Τα μαθήματα του κορονοϊού στην κοινωνία. Του Χρίστου Χριστοφίδη

«Ο χειρότερος αγράμματος είναι ο πολιτικά αγράμματος» έγραψε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. «Δεν ακούει τίποτα, δεν βλέπει τίποτα, δεν μετέχει στην πολιτική ζωή. Δεν δείχνει να γνωρίζει ότι το κόστος διαβίωσης, η τιμή των φασολιών, του αλευριού, του ενοικίου, των φαρμάκων, όλα βασίζονται σε πολιτικές αποφάσεις». Ο Μπρεχτ παραμένει διαχρονικός γιατί είναι βαθειά αληθινός.

Εξαιρετικά επίκαιρος σήμερα. Βρισκόμαστε στην εποχή του κορονοιού, σε ιδιάζουσες συνθήκες. Ιδιαίτερα σε αυτές τις ιδιάζουσες συνθήκες φαίνεται ότι η πολιτική αγραμματοσύνη, ο ιδεολογικός αναλφαβητισμός, προσδίδει στα μυαλά αρκετών συμπολιτών μας, μια μεταφυσική διάσταση σε καθαρά πολιτικές αποφάσεις.

Πήγατε τελευταία σε κάποιο δημόσιο νοσηλευτήριο; Είχατε την ατυχία ή εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο να αρρωστήσει και να χρειαστεί νοσοκομειακή περίθαλψη; Είναι, για παράδειγμα, πασιφανές ότι ο τομέας της υγείας πάσχει σοβαρά στην Κύπρο. Τα νοσοκομεία είναι εστίες μόλυνσης και μεταφοράς του ιού, τα αναλώσιμα περιορισμένα, τρέχουμε να προμηθευτούμε προστατευτικό εξοπλισμό για τους κατά τα άλλα «ήρωες της πρώτης γραμμής» που καταγγέλλουν συχνά την προχειρότητα, την έλλειψη συντονισμού, το ανεπαρκές αριθμητικά προσωπικό. Όλα αυτά δεν οφείλονται στο «κακό το ριζικό μας». Ούτε στα «γιατρούθκια» και τα «νοσοκομούθκια» που τάχατες κάνουν κατάχρηση στα αναλώσιμα και στον εξοπλισμό. Οφείλονται στις πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί στη δημόσια υγεία τα τελευταία χρόνια. Υπό την καθοδήγηση ανθρώπων που δεν πίστεψαν ποτέ σε οτιδήποτε «δημόσιο» και «κοινωνικό». Και οι οποίοι τώρα δίνουν παραστάσεις με βαθιές υποκλίσεις στο τέλος, για να ευχαριστήσουν τους λειτουργούς της υγείας τους οποίους χλεύαζαν μέχρι χτες. Η απροετοίμαστη δημόσια υγεία δεν μας έλαχε. Είναι αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων. Αποτέλεσμα πολιτικών που εφαρμόστηκαν. Αποτέλεσμα ιδεολογικών αγκυλώσεων των κυβερνώντων.

Το ίδιο και τα προβλήματα στην Παιδεία. Τρέχουμε να καλύψουμε τις ανάγκες σε τεχνολογικά μέσα (τάμπλετς στην προκειμένη) με «φιλανθρωπικά» μέσα (πάλι καλά) των παιδιών που δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στα εξ αποστάσεως μαθήματα. Αλλά, συγγνώμη, δεν ήταν πολιτική απόφαση η διακοπή της χορήγησης ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή σε κάθε μαθητή στη Δευτέρα Γυμνασίου; Με τη θεσμοθέτηση κριτηρίων που ουσιαστικά αποτρέπουν τους πάντες να αγοράσουν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Γιατί τα σχολεία μας είναι απροετοίμαστα τεχνολογικά ή άλλως πως; Δεν γνωρίζουμε μήπως ότι οι σχολικές εφορείες αφέθηκαν χωρίς επαρκή οικονομική στήριξη από το κράτος να προσπαθούν να καλύψουν τα εντελώς απαραίτητα για τα σχολεία; Δεν είναι ο πολιτικός προϊστάμενος του Υπουργείου και οι κυβερνώντες, που ενώ τα σχολεία είχαν μπροστά τους τόσο μεγάλες προκλήσεις, αναλώνονταν σε αχρείαστες και αντιπαραγωγικές συγκρούσεις με τους εκπαιδευτικούς; Άρα εάν οι μαθητές και οι μαθήτριές μας (εκτός της τρίτης Λυκείου) κάνουν ένα- δύο μαθήματα τη μέρα (στο δημοτικό ακόμα χειρότερα) δεν έλαχε. Είναι αποτέλεσμα πολιτικής διαχείρισης. Πολιτικών αποφάσεων από ανθρώπους που σε στιγμές ειλικρίνειας ομολογούν ότι το κράτος δεν πρέπει να έχει την ευθύνη για δημόσια δωρεάν παιδεία για όλους, αλλά να μοιράζει κουπόνια για να «επιλέγει» ο καθένας σε ποιο ιδιωτικό σχολείο να πάει.

Βαθιά πολιτική και ιδεολογική είναι και θα είναι η διαχείριση των οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης. Είναι αλήθεια ότι οι κυβερνώντες και άλλοι, υποχρεώνονται σήμερα να αναγνωρίσουν το ρόλο του κράτους ως της ατμομηχανής της οικονομίας. Αλλά μήπως δεν είναι πολιτική η εμμονή στις Τράπεζες; Μήπως δεν είναι ιδεολογική η εμμονή ότι σε τούτο τον τόπο όλοι καλούμαστε να πληρώσουμε τίμημα στις μεγάλες κρίσεις εκτός από το χρηματοπιστωτικό (και άλλο) κεφάλαιο;

Σήμερα είναι ξεκάθαρο μπροστά σε όλους μας ότι είναι επάναγκες για την επιβίωσή μας ένα ισχυρό κράτος. Με ισχυρή δημόσια υγεία. Με στοιχειώδη κεντρικό σχεδιασμό. Με σχέδιο για την κοινωνία και όχι κουτουρού. Με κοινωνική αλληλεγγύη και το «Εμείς» πάνω από το «Εγώ».

Ο πρώην Πρόεδρος της Ουρουγουάης Πέπε Μουχίκα (γνωστός και ως ο Πρόεδρος των φτωχών) το είπε πολύ παραστατικά σε συνέντευξη του πριν λίγες μέρες για την κρίση του κορονοιού: «Είναι ψέμα ότι δεν υπάρχουν μέσα. Είναι ψέμα ότι δεν υπάρχουν πόροι. Επίσης είναι ψέμα ότι όλα είναι αδύνατα. Όχι. Η ανθρωπότητα ποτέ δεν είχε τόσους πόρους, τόσες δυνατότητες και τόσο κεφάλαιο. Επομένως, ποτέ η ανθρωπότητα δεν ήταν τόσο ανεύθυνη. Δεν είναι ότι δεν ξέρουμε τι είναι σωστό, είναι ότι δεν το κάνουμε. Το πρόβλημα είναι πολιτικό.»