Εάν κάποιος ζητούσε από τις 800 χιλιάδες ε/κ να καταγράψουν με λεπτομέρεια τη μορφή λύσης που επιθυμούν στο κυπριακό, αναμφίβολα θα συγκέντρωνε 800 χιλιάδες διαφορετικές απαντήσεις.
Με ανάλογο μάλλον τρόπο, θα κατέγραφαν και τα δικά τους θέλω οι τ/κ συμπατριώτες μας. Με βάση την θεωρία συνόλων, η τομή δύο συνόλων, είναι το σύνολο των κοινών τους στοιχείων. Πως μπορούμε λοιπόν να αναζητήσουμε εκείνη την λύση που θα επανενώνει την μοιρασμένη μας πατρίδα και θα επιτρέπει σε ε/κ και τ/κ να πορευθούν μαζί; Πως βρίσκουμε, δηλαδή, την τομή των διαφορετικών μας θέλω;
Αμέσως μετά την τουρκική εισβολή, ομόθυμα η τότε πολιτική ηγεσία απέκλεισε την χρηση στρατιωτικών μέσων για απελευθέρωση των κατεχόμενων μας εδαφών και αποφάσισε να επιδιώξει μέσω διαπραγματεύσεων την πολιτική διευθέτηση του προβλήματος, στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Η απόφαση αυτή καταγράφηκε στις συμφωνίες κορυφής 77-79, σε πολυάριθμα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και πλήθος κοινών ανακοινωθέντων των ηγετών των δύο κοινοτήτων. Για αρκετά χρόνια – και παρά τις επιδιώξεις της πολιτικής ηγεσίας – οι πολίτες παρέμεναν σκεπτικοί έναντι της ΔΔΟ. Σήμερα, ωστόσο, οι έρευνες κοινής γνώμης καταδεικνύουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία ε/κ και τ/κ συμφωνούν στην ΔΔΟ, ως την μόνη εφικτή λύση, με την αντίληψη αυτή, μάλιστα, να ισχύει οριζόντια σε όλα τα “μεγάλα” κόμματα της ε/κ πλευράς (ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ). Είναι λοιπόν, λογικό, να αναμένουμε ότι τα περισσότερα κοινά στοιχεία στα θέλω των δύο κοινοτήτων βρίσκονται σε αυτή την μορφή λύσης.
Εσχάτως – και ενόψη της επανέναρξης των συνομιλιών – ορισμένοι απαιτούν την αλλαγή της βάσης των διαπραγματεύσεων και την απόρριψη της ΔΔΟ. Ισχυρίζονται ότι μπορούν να στριμώξουν την Τουρκία μέσα από μια απροσδιόριστη αποφασιστικότητα και ασαφή πρόταξη των δικαίων μας σε όλα τα διεθνή φόρα. Σαμπώς και υπάρχουν επιχειρήματα που δεν έχουν ειπωθεί, αλήθειες για το δίκαιο μας που παραμένουν άγνωστες στους διεθνείς διαμεσολαβητές. Λες και αρκεί να χτυπήσεις το χέρι στο τραπέζι, να φωνάξεις το δίκαιο σου και αυτό θα είναι αρκετό για να πάρεις ότι θες. Εάν όμως η επίλυση του κυπριακού ήτανε απλά υπόθεση “διεκδικητικότητας”, αυτή θα είχε εξευρεθεί προ πολλού.
Η παγκόσμια ιστορία και η σύγχρονη εμπειρία, καταδεικνύουν ότι η τέχνη (κατά άλλους επιστήμη) της διαπραγμάτευσης, κάθε άλλο παρά υπόθεση αντιπαράθεσης είναι. Απαιτεί εξαντλητική και μεθοδική προεργασία, έτσι ώστε να γνωρίζεις και να κατανοείς τις θέσεις της απέναντι πλευράς, τις δικές της “κόκκινες γραμμές”. Να κατανοείς από που ξεκινάνε οι επιδιώξεις του συνομιλητή σου και μέχρι ποιού σημείου μπορεί να φτάσει, έχοντας εκ των προτέρων εντοπίσει τα σημεία στα οποία μπορούν να συναντηθούν οι διαφορετικές σας επιδιώξεις, συντελώντας ένα επωφελή συμβιβασμό για όλους. Στην προσπάθεια αυτή, πέραν των τεκμηριωμένων επιχειρημάτων και εναλλακτικών προτάσεων, χρειάζεται αξιοπιστία και συμμαχίες με πρόσωπα ή χώρες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά.
Ασφάλεια και εγγύηση εφαρμογής της λύσης, χωρίς τις αναχρονιστικές συνθήκες εγγυήσεων του 1960. Ένα λειτουργικό και βιώσιμο κράτος, βασισμένο στην πολιτική ισότητα αλλά με επαρκείς μηχανισμούς επίλυσης αδιεξόδων, ικανό να σταθεί ισότιμα στην Ε.Ε. Αναγνώριση του δικαιώματος όλων των προσφύγων να επιστρέψουν στις πόλεις και τα χωριά τους υπό ε/κ ή τ/κ διοίκηση. Συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης και συνεργασίας που θα επιτρέψουν στην ενωμένη Κύπρο να μετατραπεί σε ενεργειακό, ναυτιλιακό, χρηματοπιστωτικό και τουριστικό κόμβο ανάμεσα σε Ευρώπη, Τουρκία, Ασία και Αφρική. Αυτή είναι η τομή των διαφορετικών μας θέλω που μπορεί να μας οδηγήσει με ασφάλεια στο μέλλον. Όλα αυτά και πολλά άλλα, περιέχονται και διασφαλίζονται στο κοινό ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου που αποτελεί και την κοινά αποδεκτή βάση των διαπραγματεύσεων. Το οποίο, πλέον, αναγνωρίζει και επικαλείται και η Τουρκία.
Ο John F. Kennedy, Πρόεδρος των ΗΠΑ, συνήθιζε να λέει, ότι, «Δεν θα πρέπει να διαπραγματευόμαστε από φόβο. Αλλά ούτε και να φοβόμαστε να διαπραγματευτούμε».
Με αυτό το πνεύμα εισέρχεται στον νέο κύκλο διαπραγματεύσεων ο Νίκος Αναστασιάδης. Αποφασισμένος να διερευνήσει εξαντλητικά τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας και να εκμεταλλευτεί στο έπακρο την θετική συγκυρία της εκλογής Ακιντζί. Μπορεί και να μην τα καταφέρει. Σίγουρα όμως δεν θα τα καταφέρει, αν δεν προσπαθήσει. Εμείς, επιλέγουμε να είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι, παρά να είμαστε συγκρατημένα (ή και ασυγκράτητα) απαισιόδοξοι.
Γράφει: Χαράλαμπος Σταυρίδης
