μέρες στην κυπριακή κοινωνία;
Την κρίση των ΔιοικητοΕισαγγελεοΔικηγοροΑρίστων;
Πρόκειται και εδώ νομίζω για ένα ζήτημα κυρίως δημοκρατικής λειτουργίας. Που αγγίζει παθογένειες της κυπριακή κοινωνικής και πολιτικής ζωής.
Τι κρύβεται πίσω από αυτή την ακραία διαμάχη που παρακολουθούμε όλοι έκπληκτοι τις τελευταίες μέρες; Μήπως μια διαφωνία χαρακτήρων; Χειρισμών; Είναι ζήτημα απλά ικανοτήτων; Διαφθοράς;
Είναι βέβαια και όλα τα πιο πάνω.
Είναι όμως κυρίως μια σύγκρουση του κατεστημένου της πλουτοκρατίας εντός της κυπριακής κοινωνίας σε μια περίοδο που ξαναμοιράζεται η πίτα του πλούτου.
Των μεγάλων δικηγορικών γραφείων με τις αμοιβές των εκατομμυρίων. Που ότι πέτρα και να σηκώσεις κρύβονται από κάτω…
Των ντόπιων και ξένων πλουτοκρατών που λυμαίνονται για χρόνια τον πλούτο που παράγει συλλογικά η κυπριακή κοινωνία…
Των θυγατέρων, των υιών, των συμπεθέρων και λοιπών συγγενών και οικογενειών που θυμίζουν εδώ και χρόνια την οικογένεια του Ντον Κορλεόνε…
Όλων αυτών που ενώ η μέση κυπριακή οικογένεια έχασε το 30% των εισοδημάτων της το τελευταίο χρονικό διάστημα, αυτοί αυξάνουν περαιτέρω τα κέρδη τους (βλέπε έρευνα Ινστιτούτου Εργασίας).
Πάνω στη ράχη του κυπριακού λαού.
Ενός λαού που νιώθει αγανακτισμένος, αηδιασμένος και ηττημένος.
Ενός λαού που οφείλει να σηκωθεί επιτέλους όρθιος και να αντιπαρατεθεί με τις γενεσιουργές αιτίες της κακομοιριάς του. Να βρει τη ρίζα.
Και τους μεγάλους πολιτικούς στόχους που μπορούν να εμπνεύσουν την κοινωνία:
- Τη λύση του κυπριακού, την απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας και του λαού μας
- Τη σωτηρία της κοινωνίας, τη δημοκρατία, την ισονομία
Και όχι όπως έγραφε ο Βάρναλης να διερωτάται:
«- Φταίει το ζαβό το ριζικό μας!
– Φταίει ο Θεός που μας μισεί!
– Φταίει το κεφάλι το κακό μας!
– Φταίει πρώτ’ απ’ όλα το κρασί!
Ποιος φταίει; ποιος φταίει; Κανένα στόμα
δεν το βρε και δεν το ‘πε ακόμα.»
Είναι πρώτιστα διαμάχη Δημοκρατίας και Πλουτοκρατίας.
Εάν θα κάμνει κουμάντο δηλαδή ο Δήμος, ο λαός, ή η μικρή τάξη των πανίσχυρων πλουτοκρατών χειραγωγώντας το λαό. Όπως συμβαίνει τώρα.
Συνδέονται λοιπόν οι εξελίξεις με την επιχείρηση «Κλείστε τις Πατάτες Αντιναχτές». Πρώτιστα ως ζήτημα Δημοκρατικής λειτουργίας. Και αξιοπρέπειας του Δήμου, του λαού.
Συνδέονται άμεσα βέβαια και με ένα άλλο τρόπο.
Όσα παρακολουθούμε αποτελούν πλούσιο υλικό για τις Πατάτες τις Αντιναχτές.
Λαλώ σου…
Γράφει: Χρίστος Χριστοφίδης
