Το Κυπριακό στην πλάστιγγα. Του Χρίστου Χριστοφίδη

Όλοι πρέπει να παραδεχτούμε ότι, αν μη τι άλλο, η περίοδος που διανύουμε στο Κυπριακό είναι περίοδος έντονης κινητικότητας.

Κανείς δεν μπορεί με βεβαιότητα να προβλέψει προς ποια κατεύθυνση θα οδηγηθούν οι εξελίξεις από αυτή την κινητικότητα – θετική ή αρνητική. Το μόνο βέβαια σίγουρο είναι ότι χωρίς κινητικότητα στο Κυπριακό δεν μπορούμε να οδηγηθούμε σε λύση. Ο ασφαλέστερος τρόπος να παραμείνει η κατοχή και η διχοτόμηση είναι να μην κινείται τίποτα στο Κυπριακό. Είναι η στασιμότητα. 

Η συνάντηση στο Νταβός

Κάθε συνάντηση των ηγετών των δύο κοινοτήτων, των συνομιλητών, με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, κάτω από την αιγίδα του οποίου διεξάγονται οι συνομιλίες, προσφέρει δυνατότητες. Οι αντιδράσεις που υπάρχουν περί αναβάθμισης του ψευδοκράτους λόγω αυτής της συνάντησης είναι υπερβολικές. Το ψευδοκράτος θα αναβαθμιστεί εάν συνεχιστεί η παρούσα κατάσταση της κατοχής και της διχοτόμησης. Ο Πρόεδρος και η Κυβέρνηση πρέπει βέβαια να έχουν τον νου τους, γιατί πάντοτε ελλοχεύουν κίνδυνοι για αναβάθμιση του status του ψευδοκράτους. Το τι εστί όμως αναγνώριση είναι σαφώς καθορισμένο στο διεθνές δίκαιο και προϋποθέτει εκούσια και ευσυνείδητη πολιτική πράξη από μέρους ενός κράτους. 

Το κρίσιμο είναι το τι θα συζητηθεί σε αυτή τη συνάντηση. Έχουμε την άποψη ότι είναι μια καλή ευκαιρία να γίνει μια αντικειμενική ανασκόπηση της πορείας των διαπραγματεύσεων, των δυσκολιών αλλά και των προοπτικών. Είναι μια καλή ευκαιρία να εξηγήσει η δική μας πλευρά ότι οι θέσεις μας δεν στρέφονται κατά των Τουρκοκυπρίων, αλλά πηγάζουν από το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο, την ανάγκη για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών όλων των πολιτών, την ανάγκη για λειτουργικότητα του κράτους και βιωσιμότητα. 

Ποια είναι η πραγματική εικόνα των διαπραγματεύσεων;

Ο δημόσιος λόγος στο εσωτερικό, σε σχέση με τις εξελίξεις στο Κυπριακό, εξαντλείται πολλές φορές σε μια ανούσια συζήτηση περί «αισιοδοξίας» και «απαισιοδοξίας» ή, κυρίως, σε σχολιασμό δηλώσεων είτε του κ. Ακιντζί, είτε του κ. Αναστασιάδη, είτε άλλων ξένων παραγόντων. Με αποτέλεσμα κάποιοι να τα βλέπουν όλα ρόδινα και να αποστέλλονται και λανθασμένα μηνύματα περί του ότι το Κυπριακό είναι ουσιαστικά «κλειστό». Μια άλλη ομάδα, των γνωστών φωνασκιών και θορύβων, να τα βλέπει όλα μαύρα και να σπρώχνει τα πράγματα ουσιαστικά προς εγκατάλειψη των συνομιλιών. Ωσάν και το Κυπριακό θα λυθεί ως διά μαγείας, χωρίς διαπραγματεύσεις. Ή ωσάν και, εάν υπήρχε προσυμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών σε όλα, θα χρειαζόταν διαπραγμάτευση. 

Η πραγματική εικόνα των διαπραγματεύσεων, με τα όσα εμείς γνωρίζουμε, έχει περίπου ως εξής: έχει υπάρξει σημαντική πρόοδος σε τρία κεφάλαια, στο κεφάλαιο της Διακυβέρνησης (ιστορικά κρίσιμο κεφάλαιο για τις δύο κοινότητες, αφού ο διαμοιρασμός εξουσίας ήταν πάντα άξονας διαφωνιών και έντασης), της Οικονομίας και της συμμετοχής στην Ε.Ε. Αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό και στην αξιοποίηση προηγούμενων συγκλίσεων, οι οποίες στο σύνολό τους αποτελούν βελτιώσεις σε σχέση με αντίστοιχες πρόνοιες απορριφθέντων από τον κυπριακό λαό σχεδίων. 

Το τελευταίο χρονικό διάστημα, οι διαπραγματεύσεις έχουν επικεντρωθεί στο Περιουσιακό. Ένα εξαιρετικά δύσκολο και περίπλοκο κεφάλαιο, το οποίο στον έναν ή στον άλλο βαθμό αφορά το σύνολο σχεδόν των Κυπρίων πολιτών. Οι συζητήσεις δεν φαίνεται να προχωρούν με τους ίδιους γρήγορους ρυθμούς, παρά τη σχετική πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε σχέση κυρίως με την κατηγοριοποίηση των περιουσιών. 

Από την πορεία του Περιουσιακού θα κριθεί και η περαιτέρω πρόοδος των διαπραγματεύσεων με δεδομένο ότι αν οι δυο πλευρές έρθουν σε αχτίνα συμφωνίας σε αυτό το κεφάλαιο, ανοίγει ο δρόμος για συζήτηση των κατ’ εξοχήν διεθνών πτυχών του προβλήματος. Ενθαρρυντική είναι και η έναρξη συζήτησης γύρω από το Εδαφικό. 

Η επίσκεψη Α. Κυπριανού στην Τουρκία.  

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον έντονης κινητικότητας, σε μια κρίσιμη φάση, ο Α. Κυπριανού πραγματοποιεί επίσκεψη για συζητήσεις στην Τουρκία. Μια επίσκεψη η οποία υπογραμμίζει για ακόμη μια φορά τον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο του ΑΚΕΛ στις εξελίξεις για το Κυπριακό.

Ο Α. Κυπριανού μεταβαίνει στην Τουρκία για να μεταφέρει τις θέσεις του Εθνικού Συμβουλίου, σε συνεννόηση με την επίσημη δική μας πλευρά, τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Της συνάντησης με τον Τούρκο ΥΠΕΞ θα προηγηθεί διαβούλευση και με την ελληνική κυβέρνηση, μέσω του Έλληνα ΥΠΕΞ.

Τι αποτέλεσμα θα έχει αυτή η συνάντηση; Κανένας δεν ξέρει αυτή την απάντηση. Αλίμονο όμως εάν κάθε φορά που το αποτέλεσμα δεν είναι εγγυημένο, δεν θα προσπαθούμε καν. Η δική μας παθητική ακινησία θα έχει ένα μόνο σίγουρο αποτέλεσμα: την παγίωση της κατοχής και της διχοτόμησης.  

Οι αντιομοσπονδιακές φωνασκίες.

Όλοι πρέπει να ανησυχούμε για τις εξελίξεις στο Κυπριακό, με την έννοια του να είμαστε επικεντρωμένοι, μυαλωμένοι και με διεκδικητικό πνεύμα. Η ανησυχία που οδηγεί στην παραίτηση θα οδηγήσει μοιραία και στην παθητική αποδοχή των τετελεσμένων. Παρακολουθώντας τον δημόσιο διάλογο εντοπίζει κανείς υπαρκτές και λογικές ανησυχίες. Την ίδια στιγμή βέβαια ακούγονται και φωνές που δεν πείθουν. Και δεν πείθουν γιατί είναι φωνές που διαφωνούν με την ίδια την επιδιωκόμενη λύση, τη λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Αυτό είναι το βασικό τους πρόβλημα και όχι η μια ή η άλλη πρόνοια, στο ένα ή στο άλλο κεφάλαιο του Κυπριακού. Να μιλήσουν ανοιχτά και να πουν με ευθύτητα τη θέση τους στον λαό. Και να πουν τελικά και τι αντιπροτείνουν. Γιατί τόσα χρόνια δεν ακούσαμε καμιά ουσιαστική αντιπρόταση.

Γράφει: Χρίστος Χριστοφίδης