Μεγάλος σάλος προκλήθηκε τις τελευταίες μέρες από τις ενδυματολογικές επιλογές δύο γυναικών με δημόσια παρουσία.
Πρώτη περίπτωση, η εμφάνιση της νέας Προέδρου του Ελληνικού Κοινοβουλίου, η οποία κατέφθασε στο Προεδρικό Μέγαρο για την ορκωμοσία της νεοεκλεγείσας Κυβέρνησης με δίχρωμο σύνολο. Και ξαφνικά έπαψε η ορκωμοσία να είναι «νέο»… Πόση δύναμη, λοιπόν, μπορεί να έχει ο συνδυασμός δύο χρωμάτων, έστω κι αν πρόκειται για ημίπαλτο-παντελόνι! Αίφνης, το λαχανί και το φούξια ξέφυγαν από τη χρωματική παλέτα κι απλώθηκαν, θέριεψαν και παρέσυραν μαζί τους πολιτικούς, δημοσιογράφους, αναλυτές, πνίγοντας στο πέρασμά τους την ουσία των γεγονότων. Απρόσμενα, δύο φωτεινά –σχεδόν συμπληρωματικά – χρώματα απείλησαν το σύστημα κι επέφεραν το σκότος: δημιούργησαν εντάσεις (αυτό θα έκαναν ούτως ή άλλως ως συμπληρωματικά χρώματα) που κλιμακώθηκαν και ξέφυγαν από την αναμενόμενη διάδραση των χρωμάτων μεταξύ τους, αναδεικνύοντας το συντηρητισμό, την κακεντρέχεια και τη σεξιστική προδιάθεση επωνύμων και μη˙ φέρνοντας στην επιφάνεια, επίσης, τη «βαθιά γνώση» σε θέματα μόδας, ειδημόνων και μη, την οποία δεν γνώριζα ότι έχουμε ως λαός.
Δεύτερη περίπτωση, η Πρώτη Κυρία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, η οποία εμφανίστηκε στη Σαουδική Αραβία με εμπριμέ, τρίχρωμο trois pièces κι ακάλυπτο κεφάλι. Κι ενώ για την ενδυματολογική επιλογή της Ελληνίδας πολιτικού είχαμε πολλά να «κόψουμε και να ράψουμε», γι’ αυτήν της Αμερικανίδας κυρίας δεν πήραμε θέση διότι έχει ήδη διαρρεύσει η είδηση ότι διάσημοι σχεδιαστές επιμελούνται την εμφάνισή της. Μη μας πουν κι αδιάβαστους…
Κι ενώ κατακρίναμε την επιλογή της Ελληνίδας πολιτικού με άκρατο συντηρητισμό, χειροκροτήσαμε την αντίστοιχη της Αμερικανίδας κυρίας ως «χαστούκι» στον συντηρητισμό!
Όπως σχολίασε η εφημερίδα Washington Post σε τίτλο σχετικού άρθρου, η εμφάνιση της κυρίας Michelle Obama αποτέλεσε μια τολμηρή πολιτική δήλωση. Ενώ αντίστοιχα, για μεγάλη μερίδα των ελληνικών μέσων ενημέρωσης, η εμφάνιση της κυρίας Ζωής Κωνσταντοπούλου ήταν ένα στιλιστικό ατόπημα.
Μια έξυπνη, μορφωμένη, δυναμική, σύγχρονη γυναίκα δεν κάνει στιλιστικά λάθη˙ κάνει στιλιστικές επιλογές. Η εικόνα που εμείς δημιουργούμε για να προωθήσουμε τον εαυτό μας προς τα έξω είναι η οπτική μας ταυτότητα: ένας τρόπος για να επικοινωνήσουμε το γούστο, το ύφος, τις απόψεις, το υπόβαθρο, τις προθέσεις, την εποχή που διανύουμε ή τη διάθεση της στιγμής. Ή ακόμα, απλά για να δηλώσουμε «παρών/παρούσα». Στην εποχή του απόλυτου καταναλωτισμού και της αδιάκοπης διαφήμισης, συγκαλυμμένης και μη, έχουμε και τις αμέτρητες ευκαιρίες και όλα τα μέσα στη διάθεσή μας για να ψιθυρίσουμε φωναχτά αυτό που δεν θέλουμε να πούμε δυνατά. Να αυτοπροσδιοριστούμε μέσα από τη διαφήμιση του εαυτού μας.
Ως ακαδημαϊκός, βρίσκω ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες τις δύο αυτές ενδυματολογικές εμφανίσεις, το ρούχο-εικόνα και την προέκταση του νοήματός του κατά τον Ρολάν Μπαρτ˙ όχι μόνο για την επικοινωνιακή τους ισχύ αλλά και για τις αντιδράσεις που προκάλεσαν σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Η διπολικότητα των αντιδράσεων απέναντι στις δύο τόσο συναφείς περιπτώσεις, όπως και οι περιπτώσεις καθεαυτές, θα μπορούσαν να αποτελέσουν μελέτες περίπτωσης στα μαθήματα του Μεταπτυχιακού της Γραφιστικής Επικοινωνίας που προσφέρεται από το Τμήμα Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Διότι πρόκειται ξεκάθαρα για διαφημιστικά/επικοινωνιακά παιχνίδια τα οποία έχουν ως στόχο την παρουσίαση και προώθηση στάσεων και αντιλήψεων και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την εκάστοτε κουλτούρα .
Δεν θα αξιολογήσω αισθητικά τις συγκεκριμένες ενδυματολογικές επιλογές, εφόσον δεν είναι ο τομέας μου. Θα βάλω, όμως, άριστα με τόνο στις σημειολογικές προεκτάσεις αυτών των επιλογών καθώς και στην επιτυχημένη και καλά στοχευμένη οπτική επικοινωνία.
Γράφει: Ασπασία Παπαδήμα
